Το L της Ελλάδας.

Ιδού λοιπόν που υλοποιείται το πολιτικώς απευκταίο αλλά το τεχνοκρατικώς αναπόφευκτο δεδομένων των ενσυνείδητων επιλογών της Ελληνικής Κυβέρνησης όλο αυτό το διάστημα. 

               

Σε πάρα πολλές αναλύσεις μπορεί ο αναγνώστης να ενημερωθεί για πιθανές και απίθανες συνέπειες του επερχόμενου "κουρέματος" - επιμένω ότι πρόκειται για λογιστική απομείωση της αξίας μέρους των ομολόγων και περισσότερο μοιάζει με αναδιάρθρωση - αλλά και να ενημερωθεί για τις όποιες επιδράσεις στα δημόσια οικονομικά.

Εδώ όμως θα σταθούμε σε μια μη επαρκώς, κατά τη γνώμη μας, αναλυθείσα πτυχή της συγκεκριμένης επιλογής. Αναπόφευκτα το "κούρεμα" θα έχει ως σημαίνουσα συνέπεια την μακρόχρονη σχήματος "L", ύφεση της Ελληνικής οικονομίας και θα εγκλωβίσει τη χώρα σε μια "χαμένη δεκαετία" ανάλογη με εκείνη της Ιαπωνικής οικονομίας τη δεκαετία του '90.

Να επισημάνουμε ότι το συγκεκριμένο σχήμα, το "L", απλώς σημαίνει την απότομη καθίζηση των οικονομικών δεικτών - όπως τη βιώσαμε και εξακολουθούμε να τη βιώνουμε - και την μακρόχρονη παραμονή της στα χαμηλά. Δείτε το γεωμετρικά δηλαδή, με την κάθετη να απεικονίζει την πτώση και την οριζόντια την σταθερή ύφεση που ακολουθεί. Αντίθετα, άλλες επιλογές θα είχαν οδηγήσει σε άλλα σχήματα, όπως θα ήταν μια σταδιακή ανάπτυξη (ένα "U" ή ένα "u")  ή άλλα παρόμοια σχήματα που θα εμπεριείχαν ελπίδα για το μέλλον.

Το επερχόμενο "κούρεμα" λοιπόν θα απομειώσει αξίες. Όχι μόνο κρατικές, αυτές ήδη έχουν απομειωθεί από την αγορά όπως απεικονίζεται στην αγορά ομολόγων, αλλά αξίες επιχειρήσεων, ατομικής περιουσίας (ακίνητα κλπ) γιατί:

• Η "ανακεφαλαιοποίηση" των ελληνικών ασφαλιστικών ταμείων θα προκαλέσει την ανάγκη λήψης επιπρόσθετων μέτρων τόσο εισπρακτικών όσο και νέας αναθεώρησης των συνταξιοδοτικών συστημάτων. Με τη σειρά της αυτή η ανάγκη θα αφαιρέσει επιπλέον εισόδημα, θα περιορίσει ακόμη περισσότερο την κατανάλωση - αφού απειλείται μια κατεξοχήν μελλοντική επένδυση όπως η ασφάλιση - όπου αμφότερα θα επιτείνουν την ύφεση.
• Η πρόσθετες ανάγκες των τραπεζικών ιδρυμάτων μαζί με την αναπόφευκτη πλέον καταφυγή του κράτους σε αποκρατικοποιήσεις για ανεύρεση ρευστότητας θα προκαλέσει την σημαντική πτώση των αξιών ακινήτων ή άλλων περιουσιακών στοιχείων. Όπως διαφαίνεται μετά από την ολοκλήρωση των σχετικών διαδικασιών, πολύ λίγα θα απομείνουν τα περιθώρια στο τραπεζικό σύστημα για διακανονισμούς ή άλλες διευκολύνσεις οπότε οι ρευστοποιήσεις θα αποτελούν την πιο πιθανή λύση ενώ οι συγχωνεύσεις θα επιταχυνθούν.
• Η πιστωτική επέκταση - αφού η παραμονή εκτός αγορών προβλέπεται μακρά - θα παραμείνει απατηλό όνειρο άρα και η όποια ανάπτυξη επίσης θα αποτελεί μέρος της φαντασίας.
• Ο φαύλος κύκλος που δομείται - μετά το "κούρεμα" - στην ανάγκη διατήρησης πρωτογενών πλεονασμάτων (τα οποία το "κούρεμα" κάνει πλέον όχι επιθυμητά αλλά επιτακτικά και υποχρεωτικά!) άρα στην απόλυτη προτεραιότητα συλλογής ολοένα και περισσότερων φόρων από μια ολοένα και περισσότερο συρρικνούμενη οικονομία, η οποία θα αποδίδει λιγότερους φόρους άρα θα οδηγεί σε νέα φοροεισπρακτικά μέτρα, θα εγκατασταθεί μόνιμα αποτρέποντας κάθε προσπάθεια ανάκαμψης.
• Η ενίσχυση της αποταμίευσης λόγω της περιβάλλουσας κατάστασης θα οδηγήσει σε περαιτέρω απομείωση της κατανάλωσης αλλά και των επενδύσεων. Επιστρέφουμε στην αντίληψη όπου "βασιλιάς είναι η ρευστότητα" με τη σοβαρή συνέπεια να αδυνατεί το κράτος να αναδιανείμει το εισόδημα - μέσω φορολογίας, αφού η ρευστότητα θα παραμένει "παγωμένη" και στον "τόκο" - με αποτέλεσμα την ενίσχυση των χασμάτων σε κοινωνία και οικονομία. Με απλά λόγια "εξασφαλίζουμε" -δυστυχώς!- την αδυναμία απασχόλησης των νέων για πολλά χρόνια.

Ποιο είναι το αποτέλεσμα των παραπάνω; Απλό. Λιγότερο διαθέσιμο χρήμα, μόνιμη ύφεση, πτώση αξιών. Ένα μεγαλοπρεπές "L" !

Να θυμίσουμε ότι στην Ιαπωνία του '90 παρατηρήθηκαν ανάλογα φαινόμενα, με τις τιμές των ακινήτων και των μετοχών να καταρρέουν, πολλές εταιρείες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να τελούν σε καθεστώς "ζόμπι" αφού θεωρούνταν πολύ μεγάλες για να τις αφήσουν να καταρρεύσουν, η οικονομική ανάπτυξη περιήλθε σε απόλυτη ακινησία ενώ στον εργασιακό τομέα η "χαμένη δεκαετία" κληρονόμησε στην Ιαπωνία το ένα τρίτο περίπου του εργατικού της δυναμικού να εργάζεται με μειωμένες αποδοχές και ελάχιστα ασφαλιστικά δικαιώματα.

Τα μεγέθη δεν είναι ίδια, αφού οι Ιάπωνες είχαν στη διάθεσή τους εταιρείες-κολοσσούς  ικανές να φέρουν ρευστότητα στη χώρα σε περιβάλλον διεθνούς ανταγωνισμού, εντούτοις οι ομοιότητες είναι αρκετές. 

Ευχόμαστε μέχρι την τελευταία στιγμή, η Κυβέρνηση να ανακρούσει πρύμναν να επικεντρωθεί στο έργο και τις ευθύνες που πρέπει να αναλάβει και να αφήσει τα "κουρέματα". Είθε να αποφύγουμε τα χειρότερα.