Η Ενοχή της Απραξίας

         Αν προσπαθήσει να καταγράψει κανείς τις κινήσεις της Ελληνικής Κυβέρνησης από την "επίσημη" έναρξη της κρίσης μέχρι σήμερα, μπορεί να διαπιστώσει ότι γενικά διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:

• Προσπάθειες, διαδικασίες και επαφές με παράγοντες του εξωτερικού- Ευρωπαίους, ΔΝΤ, Τρόικα κλπ - προκειμένου να επιτευχθούν ή να διαμορφωθούν διάφορες σχετικές συμφωνίες (Μνημόνιο, 21η Ιουλίου κλπ).
• Νομοθετήματα στο εσωτερικό, είτε αναμενόμενα εντός των συμφωνιών ή των επιταγών της Τρόικας είτε έκτακτα λόγω αστοχιών των διαφόρων προβλέψεων επί των οικονομικών μεγεθών.
• Ιδιαίτερες πολιτικές πρωτοβουλίες - σύγκλιση του Συμβουλίου των Αρχηγών υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, εμφανίσεις του Πρωθυπουργού ή του ΥΠΟΙΚ προς ανακοίνωση διαφόρων εκτάκτων μέτρων - ενταγμένων στο πλαίσιο επικοινωνίας ή διαχείρισης των βραχυχρόνιων εξάρσεων της κρίσης.

       Στην περίπτωση που συμφωνήσει κανείς ότι η παρούσα συγκυρία συγκαταλέγεται μεταξύ των κρισιμοτέρων των τελευταίων ετών, τουλάχιστον, δεν μπορεί να διακρίνει στον παραπάνω κατάλογο πρωτοβουλίες, κινήσεις ή πολιτικές που να σχετίζονται με το έκτακτο του πράγματος. Κι αν υποθέσουμε ότι η Κυβέρνηση εκφράζει την πολιτική της δια των νομοθετημάτων που προωθεί προς ψήφιση στο Κοινοβούλιο, διαπιστώνουμε ακόμη πιο παράδοξη συμπεριφορά: Όχι μόνο η πρόοδος αυτής της διαδικασίας δεν χαρακτηρίζεται από την απαιτούμενη ταχύτητα δράσης, αλλά διασπάται σε επιπλέον στοιχεία. Γενικά αναφέρονται κάποιες προβλέψεις ή πρόνοιες στο Μεσοπρόθεσμο, επανέρχονται λίγο πιο συγκεκριμένες σε μεταγενέστερους εκτελεστικούς νόμους, αναμένονται κατόπιν Προεδρικά Διατάγματα ή άλλοι νόμοι, εγκύκλιοι και λοιπά διοικητικά και νομικά έγγραφα.

         Είναι προφανές ότι η νομική μας τάξη προβλέπει τις διαδικασίες αυτές. Παράλληλα όμως αφήνει και τα περιθώρια κατ' επιλογήν της Κυβέρνησης να συμπυκνώνεται ο χρόνος και να επιταχύνεται η εφαρμογή. Και εν τέλει αποτελεί και υποχρέωση της εκτελεστικής εξουσίας να ρυθμίζει έτσι το σχεδιασμό και τις πρωτοβουλίες της ώστε να υλοποιούνται οι κατάλληλες χρονικές επιδιώξεις. 

        Αν θέλουμε να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι, τα παραδείγματα είναι πολλά. Από το άνοιγμα των επαγγελμάτων, που πάει κι έρχεται και τελικά σέρνεται, μέχρι το ενιαίο μισθολόγιο και από την υλοποίηση της εργασιακής εφεδρείας μέχρι την πολυθρύλητη πια συνένωση οργανισμών του Δημοσίου. Αποκρατικοποιήσεις, περιστολή δαπανών, διεύρυνση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης και τόσα άλλα σημαντικά έργα νομοθετούνται, συζητούνται, επανανομοθετούνται και συμπλέκονται στα σκουριασμένα γρανάζια της κρατικής μηχανής.

       Έψαξα αρκετά, αλλά εκτός των εισπρακτικών μέτρων περικοπής μισθών και συντάξεων με διάφορους τρόπους- τα οποία ούτως ή άλλως λειτουργούν "αυτόματα" - δεν κατόρθωσα να βρω άλλες δράσεις οι οποίες να είχαν αρχή, μέση και τέλος εντός της μέχρι τώρα περιόδου της κρίσης, ως δράσεις που θα βοηθούσαν και θα σχετίζονταν με την ανακούφιση ή την ανάσχεση της κατάστασης που βιώνουμε. Ακόμη παραπέρα, δε βρήκα κάποια δράση προς επίλυση της κρίσης, η οποία να ανελήφθη εκτός Μνημονίου, ή εκτός τροποποίησης των συμφωνηθέντων εξαιτίας αστοχιών, η οποία όμως να σχετίζεται με την κρίση.

       Θα ανέμενε κανείς από μια "μέση" κυβερνητική ομάδα, να εκπονεί - όσο κι αν δεχθούμε ότι ακολουθεί και δεν προηγείται των εξελίξεων - τη δική της ατζέντα, το δικό της πρόγραμμα έστω και ως υποσύνολο ή παράλληλο εξάρτημα του Μνημονίου ή της όποιας συμφωνίας. Ουδέν.

     Επιπλέον, θα ανέμενε κανείς - εύλογα νομίζω - έστω και αν αδυνατεί η Κυβέρνηση να παρακολουθήσει σε όλη την έκταση τις απαιτήσεις του προγράμματος προσαρμογής, εξαιτίας και του δεδομένου ουσιαστικά ανύπαρκτου κρατικού μηχανισμού, τουλάχιστον να επικεντρώσει τις λίγες δυνάμεις της στην παρακολούθηση της εφαρμογής κάποιων εκ των νομοθετημένων δράσεων. Όχι βεβαίως για να μας ενημερώνει εκ των υστέρων ότι ετέθησαν εκτός προγραμματισμού, αλλά για να επιβάλλει παντί τρόπω τα νομοθετηθέντα. Και πάλι ουδέν.

         Εισερχόμαστε ήδη στα μέσα Οκτωβρίου. Λαμβάνοντας υπόψη τους "κύκλους" εργασίας και αδράνειας του ελληνικού δημοσίου, αβίαστα μπορεί να στοιχηματίσει κανείς ότι το εναπομένον διάστημα μέχρι τα τέλη του έτους και με δεδομένο το "κύμα" σοβαρών αναταράξεων που βρίσκεται μπροστά μας, δεν επαρκεί για την ολοκλήρωση ή έστω για την συμπλήρωση ενός υπολογίσιμου μέρους των προσφάτως νομοθετηθέντων προβλέψεων και ιδιαιτέρως εκείνων της εργασιακής εφεδρείας και των αποκρατικοποιήσεων. Το σύνθετο του πράγματος έγκειται στο γεγονός ότι αν δεν υλοποιούνται με χρονισμό οι δράσεις - για παράδειγμα εφεδρεία και άνοιγμα επαγγελμάτων ή αποκρατικοποιήσεις και απελευθέρωση μισθολογικών αγκυλώσεων - μεμονωμένα τα μέτρα όχι μόνο δε λειτουργούν θετικά αλλά εντελώς αντίθετα από τον αρχικό τους σχεδιασμό, προκαλώντας αντί οφέλη, ζημίες. 

            Η απραξία είναι κάτι παραπάνω από ορατή. Η αδράνεια έχει αρχίσει από καιρό να λειτουργεί ως επιπλέον παράγοντας αποσταθεροποίησης της οικονομίας. Η εμμονή στην ίδια στάση, προκαλεί ερωτήματα που δεν απαντώνται με επίκληση ούτε του πολιτικού κόστους, ούτε του κοινωνικού. Βρισκόμαστε σε ένα εξαιρετικά κρίσιμο σημείο, όπου για να απομακρυνθούμε γρήγορα απ' αυτό πρέπει να ενεργοποιήσουμε υπερβάλλουσες δυνάμεις. Η παραμονή μας στο κέντρο της καταιγίδας, δυστυχώς μειώνει ραγδαία τις πιθανότητες βελτίωσης και επιμηκύνει το απαιτούμενο διάστημα ανάταξης. Γιατί;