Δεν θα αναλωθούμε εδώ στην επισκόπηση της τρέχουσας πολιτικής επικαιρότητας. Το έπραξαν οι τηλεοπτικοί και άλλοι δίαυλοι πριν από εμάς. Η περιρρέουσα ατμόσφαιρα βρίθει από ποικίλες τοποθετήσεις, δημοσκοπήσεις, αναλύσεις και άλλα τινά χωρίς να ενδιαφέρεται κανείς ή σχεδόν κανείς για την ουσία ή την απουσία πολιτικής.
Technorati Tags: Ελλάδα, πολιτική, πολιτικοί, εκλογές, κυβέρνηση, αντιπολίτευση, πρόβλεψη, ανάλυση
Η συζήτηση στη Βουλή περιορίσθηκε στην ακρόαση του απελθόντος Υπουργού Απασχόλησης και στην ερώτηση προς τον Πρωθυπουργό από τον Πρόεδρο του ΣΥΝ. Οπότε από καθαρά θεσμική και κοινοβουλευτική άποψη δεν σημειώθηκαν και αξιοσημείωτες κινήσεις από την Αξιωματική Αντιπολίτευση. Η πολιτική πίεση προς την Κυβέρνηση ασκήθηκε κυρίως από τους τηλεοπτικούς διαύλους, τον αντιπολιτευόμενο τύπο και δευτερευόντως από την μείζονα αντιπολίτευση η οποία και οψίμως προσπαθεί να διατηρήσει το θέμα στις πρώτες θέσεις της πολιτικής ατζέντας, όταν και η ίδια αντιλήφθηκε ότι η υπόθεση διαθέτει επικοινωνιακά πλεονεκτήματα για αυτήν, με τη χαρακτηριστική όμως αδράνεια που τη διακρίνει.
Αξίζει όμως να σημειώσουμε ένα δεδομένο, σταχυολογημένο από τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, ότι η εμμονή στο συγκεκριμένο θέμα απασχολεί μεν τους πολίτες, οι οποίοι και το αξιολογούν αρνητικά στην πλειοψηφία τους, όμως δεν αποτελεί πρώτιστο θέμα στη δική τους κοινωνική ατζέντα. Με λίγα λόγια, τα ομόλογα ρίχνουν τη σκιά τους βαριά στο προφίλ της Κυβέρνησης, δεν αρκούν όμως για να ανατρέψουν τους εκλογικούς συσχετισμούς. Η αντιπολίτευση, στην προσπάθειά της να εγκλωβίσει την Κυβέρνηση σε μια συζήτηση που θα αναδείκνυε με τα μελανότερα χρώματα την, κατ' αυτήν, πραγματική εικόνα των στελεχών της ΝΔ και κατά συνέπεια το κενόν του λόγου "σεμνά και ταπεινά", εγκλωβίστηκε και η ίδια σε μια μονοθεματική συζήτηση που δεν προωθεί τον προγραμματικό της λόγο, δεν προκαλεί την συμμετοχή στην πολιτική αντιπαράθεση και των μικρομεσαίων και των νέων στελεχών της-εφόσον ένα τόσο τεχνικό χρηματοοικονομικό θέμα είναι εύκολο να παρασύρει τον αμύητο πολιτικό σε μείζονα σφάλματα οπότε και επέβαλλε την ανάληψη του βάρους της παρουσίασης του ζητήματος από το "βαρύ πυροβολικό" του ΠΑΣΟΚ-και σαφώς επικεντρώνει την προσοχή και το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης σε ένα και μόνο αντικείμενο ενώ ταυτόχρονα δεν αναπτύσσεται η προβληματική σε άλλους τομείς του δημόσιου και κοινωνικού βίου. Η παιδεία, η υγεία, η εξωτερική πολιτική, η καθημερινότητα παραμένουν στην τηλεοπτική αφάνεια και έχει ενδιαφέρον να δούμε αν αυτή η μονοδιάστατη θεματολογία επιβάλλεται από την πολιτική επιθυμία της αντιπολίτευσης, από τα ΜΜΕ (κυρίως τα τηλεοπτικά) ή συντηρείται από το κυβερνητικό στρατόπεδο σε μια προσπάθεια ευκολότερης διαχείρισης της πολιτικής πίεσης, εφόσον είναι σαφώς πιο άνετο να αντιμετωπίζει κανείς διαδοχικά τα διάφορα ζητήματα, κερδίζοντας χρόνο, παρά να βρεθεί στο μέσον μιας ευρύτερης και πολυδιάστατης κρίσης με εξελίξεις απρόβλεπτες και με προεκτάσεις στην κοινωνία. Ας φανταστούμε απλώς την αντιπολίτευση να αναδεικνύει σε εβδομαδιαία βάση θέματα από την κοινωνική ατζέντα, αντιπροτείνοντας λύσεις από το δικό της πρόγραμμα. Το επικοινωνιακό αποτέλεσμα θα ήταν μάλλον διαφορετικό. Επιπλέον επιβαρυντικό σημείο στις επικοινωνιακές επιλογές της αντιπολίτευσης είναι αυτή καθεαυτή η εμμονή σε ένα θέμα που δεν αποτελεί προνομιακό πεδίο για την ίδια. Τα ζητήματα διαφθοράς, κακοδιαχείρισης δημοσίου χρήματος και κομματικής συμπεριφοράς σε κρατικές υποθέσεις είναι εκείνα που επιτάχυναν την πτώση του ΠΑΣΟΚ και την άνοδο στην εξουσία της ΝΔ. Οι επιλογές του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, σε σχέση με τα πρόσωπα που έχουν ρόλο και λόγο στο ΠΑΣΟΚ, δεν διαθέτουν την πολιτική ισχύ που θα απαιτείτο σε αυτόν τον τομέα αντιπαράθεσης, εφόσον υπήρξαν στελέχη με ρόλο και λόγο και στις κυβερνήσεις Σημίτη. Αναγκάζονται ταυτόχρονα και να βάλλουν κατά της Κυβέρνησης για το θέμα των ομολόγων και να απολογούνται για το πρόσφατο κυβερνητικό τους παρελθόν στο ίδιο πεδίο: τη διαφθορά. Το μήνυμα που περνά στον πολίτη-ακροατή γίνεται ασαφές, αφού τίθεται θέμα σύγκρισης και όχι αμιγούς ανάδειξης λανθασμένων κυβερνητικών χειρισμών. Πέραν όμως της θεωρητικής συζήτησης περί της βέλτιστης επικοινωνιακής τακτικής της αντιπολίτευσης, μπορούμε να πούμε ότι το μοντέλο διαχείρισης πολιτικών κρίσεων της Κυβέρνησης δεν εφαρμόσθηκε με τη μέγιστη αποτελεσματικότητα. Προκλήθηκε φθορά στο προφίλ του Πρωθυπουργού, ενώ θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Ακόμη, αναδείχθηκαν προβλήματα στο συντονισμό εκείνων που ανέλαβαν τη διεκπεραίωση του θέματος, είτε επικοινωνιακά είτε πολιτικά είτε απλώς υπηρεσιακά, με αποτέλεσμα την καταγραφή απωλειών σε εκλογικό δυναμικό και την πρόκληση δυσφορίας στην κοινή γνώμη, πιθανόν και δυσανάλογη με την πραγματική έκταση του θέματος. Η κοινή γνώμη, με την επικοινωνιακή δυσλειτουργία της κυβέρνησης, κατέστη ευάλωτη σε συνθηματολογικού τύπου-όπως «αμαρτωλά ομόλογα», «μίζες» κλπ- παρουσιάσεις πλευρών του ζητήματος των ομολόγων, μακριά από την πραγματικότητα.
Η τελική πρόταση εκτόνωσης της κρίσης, η αποπομπή του Υπουργού Απασχόλησης όπως υλοποιήθηκε, εγκλωβίζει τον Πρωθυπουργό σε μια άτυπη "υπόσχεση" περί εκκαθάρισης όσων στελεχών συνδέονται με οτιδήποτε επιλήψιμο. Η κίνηση αυτή οδηγεί σε δύο κατευθύνσεις. Είτε ανοίγει ένας νέος κύκλος αποπομπών μεσαίων στελεχών της ΝΔ από το ευρύτερο κυβερνητικό σχήμα, εφόσον πλέον τακτικά δια των ΜΜΕ θα αποκαλύπτονται υποθέσεις συνδεδεμένες με αυτά, δεν είναι και δύσκολο δα, είτε είμαστε στα πρόθυρα ενός ευρύτερου ανασχηματισμού, οπότε αλλάζει άρδην το κυβερνητικό πολιτικό τοπίο και η θεματολογία συζήτησης. Η πρώτη επιλογή καθιστά τα ΜΜΕ ρυθμιστή της κυβερνητικής ζωής. Κανείς Πρωθυπουργός δεν θα ήθελε να συναινέσει, πολλώ δε μάλλον ο υπάρχον, εφόσον πανταχόθεν διαμηνύει ότι δεν ενεργεί υπό πίεση ουδενός και έτσι επιθυμεί να φαίνεται ότι πράττει. Η δεύτερη παρέχει μια σειρά πλεονεκτημάτων, όπως κέρδος πολιτικού χρόνου εφόσον θα πρόκειται για μια «καινούρια» κυβέρνηση με πίστωση χρόνου, εκ των πραγμάτων ανανέωση των προσώπων σε ευρεία βάση-αλλάζει ο Υπουργός αλλάζουν και οι συνεργάτες του- και βεβαίως αλλαγή του σκηνικού σε ότι αφορά στη θεματολογία του τηλεοπτικού δημόσιου διαλόγου. Επιπλέον, πρόσωπα που εμπλέχθηκαν επικοινωνιακά στην κρίση των ομολόγων αποχωρούν ευσχήμως από το πολιτικό προσκήνιο, διασωζόμενα από περαιτέρω πολιτική φθορά.
Μάλλον η δεύτερη κατεύθυνση προκρίνεται και για λόγους απομένοντος χρόνου-ένας περίπου χρόνος κυβερνητικού έργου είναι επαρκής για να δοκιμασθεί κάποιο στέλεχος στα κυβερνητικά καθήκοντα, με δεδομένο ότι η προκήρυξη των εκλογών θα γίνει το Μάρτιο του 2008. Θυμηθείτε ότι σε καμία δημοσκόπηση οι πρόωρες εκλογές δεν αποτελούν την πρώτη επιλογή των πολιτών. Η αναγγελία του ανασχηματισμού αναζητά έναν ουδέτερο πολιτικά χρόνο, οπότε η παρούσα συγκυρία δεν προσφέρεται. Οσονούπω, όσο το θέμα των ομολόγων θα περνά δεύτερο στην επικαιρότητα, ο χρόνος για ανασχηματισμό θα μετρά αντίστροφα, με κυρίαρχα τα στοιχεία του αιφνιδιασμού (ως προς το χρόνο, τα πρόσωπα και τη δομή του νέου κυβερνητικού σχήματος) ώστε να κυριαρχήσουν στο δημόσιο διάλογο.
Υπάρχουν και άλλες δύο επιλογές στο πολιτικό σύμπαν. Η αγνόηση της πραγματικότητας και η συνεπαγόμενη αδράνεια, που όμως εμπεριέχει τον κίνδυνο να επιταχυνθεί η φθορά του κυβερνητικού προφίλ, αφού είναι μάλλον βέβαιο ότι κρίσεις αναλόγου μεγέθους θα κάνουν την παρουσία τους αισθητή τακτικά και η προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Πέραν των δημοσκοπήσεων, που ήδη αναφέρθηκε, η αντιπολίτευση έχει ήδη ζητήσει πρόωρες εκλογές (σε αναντιστοιχία για μια ακόμη φορά με την κοινωνική πραγματικότητα). Σε μια τέτοια περίπτωση μάλλον θα πρόκειται για ανεξήγητη ενίσχυση του –σχετικά αδύναμου- πολιτικού προφίλ του αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης παρά για μια μελετημένη κίνηση που θα αποσκοπεί σε νικηφόρο αποτέλεσμα.
Αξίζει όμως να σημειώσουμε ένα δεδομένο, σταχυολογημένο από τις πρόσφατες δημοσκοπήσεις, ότι η εμμονή στο συγκεκριμένο θέμα απασχολεί μεν τους πολίτες, οι οποίοι και το αξιολογούν αρνητικά στην πλειοψηφία τους, όμως δεν αποτελεί πρώτιστο θέμα στη δική τους κοινωνική ατζέντα. Με λίγα λόγια, τα ομόλογα ρίχνουν τη σκιά τους βαριά στο προφίλ της Κυβέρνησης, δεν αρκούν όμως για να ανατρέψουν τους εκλογικούς συσχετισμούς. Η αντιπολίτευση, στην προσπάθειά της να εγκλωβίσει την Κυβέρνηση σε μια συζήτηση που θα αναδείκνυε με τα μελανότερα χρώματα την, κατ' αυτήν, πραγματική εικόνα των στελεχών της ΝΔ και κατά συνέπεια το κενόν του λόγου "σεμνά και ταπεινά", εγκλωβίστηκε και η ίδια σε μια μονοθεματική συζήτηση που δεν προωθεί τον προγραμματικό της λόγο, δεν προκαλεί την συμμετοχή στην πολιτική αντιπαράθεση και των μικρομεσαίων και των νέων στελεχών της-εφόσον ένα τόσο τεχνικό χρηματοοικονομικό θέμα είναι εύκολο να παρασύρει τον αμύητο πολιτικό σε μείζονα σφάλματα οπότε και επέβαλλε την ανάληψη του βάρους της παρουσίασης του ζητήματος από το "βαρύ πυροβολικό" του ΠΑΣΟΚ-και σαφώς επικεντρώνει την προσοχή και το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης σε ένα και μόνο αντικείμενο ενώ ταυτόχρονα δεν αναπτύσσεται η προβληματική σε άλλους τομείς του δημόσιου και κοινωνικού βίου. Η παιδεία, η υγεία, η εξωτερική πολιτική, η καθημερινότητα παραμένουν στην τηλεοπτική αφάνεια και έχει ενδιαφέρον να δούμε αν αυτή η μονοδιάστατη θεματολογία επιβάλλεται από την πολιτική επιθυμία της αντιπολίτευσης, από τα ΜΜΕ (κυρίως τα τηλεοπτικά) ή συντηρείται από το κυβερνητικό στρατόπεδο σε μια προσπάθεια ευκολότερης διαχείρισης της πολιτικής πίεσης, εφόσον είναι σαφώς πιο άνετο να αντιμετωπίζει κανείς διαδοχικά τα διάφορα ζητήματα, κερδίζοντας χρόνο, παρά να βρεθεί στο μέσον μιας ευρύτερης και πολυδιάστατης κρίσης με εξελίξεις απρόβλεπτες και με προεκτάσεις στην κοινωνία. Ας φανταστούμε απλώς την αντιπολίτευση να αναδεικνύει σε εβδομαδιαία βάση θέματα από την κοινωνική ατζέντα, αντιπροτείνοντας λύσεις από το δικό της πρόγραμμα. Το επικοινωνιακό αποτέλεσμα θα ήταν μάλλον διαφορετικό. Επιπλέον επιβαρυντικό σημείο στις επικοινωνιακές επιλογές της αντιπολίτευσης είναι αυτή καθεαυτή η εμμονή σε ένα θέμα που δεν αποτελεί προνομιακό πεδίο για την ίδια. Τα ζητήματα διαφθοράς, κακοδιαχείρισης δημοσίου χρήματος και κομματικής συμπεριφοράς σε κρατικές υποθέσεις είναι εκείνα που επιτάχυναν την πτώση του ΠΑΣΟΚ και την άνοδο στην εξουσία της ΝΔ. Οι επιλογές του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης, σε σχέση με τα πρόσωπα που έχουν ρόλο και λόγο στο ΠΑΣΟΚ, δεν διαθέτουν την πολιτική ισχύ που θα απαιτείτο σε αυτόν τον τομέα αντιπαράθεσης, εφόσον υπήρξαν στελέχη με ρόλο και λόγο και στις κυβερνήσεις Σημίτη. Αναγκάζονται ταυτόχρονα και να βάλλουν κατά της Κυβέρνησης για το θέμα των ομολόγων και να απολογούνται για το πρόσφατο κυβερνητικό τους παρελθόν στο ίδιο πεδίο: τη διαφθορά. Το μήνυμα που περνά στον πολίτη-ακροατή γίνεται ασαφές, αφού τίθεται θέμα σύγκρισης και όχι αμιγούς ανάδειξης λανθασμένων κυβερνητικών χειρισμών. Πέραν όμως της θεωρητικής συζήτησης περί της βέλτιστης επικοινωνιακής τακτικής της αντιπολίτευσης, μπορούμε να πούμε ότι το μοντέλο διαχείρισης πολιτικών κρίσεων της Κυβέρνησης δεν εφαρμόσθηκε με τη μέγιστη αποτελεσματικότητα. Προκλήθηκε φθορά στο προφίλ του Πρωθυπουργού, ενώ θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Ακόμη, αναδείχθηκαν προβλήματα στο συντονισμό εκείνων που ανέλαβαν τη διεκπεραίωση του θέματος, είτε επικοινωνιακά είτε πολιτικά είτε απλώς υπηρεσιακά, με αποτέλεσμα την καταγραφή απωλειών σε εκλογικό δυναμικό και την πρόκληση δυσφορίας στην κοινή γνώμη, πιθανόν και δυσανάλογη με την πραγματική έκταση του θέματος. Η κοινή γνώμη, με την επικοινωνιακή δυσλειτουργία της κυβέρνησης, κατέστη ευάλωτη σε συνθηματολογικού τύπου-όπως «αμαρτωλά ομόλογα», «μίζες» κλπ- παρουσιάσεις πλευρών του ζητήματος των ομολόγων, μακριά από την πραγματικότητα.
Η τελική πρόταση εκτόνωσης της κρίσης, η αποπομπή του Υπουργού Απασχόλησης όπως υλοποιήθηκε, εγκλωβίζει τον Πρωθυπουργό σε μια άτυπη "υπόσχεση" περί εκκαθάρισης όσων στελεχών συνδέονται με οτιδήποτε επιλήψιμο. Η κίνηση αυτή οδηγεί σε δύο κατευθύνσεις. Είτε ανοίγει ένας νέος κύκλος αποπομπών μεσαίων στελεχών της ΝΔ από το ευρύτερο κυβερνητικό σχήμα, εφόσον πλέον τακτικά δια των ΜΜΕ θα αποκαλύπτονται υποθέσεις συνδεδεμένες με αυτά, δεν είναι και δύσκολο δα, είτε είμαστε στα πρόθυρα ενός ευρύτερου ανασχηματισμού, οπότε αλλάζει άρδην το κυβερνητικό πολιτικό τοπίο και η θεματολογία συζήτησης. Η πρώτη επιλογή καθιστά τα ΜΜΕ ρυθμιστή της κυβερνητικής ζωής. Κανείς Πρωθυπουργός δεν θα ήθελε να συναινέσει, πολλώ δε μάλλον ο υπάρχον, εφόσον πανταχόθεν διαμηνύει ότι δεν ενεργεί υπό πίεση ουδενός και έτσι επιθυμεί να φαίνεται ότι πράττει. Η δεύτερη παρέχει μια σειρά πλεονεκτημάτων, όπως κέρδος πολιτικού χρόνου εφόσον θα πρόκειται για μια «καινούρια» κυβέρνηση με πίστωση χρόνου, εκ των πραγμάτων ανανέωση των προσώπων σε ευρεία βάση-αλλάζει ο Υπουργός αλλάζουν και οι συνεργάτες του- και βεβαίως αλλαγή του σκηνικού σε ότι αφορά στη θεματολογία του τηλεοπτικού δημόσιου διαλόγου. Επιπλέον, πρόσωπα που εμπλέχθηκαν επικοινωνιακά στην κρίση των ομολόγων αποχωρούν ευσχήμως από το πολιτικό προσκήνιο, διασωζόμενα από περαιτέρω πολιτική φθορά.
Μάλλον η δεύτερη κατεύθυνση προκρίνεται και για λόγους απομένοντος χρόνου-ένας περίπου χρόνος κυβερνητικού έργου είναι επαρκής για να δοκιμασθεί κάποιο στέλεχος στα κυβερνητικά καθήκοντα, με δεδομένο ότι η προκήρυξη των εκλογών θα γίνει το Μάρτιο του 2008. Θυμηθείτε ότι σε καμία δημοσκόπηση οι πρόωρες εκλογές δεν αποτελούν την πρώτη επιλογή των πολιτών. Η αναγγελία του ανασχηματισμού αναζητά έναν ουδέτερο πολιτικά χρόνο, οπότε η παρούσα συγκυρία δεν προσφέρεται. Οσονούπω, όσο το θέμα των ομολόγων θα περνά δεύτερο στην επικαιρότητα, ο χρόνος για ανασχηματισμό θα μετρά αντίστροφα, με κυρίαρχα τα στοιχεία του αιφνιδιασμού (ως προς το χρόνο, τα πρόσωπα και τη δομή του νέου κυβερνητικού σχήματος) ώστε να κυριαρχήσουν στο δημόσιο διάλογο.
Υπάρχουν και άλλες δύο επιλογές στο πολιτικό σύμπαν. Η αγνόηση της πραγματικότητας και η συνεπαγόμενη αδράνεια, που όμως εμπεριέχει τον κίνδυνο να επιταχυνθεί η φθορά του κυβερνητικού προφίλ, αφού είναι μάλλον βέβαιο ότι κρίσεις αναλόγου μεγέθους θα κάνουν την παρουσία τους αισθητή τακτικά και η προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Πέραν των δημοσκοπήσεων, που ήδη αναφέρθηκε, η αντιπολίτευση έχει ήδη ζητήσει πρόωρες εκλογές (σε αναντιστοιχία για μια ακόμη φορά με την κοινωνική πραγματικότητα). Σε μια τέτοια περίπτωση μάλλον θα πρόκειται για ανεξήγητη ενίσχυση του –σχετικά αδύναμου- πολιτικού προφίλ του αρχηγού της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης παρά για μια μελετημένη κίνηση που θα αποσκοπεί σε νικηφόρο αποτέλεσμα.
Technorati Tags: Ελλάδα, πολιτική, πολιτικοί, εκλογές, κυβέρνηση, αντιπολίτευση, πρόβλεψη, ανάλυση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου