Χωρίς αμφιβολία, ορισμένα δημόσια πρόσωπα της πολιτικής μας ζωής διαθέτουν ένα ειδικό βάρος και ένα ιδιαίτερο επικοινωνιακό συμβολισμό, επενδεδυμένο σε αυτά από τα ΜΜΕ. Ο κ. Λαλιώτης σίγουρα ανήκει σε αυτήν την κατηγορία και σίγουρα η ταύτισή του με το λεγόμενο "σκληρό ροκ" ή την "επιθετική" τακτική με έντονη και συστηματική προβολή των αρνητικών σημείων του πολιτικού αντιπάλου είναι το κύριο επικοινωνιακό του χαρακτηριστικό.
Η επάνοδός του στα πολιτικά δρώμενα του ΠΑΣΟΚ στην παρούσα χρονική περίοδο αξίζει να αναλυθεί, υπό το φως των δεδομένων που πραγματοποιήθηκε. Δεδομένο πρώτο: ο κ. Παπανδρέου έχει διαμορφώσει - χωρίς να μπορούμε να εκτιμήσουμε αν το επιδίωξε ο ίδιος ή απλά του προέκυψε λόγω ιδιοσυγκρασίας και χαρακτήρα- ένα ήπιο πολιτικό προφίλ. Οι επικοινωνιακές του επιλογές κατά την πρόσφατη κρίση των ομολόγων, μολονότι θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν υψηλών τόνων, σε σχέση πάντοτε με αντίστοιχες προηγούμενες, εντούτοις δεν επαρκούν για να μας πείσουν ότι ο ίδιος μετακινήθηκε μόνιμα και συστηματικά σε μια πιο επιθετική επικοινωνιακή τακτική. Δεδομένο δεύτερο: Η ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ έχει διαμορφωθεί και τηρούνται ευαίσθητες ισορροπίες προκειμένου να οδηγηθεί το κόμμα στοιχειωδώς συγκροτημένο προς τις εκλογές. Ας μην λησμονούμε όμως τις αντιδιαμετρικές θέσεις, που διατυπώθηκαν άμεσα και ξεκάθαρα, μεταξύ του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ και σημαντικών στελεχών του κινήματος για μείζονα ζητήματα, όπως της αναθεώρησης του Συντάγματος (άρθρο 16 κλπ) και τελικά οδήγησαν το κόμμα στην αποχώρηση από την όλη διαδικασία, αφήνοντας κενό χώρο δράσης στην Κυβέρνηση τόσο επικοινωνιακά όσο και θεσμικά. Δεδομένο τρίτο: Ο κ. Λαλιώτης τοποθετήθηκε στο Ίδρυμα "Α. Παπανδρέου" και όχι σε κάποιο τυπικό ή άτυπο όργανο του ΠΑΣΟΚ από όπου θα έπρεπε να δράσει εντός των κανονιστικών πλαισίων του κινήματος, πιθανόν να συγκρουστεί στο εσωτερικό αυτών των οργάνων με τα κομματικά στελέχη και εν γένει να λειτουργήσει εντός της κομματικής νομιμότητας. Εδώ έχει σημασία να καταγράψουμε ότι η "υποδοχή" του -τουλάχιστον όπως την κατέγραψαν οι τηλεοπτικές κάμερες- δεν έγινε με την παρουσία άλλων δημοφιλών στελεχών του κόμματος παρά μόνο από τον κ. Παπανδρέου και τα αδέλφια του. Πέρα από τη σημειολογική σημασία του γεγονότος, η επιστροφή του κ. Λαλιώτη καταγράφηκε μάλλον ως επιλογή αποκλειστικά του αρχηγού του κόμματος.
Η επικοινωνιακή ερμηνεία των εξελίξεων, κατά την άποψή μας είναι σαφής και μονοσήμαντη: ο κ. Παπανδρέου, διδασκόμενος και από τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων μετά την κρίση των ομολόγων, αποφάσισε ότι δεν είναι σε θέση ούτε και επιθυμεί ο ίδιος να αναλάβει το πολιτικό βάρος μιας, συστηματικής και σε βάθος χρόνου,"επιθετικής", σκληρής και άκομψης αντιπαράθεσης με την Κυβέρνηση και ιδιαίτερα απέναντι στο βασικό του αντίπαλο τον Πρωθυπουργό. Έχει επενδύσει στο προφίλ του ηγέτη που κρατά χαμηλούς τόνους, διαθέτει διεθνές κύρος, είναι απλός και προσηνής και δεν θα ήθελε σε καμία περίπτωση να εμφανίζεται διαρκώς σε εκνευρισμό, καταγγέλλων σκάνδαλα, ομόλογα και "κουμπάρους", χάνοντας την ευκαιρία να προβάλλει το πρόγραμμά του και την εναλλακτική κοινωνική και πολιτική του πρόταση. Συμπερασματικά, δε θα ήθελε να ταυτίζεται με αρνητικές έννοιες και καταστάσεις αλλά με θετικό τρόπο να προβάλλει και να προτείνει λύσεις και κυβερνητικό όραμα. Για τα υπόλοιπα, την επιθετικά αρνητική "διαφήμιση" του κυβερνητικού έργου, επιλέχθηκε ο κ. Λαλιώτης. Χρειαζόταν λοιπόν ένα επικοινωνιακό alter ego ο κ. Παπανδρέου, έναν κύριο Χάιντ όταν ταυτόχρονα ο ίδιος θα εμφανίζεται ως Δρ Τζέκυλ.
Η αναζήτηση επικοινωνιακής διεξόδου του αρχηγού όμως δεν αφήνει αδιάφορα τα κομματικά στελέχη. Είναι φανερό ότι η επιλογή του κ. Παπανδρέου δεν έγινε αποδεκτή από το σύνολο των κομματικών του συντρόφων. Η απουσία από την υποδοχή του κ. Λαλιώτη τόσο προσώπων όσο και δηλώσεων δεν είναι τυχαία ούτε άνευ πολιτικής σημασίας. Ο κ. Παπανδρέου είναι υποχρεωμένος στο εξής να ισορροπεί ανάμεσα στις επικοινωνιακές επιλογές που θα εκπορεύονται από το επιτελείο του κ. Λαλιώτη και στην ορθόδοξη κομματική γραμμή που θα παράγει η Χαριλάου Τρικούπη. Στο ήδη φορτισμένο εσωκομματικό κλίμα προστέθηκε άλλος ένας παράγοντας που κάθε άλλο παρά αδιάφορος είναι. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε στο μέλλον την ελκυστική πολιτική ευγλωττία του κ. Βενιζέλου να υποτάσσεται στις επικοινωνιακές απαιτήσεις του κ. Λαλιώτη και το κοινωνικό πρόγραμμα της κ. Διαμαντοπούλου να αλλοιώνεται προκειμένου να εξυπηρετήσει την ανεξάντλητη παροχολογία στο πλαίσιο μιας πιο ρευστής προεκλογικής τακτικής. Επιπλέον, θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τον κ. Παπανδρέου να αναλώνει πολύτιμο πολιτικό χρόνο στον κατευνασμό των εσωκομματικών τριβών αντί να συγκρούεται με το κυβερνών κόμμα.
Από την πλευρά της Κυβέρνησης σημειώνουμε δύο κύρια σημεία που σχετίζονται με το γεγονός της επιστροφής του κ. Λαλιώτη: Πρώτον, βασικός πυλώνας της υπεροχής του κυβερνώντος κόμματος είναι ο Πρωθυπουργός. Η δική του υψηλή δημοφιλία είναι εκείνη που θα έχει πρωτεύοντα και βαρύνοντα ρόλο στο εκλογικό ποσοστό που θα λάβει τελικά το κόμμα της ΝΔ. Αυτό το προφίλ είναι που επιθυμεί να διατηρήσει αλώβητο το επικοινωνιακό επιτελείο της Κυβέρνησης και αυτό αντίστοιχα θα αποτελέσει και τον κύριο στόχο του κ. Λαλιώτη. Η διασύνδεση, στο επικοινωνιακό πεδίο, όλων ή τουλάχιστον των κυρίαρχων θεμάτων της επικαιρότητας με τον Πρωθυπουργό, προς απόδοση σε αυτόν των ευθυνών, σίγουρα θα είναι το ένα σκέλος της αναμενόμενης επικοινωνιακής τακτικής από πλευράς ΠΑΣΟΚ. Το άλλο θα αφορά οπωσδήποτε στη διασπορά μικρών ή μεγαλύτερων "κίτρινων" ειδήσεων που θα σχετίζονται ακόμη και μη αμιγώς πολιτικά και δημόσιου ενδιαφέροντος ζητήματα αλλά θα στοχεύουν και πάλι στο Πρωθυπουργικό προφίλ. Το δεύτερο χαρακτηριστικό αφορά στην απουσία, τουλάχιστον μέχρι τώρα, ενός αντι-Λαλιώτη στο επικοινωνιακό επιτελείο της ΝΔ. Ενός προσώπου δηλαδή με εμπειρία αλλά κυρίως ταυτισμένο, στην πολιτική συνείδηση του εκλογικού σώματος, με το είδος αυτό της επικοινωνιακής τακτικής, που θα μπορούσε να απορροφήσει τους κραδασμούς. Στην περίπτωση αυτή το εκλογικό σώμα θα κατέγραφε την αντιπαράθεση των δύο -δίκην ενός επικοινωνιακού "παιγνίου"- αφήνοντας στην άκρη το προφίλ του Πρωθυπουργού και ακυρώνοντας την πρόθεση του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ και του νέου επικοινωνιακού του "επιτελάρχη". Δεν γνωρίζουμε αν θα δούμε στο εγγύς μέλλον την εμφάνιση ενός τέτοιου προσώπου στο κόμμα της ΝΔ, εκτιμούμε όμως ότι προς αυτήν την κατεύθυνση θα κινηθεί ο κ. Καραμανλής και οι επικοινωνιακοί του σύμβουλοι, μόλις αρχίσουν να εμφανίζονται τα πρώτα δείγματα από στρατηγείο του Ιδρύματος "Α. Παπανδρέου".
Η επάνοδός του στα πολιτικά δρώμενα του ΠΑΣΟΚ στην παρούσα χρονική περίοδο αξίζει να αναλυθεί, υπό το φως των δεδομένων που πραγματοποιήθηκε. Δεδομένο πρώτο: ο κ. Παπανδρέου έχει διαμορφώσει - χωρίς να μπορούμε να εκτιμήσουμε αν το επιδίωξε ο ίδιος ή απλά του προέκυψε λόγω ιδιοσυγκρασίας και χαρακτήρα- ένα ήπιο πολιτικό προφίλ. Οι επικοινωνιακές του επιλογές κατά την πρόσφατη κρίση των ομολόγων, μολονότι θα μπορούσαν να χαρακτηρισθούν υψηλών τόνων, σε σχέση πάντοτε με αντίστοιχες προηγούμενες, εντούτοις δεν επαρκούν για να μας πείσουν ότι ο ίδιος μετακινήθηκε μόνιμα και συστηματικά σε μια πιο επιθετική επικοινωνιακή τακτική. Δεδομένο δεύτερο: Η ηγετική ομάδα του ΠΑΣΟΚ έχει διαμορφωθεί και τηρούνται ευαίσθητες ισορροπίες προκειμένου να οδηγηθεί το κόμμα στοιχειωδώς συγκροτημένο προς τις εκλογές. Ας μην λησμονούμε όμως τις αντιδιαμετρικές θέσεις, που διατυπώθηκαν άμεσα και ξεκάθαρα, μεταξύ του Προέδρου του ΠΑΣΟΚ και σημαντικών στελεχών του κινήματος για μείζονα ζητήματα, όπως της αναθεώρησης του Συντάγματος (άρθρο 16 κλπ) και τελικά οδήγησαν το κόμμα στην αποχώρηση από την όλη διαδικασία, αφήνοντας κενό χώρο δράσης στην Κυβέρνηση τόσο επικοινωνιακά όσο και θεσμικά. Δεδομένο τρίτο: Ο κ. Λαλιώτης τοποθετήθηκε στο Ίδρυμα "Α. Παπανδρέου" και όχι σε κάποιο τυπικό ή άτυπο όργανο του ΠΑΣΟΚ από όπου θα έπρεπε να δράσει εντός των κανονιστικών πλαισίων του κινήματος, πιθανόν να συγκρουστεί στο εσωτερικό αυτών των οργάνων με τα κομματικά στελέχη και εν γένει να λειτουργήσει εντός της κομματικής νομιμότητας. Εδώ έχει σημασία να καταγράψουμε ότι η "υποδοχή" του -τουλάχιστον όπως την κατέγραψαν οι τηλεοπτικές κάμερες- δεν έγινε με την παρουσία άλλων δημοφιλών στελεχών του κόμματος παρά μόνο από τον κ. Παπανδρέου και τα αδέλφια του. Πέρα από τη σημειολογική σημασία του γεγονότος, η επιστροφή του κ. Λαλιώτη καταγράφηκε μάλλον ως επιλογή αποκλειστικά του αρχηγού του κόμματος.
Η επικοινωνιακή ερμηνεία των εξελίξεων, κατά την άποψή μας είναι σαφής και μονοσήμαντη: ο κ. Παπανδρέου, διδασκόμενος και από τα αποτελέσματα των δημοσκοπήσεων μετά την κρίση των ομολόγων, αποφάσισε ότι δεν είναι σε θέση ούτε και επιθυμεί ο ίδιος να αναλάβει το πολιτικό βάρος μιας, συστηματικής και σε βάθος χρόνου,"επιθετικής", σκληρής και άκομψης αντιπαράθεσης με την Κυβέρνηση και ιδιαίτερα απέναντι στο βασικό του αντίπαλο τον Πρωθυπουργό. Έχει επενδύσει στο προφίλ του ηγέτη που κρατά χαμηλούς τόνους, διαθέτει διεθνές κύρος, είναι απλός και προσηνής και δεν θα ήθελε σε καμία περίπτωση να εμφανίζεται διαρκώς σε εκνευρισμό, καταγγέλλων σκάνδαλα, ομόλογα και "κουμπάρους", χάνοντας την ευκαιρία να προβάλλει το πρόγραμμά του και την εναλλακτική κοινωνική και πολιτική του πρόταση. Συμπερασματικά, δε θα ήθελε να ταυτίζεται με αρνητικές έννοιες και καταστάσεις αλλά με θετικό τρόπο να προβάλλει και να προτείνει λύσεις και κυβερνητικό όραμα. Για τα υπόλοιπα, την επιθετικά αρνητική "διαφήμιση" του κυβερνητικού έργου, επιλέχθηκε ο κ. Λαλιώτης. Χρειαζόταν λοιπόν ένα επικοινωνιακό alter ego ο κ. Παπανδρέου, έναν κύριο Χάιντ όταν ταυτόχρονα ο ίδιος θα εμφανίζεται ως Δρ Τζέκυλ.
Η αναζήτηση επικοινωνιακής διεξόδου του αρχηγού όμως δεν αφήνει αδιάφορα τα κομματικά στελέχη. Είναι φανερό ότι η επιλογή του κ. Παπανδρέου δεν έγινε αποδεκτή από το σύνολο των κομματικών του συντρόφων. Η απουσία από την υποδοχή του κ. Λαλιώτη τόσο προσώπων όσο και δηλώσεων δεν είναι τυχαία ούτε άνευ πολιτικής σημασίας. Ο κ. Παπανδρέου είναι υποχρεωμένος στο εξής να ισορροπεί ανάμεσα στις επικοινωνιακές επιλογές που θα εκπορεύονται από το επιτελείο του κ. Λαλιώτη και στην ορθόδοξη κομματική γραμμή που θα παράγει η Χαριλάου Τρικούπη. Στο ήδη φορτισμένο εσωκομματικό κλίμα προστέθηκε άλλος ένας παράγοντας που κάθε άλλο παρά αδιάφορος είναι. Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε στο μέλλον την ελκυστική πολιτική ευγλωττία του κ. Βενιζέλου να υποτάσσεται στις επικοινωνιακές απαιτήσεις του κ. Λαλιώτη και το κοινωνικό πρόγραμμα της κ. Διαμαντοπούλου να αλλοιώνεται προκειμένου να εξυπηρετήσει την ανεξάντλητη παροχολογία στο πλαίσιο μιας πιο ρευστής προεκλογικής τακτικής. Επιπλέον, θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τον κ. Παπανδρέου να αναλώνει πολύτιμο πολιτικό χρόνο στον κατευνασμό των εσωκομματικών τριβών αντί να συγκρούεται με το κυβερνών κόμμα.
Από την πλευρά της Κυβέρνησης σημειώνουμε δύο κύρια σημεία που σχετίζονται με το γεγονός της επιστροφής του κ. Λαλιώτη: Πρώτον, βασικός πυλώνας της υπεροχής του κυβερνώντος κόμματος είναι ο Πρωθυπουργός. Η δική του υψηλή δημοφιλία είναι εκείνη που θα έχει πρωτεύοντα και βαρύνοντα ρόλο στο εκλογικό ποσοστό που θα λάβει τελικά το κόμμα της ΝΔ. Αυτό το προφίλ είναι που επιθυμεί να διατηρήσει αλώβητο το επικοινωνιακό επιτελείο της Κυβέρνησης και αυτό αντίστοιχα θα αποτελέσει και τον κύριο στόχο του κ. Λαλιώτη. Η διασύνδεση, στο επικοινωνιακό πεδίο, όλων ή τουλάχιστον των κυρίαρχων θεμάτων της επικαιρότητας με τον Πρωθυπουργό, προς απόδοση σε αυτόν των ευθυνών, σίγουρα θα είναι το ένα σκέλος της αναμενόμενης επικοινωνιακής τακτικής από πλευράς ΠΑΣΟΚ. Το άλλο θα αφορά οπωσδήποτε στη διασπορά μικρών ή μεγαλύτερων "κίτρινων" ειδήσεων που θα σχετίζονται ακόμη και μη αμιγώς πολιτικά και δημόσιου ενδιαφέροντος ζητήματα αλλά θα στοχεύουν και πάλι στο Πρωθυπουργικό προφίλ. Το δεύτερο χαρακτηριστικό αφορά στην απουσία, τουλάχιστον μέχρι τώρα, ενός αντι-Λαλιώτη στο επικοινωνιακό επιτελείο της ΝΔ. Ενός προσώπου δηλαδή με εμπειρία αλλά κυρίως ταυτισμένο, στην πολιτική συνείδηση του εκλογικού σώματος, με το είδος αυτό της επικοινωνιακής τακτικής, που θα μπορούσε να απορροφήσει τους κραδασμούς. Στην περίπτωση αυτή το εκλογικό σώμα θα κατέγραφε την αντιπαράθεση των δύο -δίκην ενός επικοινωνιακού "παιγνίου"- αφήνοντας στην άκρη το προφίλ του Πρωθυπουργού και ακυρώνοντας την πρόθεση του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ και του νέου επικοινωνιακού του "επιτελάρχη". Δεν γνωρίζουμε αν θα δούμε στο εγγύς μέλλον την εμφάνιση ενός τέτοιου προσώπου στο κόμμα της ΝΔ, εκτιμούμε όμως ότι προς αυτήν την κατεύθυνση θα κινηθεί ο κ. Καραμανλής και οι επικοινωνιακοί του σύμβουλοι, μόλις αρχίσουν να εμφανίζονται τα πρώτα δείγματα από στρατηγείο του Ιδρύματος "Α. Παπανδρέου".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου