Από το βήμα αυτό δεν σχολιάζουμε την πραγματική πολιτική δράση. Όχι ότι δεν είναι σημαντική. Εκείνο όμως που μεταφράζεται σε πραγματικά εκλογικά ποσοστά είναι ό,τι περνάει και εισπράττεται ως μήνυμα από την κοινή γνώμη, επεξεργάζεται από αυτήν και μεταφράζεται σε εκλογική δύναμη των κομμάτων. Δυστυχώς ή ευτυχώς, δεν αξιολογείται εδώ, αυτή είναι η πολιτική πραγματικότητα και δεν αναμένεται να αλλάξει. Το αντίθετο μάλιστα. Η άτυπη σύμπραξη των ΜΜΕ στις πολιτικές διεργασίες συνέβαλλε στην εγκαθίδρυση της τηλεοπτικής δημοκρατίας, όπου εκείνο που "υπάρχει" είναι μόνο εκείνο που "επικοινωνείται" και έτσι αναμένεται να συνεχίσει να λειτουργεί το πολιτικό μας σύστημα.
Όπως είχαμε σημειώσει και σε πρόσφατα κείμενά μας, η πολιτική ατζέντα άλλαξε, χωρίς να αλλάξει και η ουσία των πραγμάτων και των προβλημάτων αλλά αυτό το ξεκαθαρίσαμε πιο πάνω. Η προσοχή όλων των συμμετεχόντων στον πολιτικό δημόσιο βίο μετακινήθηκε, με κυβερνητική πρωτοβουλία, από το θέμα των ομολόγων σε μια βεντάλια θεμάτων που εμμέσως ή αμέσως σχετίζονται με τις εκλογές. Επίσης έχουμε καταγράψει ότι πρόθεση της κυβέρνησης δεν είναι η άμεση ή έστω πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Μόνο να κερδίσει θα έχει από μια μακρά προεκλογική περίοδο, όπου και την εξουθένωση των μικρών κομμάτων θα επιτύχει και την ενσωμάτωση στην πολιτική σκέψη του εκλογικού σώματος των παροχών του τελευταίου χρόνου θα επιδιώξει. Όσο για το ΠΑΣΟΚ, ο χρόνος των εκλογών είναι αδιάφορος ως προς το αποτέλεσμα. Όχι μόνο έχει ήδη αποδεχθεί την επερχόμενη ήττα αλλά ο αρχηγός του έχει ήδη σχεδιάσει πάνω σε αυτή, όπως γράφαμε στο προηγούμενο άρθρο μας. Η αυτοδυναμία είναι ο μοναδικός πολιτικός πονοκέφαλος του Πρωθυπουργού όπως επίσης και η κοινοβουλευτική του δύναμη στην επόμενη Βουλή.
Ενώ στις ασκήσεις επί χάρτου, των επιτελείων των κομμάτων, εξετάζονται διάφορα σενάρια εδώ θα εξετάσουμε ένα που αχνά και μόνο έχει κάνει την εμφάνισή του στα τηλεοπτικά και όχι μόνο πάνελ. Μια συνεργασία των δύο μεγάλων κομμάτων. Ακραίο; Ας εξετάσουμε τα δεδομένα του πολιτικού χάρτη της χώρας. Δεν θα αναφερθούμε σε παραδείγματα άλλων χωρών, εφόσον θεωρούμε ότι τόσο πολιτικά όσο και κοινωνικά απέχουμε τεράστια απόσταση από οτιδήποτε ευρωπαϊκό.
Το σημαντικότερο πολιτικό δεδομένο είναι ο δικομματισμός. Επιφανειακά και στατιστικά φαίνεται ότι δεν υπάρχει πολιτικός χώρος για την ενεργοποίηση του περίφημου "τρίτου πόλου". Ενός τρίτου κόμματος δηλαδή που θα κατορθώσει σε βάθος χρόνου να παίξει το ρόλο του ρυθμιστή της πολιτικής μας ζωής, συμπυκνώνοντας τη λαϊκή δυσαρέσκεια για συγκεκριμένες πολιτικές αποφάσεις των δύο μεγάλων κομμάτων. Τα δύο κοινοβουλευτικά κόμματα, ο ΣΥΝ και το ΚΚΕ δεν έχουν κατορθώσει μέχρι στιγμής να παίξουν ουσιαστικό ρυθμιστικό ρόλο όχι λόγω εκλογικού συστήματος όπως ισχυρίζονται, αλλά απλά λόγω ποσοστού. Για να λειτουργήσει έτσι όπως αναμένεται να λειτουργήσει θεωρητικά ένα τρίτο κόμμα θα έπρεπε να συγκεντρώνει σταθερά άνω του 15% μη αφήνοντας κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα να ξεπεράσει το 35%, ήτοι το "σκληρό πυρήνα" των οπαδών του καθενός. Κινδυνεύει λοιπόν ο δικομματισμός; Όπως αποδεικνύεται επί του παρόντος όχι. Όποιος προσπάθησε να υλοποιήσει τον "τρίτο πόλο" απέτυχε παταγωδώς (Σαμαράς, Μάνος, Αβραμόπουλος, Τσοβόλας, Κ. Στεφανόπουλος κλπ). Χρειάζεται προστασία ο δικομματισμός; Η απάντηση είναι δύσκολη. Καταγράψαμε ότι φαίνεται να αποτελεί ένα πανίσχυρο μπλοκ. Δεν μπορούμε όμως να είμαστε σίγουροι για την αντοχή του εφόσον όλο και πιο συστηματικά καταγράφονται ευρήματα σε όλες τις δημοσκοπήσεις που είναι ανησυχητικά. Όλο και μεγαλύτερο ποσοστό της κοινής γνώμης βλέπει τα δύο μεγάλα κόμματα ως διαχειριστές της εξουσίας και όχι ως αξιόπιστες λύσεις σε πολιτικά ζητήματα. Η εναλλαγή των μεγάλων κομμάτων στην εξουσία γίνεται περίπου νομοτελειακά και όχι μετά από πολιτική σκέψη και σύγκριση. Εν ολίγοις, οι πολίτες δεν διακρίνουν ουσιαστικές διαφορές στα κόμματα εξουσίας, απλά όταν το ένα φθαρεί από την εξουσία το αντικαθιστούν με το άλλο "όμοιό" του. Η απρόσμενη εμφάνιση ενός τρίτου κόμματος εξουσίας, που θα μπορέσει όμως να πείσει ότι μπορεί να λειτουργήσει ως τέτοιο, εκτιμούμε ότι θα μπορούσε να εκμεταλλευθεί αυτό το πολιτικό δεδομένο. Ας κρατήσουμε λοιπόν στη σκέψη μας ότι ο δικομματισμός χρειάζεται μια καινούρια δυναμική για να διατηρηθεί στο πολιτικό σκηνικό.
Το δεύτερο που πρέπει να εξετάσουμε είναι η δυνατότητα των δύο κομμάτων εξουσίας να προωθήσουν σημαντικά ζητήματα της χώρας. Όπως φάνηκε κανένα από τα δύο δεν είναι σε θέση να το κάνει. Συνοπτικά, η ΝΔ δεν διακινδυνεύει το πολιτικό κόστος εφόσον και χωρίς τις μεταρρυθμίσεις προηγείται, ενώ το ΠΑΣΟΚ απλά δεν διαθέτει την εκλογική δύναμη για να το κάνει. Όμως, μολονότι και οι ίδιοι οι πολίτες ζητούν αλλαγές, στην πραγματικότητα ούτε οι ίδιοι είναι σίγουροι αν και ποιες επιθυμούν. Είναι όμως έτοιμοι να τιμωρήσουν πολιτικά όποιο από τα κόμματα εξουσίας αδιαφορήσει και προκαλέσει τελικά τη στασιμότητα και την οπισθοδρόμηση. Θυμηθείτε ότι αν συνεχισθεί επί μακρόν η στασιμότητα τότε η δυσαρέσκεια ίσως εκφρασθεί με ένα τρίτο κόμμα
Το τρίτο δεδομένο είναι η διάρθρωση του πολιτικού σκηνικού. Υπάρχουν σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα ισχυρά κέντρα πολιτικής ισχύος, οικογένειες, ομάδες κλπ, που διατηρούν μεν την πολιτική τους ισχύ έχουν ανάγκη όμως από ανανέωση προσώπων. Η ήττα του ΠΑΣΟΚ αναμφίβολα θα οδηγήσει σε σημαντική ανανέωση προσώπων. Η νίκη της ΝΔ όμως θα πρέπει να περάσει από τον κάβο της ισχνής εκλογικής αυτοδυναμίας, που αναμένεται να προκαλέσει κραδασμούς κατά την επόμενη θητεία του κυβερνώντος κόμματος και οπωσδήποτε θα θέσει το ζήτημα της ανανέωσης επί τάπητος. Ας θυμηθούμε και μερικά άλλα, βαρετά αλλά χρήσιμα: επόμενες ευρωεκλογές: 2009, επόμενες δημοτικές εκλογές: 2010, εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας: 2010, κοινοβουλευτικές: 2008,2012.
Μια νίκη της ΝΔ το 2008, όπου θα μεταφρασθεί σε οριακή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, κάτω των 154 βουλευτών, δεν θα επιτρέψει την ανάδειξη και προώθηση κανενός μείζονος ζητήματος. Είναι αναμενόμενη αφενός η αδυναμία της Κυβέρνησης να υλοποιήσει το πρόγραμμά της αλλά και του αρχηγού της να λειτουργεί ως αδιαμφισβήτητος ηγέτης του κόμματός του. Δύο χρόνια, 2008-2010, είναι αρκετά για μια κυβέρνηση των 151 ή 152 βουλευτών να προσφύγει στις κάλπες, εφόσον ούτως ή άλλως θα είναι έτος εκλογών.Η τρίτη μεγάλη ήττα του κ. Παπανδρέου (2004 εθνικές και ευρωεκλογές, δημοτικές 2006 και εθνικές 2008) ήδη θα έχει προκαλέσει τριγμούς και στο ΠΑΣΟΚ. Ο δικομματισμός σε κίνδυνο; Στο χρονικό αυτό σημείο τίθεται το ζήτημα της συνεργασίας. Αν συμπεριλάβουμε και το ζήτημα της συνταγματικής μεταρρύθμισης, επί ουσιωδών ζητημάτων, που ούτως ή άλλως θα σηματοδοτήσει τις εργασίες της επόμενης Βουλής τότε το πολιτικό περιβάλλον γίνεται ιδανικό για μια να ανακάμψει το δικομματικό μας σύστημα κερδίζοντας χρόνο πολιτικής ζωής, εφόσον θα κερδίσει σε αξιοπιστία. Οι δύο πολιτικοί αρχηγοί της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ αλλάζουν τα δεδομένα, προωθούν τη συνεργασία, στο όνομα της θεσμικής μεταρρύθμισης, ενισχύουν σε αξιοπιστία τα κόμματά τους - και άρα εξασφαλίζουν τη μεταξύ τους εναλλαγή στην εξουσία-ενώ ταυτόχρονα εξουδετερώνουν εσωτερικούς πολιτικούς αντιπάλους διότι ποιος "βγαίνει από μαντρί" σε στιγμές εθνικής ομοψυχίας. Σαφώς και η χρονική συγκυρία θα είναι ιδανική διότι η συνεργασία θα είναι οριοθετημένη, εφόσον το 2012 θα έχουμε και πάλι εθνικές εκλογές και τα πράγματα μπορούν να επανέλθουν στη συνήθη τους ροή. Επιπλέον και οι δύο ηγέτες έχουν διαμορφώσει ένα τέτοιο προφίλ, που τους επιτρέπει έναν παρόμοιο ελιγμό. Τι μπορεί να αναβάλλει ένα τέτοιο σενάριο; Μια απρόβλεπτα ευρεία πολιτική νίκη της ΝΔ κατά τις επόμενες εκλογές, με σημαντική αυτοδυναμία, που θα αλλάξει σε σημαντικό βαθμό το πολιτικό σκηνικό, αλλάζοντας τους συσχετισμούς σε βάθος 10ετίας.
Όπως είχαμε σημειώσει και σε πρόσφατα κείμενά μας, η πολιτική ατζέντα άλλαξε, χωρίς να αλλάξει και η ουσία των πραγμάτων και των προβλημάτων αλλά αυτό το ξεκαθαρίσαμε πιο πάνω. Η προσοχή όλων των συμμετεχόντων στον πολιτικό δημόσιο βίο μετακινήθηκε, με κυβερνητική πρωτοβουλία, από το θέμα των ομολόγων σε μια βεντάλια θεμάτων που εμμέσως ή αμέσως σχετίζονται με τις εκλογές. Επίσης έχουμε καταγράψει ότι πρόθεση της κυβέρνησης δεν είναι η άμεση ή έστω πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Μόνο να κερδίσει θα έχει από μια μακρά προεκλογική περίοδο, όπου και την εξουθένωση των μικρών κομμάτων θα επιτύχει και την ενσωμάτωση στην πολιτική σκέψη του εκλογικού σώματος των παροχών του τελευταίου χρόνου θα επιδιώξει. Όσο για το ΠΑΣΟΚ, ο χρόνος των εκλογών είναι αδιάφορος ως προς το αποτέλεσμα. Όχι μόνο έχει ήδη αποδεχθεί την επερχόμενη ήττα αλλά ο αρχηγός του έχει ήδη σχεδιάσει πάνω σε αυτή, όπως γράφαμε στο προηγούμενο άρθρο μας. Η αυτοδυναμία είναι ο μοναδικός πολιτικός πονοκέφαλος του Πρωθυπουργού όπως επίσης και η κοινοβουλευτική του δύναμη στην επόμενη Βουλή.
Ενώ στις ασκήσεις επί χάρτου, των επιτελείων των κομμάτων, εξετάζονται διάφορα σενάρια εδώ θα εξετάσουμε ένα που αχνά και μόνο έχει κάνει την εμφάνισή του στα τηλεοπτικά και όχι μόνο πάνελ. Μια συνεργασία των δύο μεγάλων κομμάτων. Ακραίο; Ας εξετάσουμε τα δεδομένα του πολιτικού χάρτη της χώρας. Δεν θα αναφερθούμε σε παραδείγματα άλλων χωρών, εφόσον θεωρούμε ότι τόσο πολιτικά όσο και κοινωνικά απέχουμε τεράστια απόσταση από οτιδήποτε ευρωπαϊκό.
Το σημαντικότερο πολιτικό δεδομένο είναι ο δικομματισμός. Επιφανειακά και στατιστικά φαίνεται ότι δεν υπάρχει πολιτικός χώρος για την ενεργοποίηση του περίφημου "τρίτου πόλου". Ενός τρίτου κόμματος δηλαδή που θα κατορθώσει σε βάθος χρόνου να παίξει το ρόλο του ρυθμιστή της πολιτικής μας ζωής, συμπυκνώνοντας τη λαϊκή δυσαρέσκεια για συγκεκριμένες πολιτικές αποφάσεις των δύο μεγάλων κομμάτων. Τα δύο κοινοβουλευτικά κόμματα, ο ΣΥΝ και το ΚΚΕ δεν έχουν κατορθώσει μέχρι στιγμής να παίξουν ουσιαστικό ρυθμιστικό ρόλο όχι λόγω εκλογικού συστήματος όπως ισχυρίζονται, αλλά απλά λόγω ποσοστού. Για να λειτουργήσει έτσι όπως αναμένεται να λειτουργήσει θεωρητικά ένα τρίτο κόμμα θα έπρεπε να συγκεντρώνει σταθερά άνω του 15% μη αφήνοντας κανένα από τα δύο μεγάλα κόμματα να ξεπεράσει το 35%, ήτοι το "σκληρό πυρήνα" των οπαδών του καθενός. Κινδυνεύει λοιπόν ο δικομματισμός; Όπως αποδεικνύεται επί του παρόντος όχι. Όποιος προσπάθησε να υλοποιήσει τον "τρίτο πόλο" απέτυχε παταγωδώς (Σαμαράς, Μάνος, Αβραμόπουλος, Τσοβόλας, Κ. Στεφανόπουλος κλπ). Χρειάζεται προστασία ο δικομματισμός; Η απάντηση είναι δύσκολη. Καταγράψαμε ότι φαίνεται να αποτελεί ένα πανίσχυρο μπλοκ. Δεν μπορούμε όμως να είμαστε σίγουροι για την αντοχή του εφόσον όλο και πιο συστηματικά καταγράφονται ευρήματα σε όλες τις δημοσκοπήσεις που είναι ανησυχητικά. Όλο και μεγαλύτερο ποσοστό της κοινής γνώμης βλέπει τα δύο μεγάλα κόμματα ως διαχειριστές της εξουσίας και όχι ως αξιόπιστες λύσεις σε πολιτικά ζητήματα. Η εναλλαγή των μεγάλων κομμάτων στην εξουσία γίνεται περίπου νομοτελειακά και όχι μετά από πολιτική σκέψη και σύγκριση. Εν ολίγοις, οι πολίτες δεν διακρίνουν ουσιαστικές διαφορές στα κόμματα εξουσίας, απλά όταν το ένα φθαρεί από την εξουσία το αντικαθιστούν με το άλλο "όμοιό" του. Η απρόσμενη εμφάνιση ενός τρίτου κόμματος εξουσίας, που θα μπορέσει όμως να πείσει ότι μπορεί να λειτουργήσει ως τέτοιο, εκτιμούμε ότι θα μπορούσε να εκμεταλλευθεί αυτό το πολιτικό δεδομένο. Ας κρατήσουμε λοιπόν στη σκέψη μας ότι ο δικομματισμός χρειάζεται μια καινούρια δυναμική για να διατηρηθεί στο πολιτικό σκηνικό.
Το δεύτερο που πρέπει να εξετάσουμε είναι η δυνατότητα των δύο κομμάτων εξουσίας να προωθήσουν σημαντικά ζητήματα της χώρας. Όπως φάνηκε κανένα από τα δύο δεν είναι σε θέση να το κάνει. Συνοπτικά, η ΝΔ δεν διακινδυνεύει το πολιτικό κόστος εφόσον και χωρίς τις μεταρρυθμίσεις προηγείται, ενώ το ΠΑΣΟΚ απλά δεν διαθέτει την εκλογική δύναμη για να το κάνει. Όμως, μολονότι και οι ίδιοι οι πολίτες ζητούν αλλαγές, στην πραγματικότητα ούτε οι ίδιοι είναι σίγουροι αν και ποιες επιθυμούν. Είναι όμως έτοιμοι να τιμωρήσουν πολιτικά όποιο από τα κόμματα εξουσίας αδιαφορήσει και προκαλέσει τελικά τη στασιμότητα και την οπισθοδρόμηση. Θυμηθείτε ότι αν συνεχισθεί επί μακρόν η στασιμότητα τότε η δυσαρέσκεια ίσως εκφρασθεί με ένα τρίτο κόμμα
Το τρίτο δεδομένο είναι η διάρθρωση του πολιτικού σκηνικού. Υπάρχουν σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα ισχυρά κέντρα πολιτικής ισχύος, οικογένειες, ομάδες κλπ, που διατηρούν μεν την πολιτική τους ισχύ έχουν ανάγκη όμως από ανανέωση προσώπων. Η ήττα του ΠΑΣΟΚ αναμφίβολα θα οδηγήσει σε σημαντική ανανέωση προσώπων. Η νίκη της ΝΔ όμως θα πρέπει να περάσει από τον κάβο της ισχνής εκλογικής αυτοδυναμίας, που αναμένεται να προκαλέσει κραδασμούς κατά την επόμενη θητεία του κυβερνώντος κόμματος και οπωσδήποτε θα θέσει το ζήτημα της ανανέωσης επί τάπητος. Ας θυμηθούμε και μερικά άλλα, βαρετά αλλά χρήσιμα: επόμενες ευρωεκλογές: 2009, επόμενες δημοτικές εκλογές: 2010, εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας: 2010, κοινοβουλευτικές: 2008,2012.
Μια νίκη της ΝΔ το 2008, όπου θα μεταφρασθεί σε οριακή κοινοβουλευτική πλειοψηφία, κάτω των 154 βουλευτών, δεν θα επιτρέψει την ανάδειξη και προώθηση κανενός μείζονος ζητήματος. Είναι αναμενόμενη αφενός η αδυναμία της Κυβέρνησης να υλοποιήσει το πρόγραμμά της αλλά και του αρχηγού της να λειτουργεί ως αδιαμφισβήτητος ηγέτης του κόμματός του. Δύο χρόνια, 2008-2010, είναι αρκετά για μια κυβέρνηση των 151 ή 152 βουλευτών να προσφύγει στις κάλπες, εφόσον ούτως ή άλλως θα είναι έτος εκλογών.Η τρίτη μεγάλη ήττα του κ. Παπανδρέου (2004 εθνικές και ευρωεκλογές, δημοτικές 2006 και εθνικές 2008) ήδη θα έχει προκαλέσει τριγμούς και στο ΠΑΣΟΚ. Ο δικομματισμός σε κίνδυνο; Στο χρονικό αυτό σημείο τίθεται το ζήτημα της συνεργασίας. Αν συμπεριλάβουμε και το ζήτημα της συνταγματικής μεταρρύθμισης, επί ουσιωδών ζητημάτων, που ούτως ή άλλως θα σηματοδοτήσει τις εργασίες της επόμενης Βουλής τότε το πολιτικό περιβάλλον γίνεται ιδανικό για μια να ανακάμψει το δικομματικό μας σύστημα κερδίζοντας χρόνο πολιτικής ζωής, εφόσον θα κερδίσει σε αξιοπιστία. Οι δύο πολιτικοί αρχηγοί της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ αλλάζουν τα δεδομένα, προωθούν τη συνεργασία, στο όνομα της θεσμικής μεταρρύθμισης, ενισχύουν σε αξιοπιστία τα κόμματά τους - και άρα εξασφαλίζουν τη μεταξύ τους εναλλαγή στην εξουσία-ενώ ταυτόχρονα εξουδετερώνουν εσωτερικούς πολιτικούς αντιπάλους διότι ποιος "βγαίνει από μαντρί" σε στιγμές εθνικής ομοψυχίας. Σαφώς και η χρονική συγκυρία θα είναι ιδανική διότι η συνεργασία θα είναι οριοθετημένη, εφόσον το 2012 θα έχουμε και πάλι εθνικές εκλογές και τα πράγματα μπορούν να επανέλθουν στη συνήθη τους ροή. Επιπλέον και οι δύο ηγέτες έχουν διαμορφώσει ένα τέτοιο προφίλ, που τους επιτρέπει έναν παρόμοιο ελιγμό. Τι μπορεί να αναβάλλει ένα τέτοιο σενάριο; Μια απρόβλεπτα ευρεία πολιτική νίκη της ΝΔ κατά τις επόμενες εκλογές, με σημαντική αυτοδυναμία, που θα αλλάξει σε σημαντικό βαθμό το πολιτικό σκηνικό, αλλάζοντας τους συσχετισμούς σε βάθος 10ετίας.
Technorati Tags: Ελλάδα, εκλογές, πολιτική, ευρωεκλογές, ανάλυση, αντιπολίτευση, κυβέρνηση
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου