Η Ελληνική Ιστορία είναι γεμάτη από εμβληματικές εσωτερικές αντιπαραθέσεις, του βαθιά υστερικού και έντονα νευρωτικού κοινωνικού ιστού. Δεκεμβριανά, Σεπτεμβριανά, Ευαγγελικά(!) και ο κατάλογος δεν τελειώνει ποτέ!
Συναισθηματικές φορτίσεις, ακραίες και παράλογες συμπεριφορές ενός έθνους που θέλγεται από την αυτοκαταστροφή. Μετά, ασχολείται με την ονοματοδοσία οδών, ανέγερση ανδριάντων και μνημείων, τα οποία βεβαίως η επόμενη πολιτική τάξη που αναλαμβάνει την εξουσία φροντίζει να αντικαταστήσει με τα δικά της τοτέμ.
Στην παρούσα συγκυρία αναδεικνύεται μια νέα αντιπαράθεση η οποία αναμένεται να ενταθεί στο άμεσο μέλλον γιατί πέρα από τα διεθνή γεωπολιτικά, οικονομικά και άλλα παίγνια, στο πεδίο της καθημερινότητας δεν φαίνεται να καθίσταται εφικτή η εφαρμογή των προβλέψεων της πρόσφατης συμφωνίας του Eurogroup.
Αν "ξεχάσουμε" για λίγο τα ευχολόγια, τις προθέσεις, τις όμορφες θεωρίες που προβλέπουν ότι "αν η Ελλάδα προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις τότε..." ή "αν η Ελλάδα αλλάξει νοοτροπία και γίνει πιο ανταγωνιστική...", θα διαπιστώσουμε το εξής απλό: Η παρούσα γενιά, δεν μπορεί να μεταρρυθμιστεί. Απλά δεν μπορεί. Θα το θέλαμε, θα το ευχόμαστε αλλά δε γίνεται.
Ίσως σε κάποιο θεωρητικό επίπεδο και σε μια εντελώς ατομική βάση συζήτησης να διαπιστώνει κανείς ότι οι Έλληνες αναγνωρίζουν γενικώς τα κακώς κείμενα. Όχι όμως στο βαθμό εκείνο που θα τους προκαλούσε μια ουσιαστική μετάλλαξη. Την υιοθέτηση μιας ενεργής στάσης απέναντι στην κατάσταση.
Δεν θα προχωρήσω σε περισσότερη τεκμηρίωση αυτής της θέσης. Δεν έχει νόημα γιατί προκύπτει ως αυτονόητη ως ευρέως παρατηρούμενη σε ολόκληρο το κοινωνικό και οικονομικό φάσμα.
Τι μας διαχωρίζει λοιπόν εκ νέου ως κοινωνία, αποτελώντας τη νέα βάση αντιπαράθεσης;
Μα το δίλημμα Ευρώ-δραχμής.
Ας βγάλουμε από την εικόνα όσους εκ συμφέροντος προωθούν τη μια ή την άλλη άποψη. Αυτούς δηλαδή που έχουν τεράστια δάνεια (επιχειρηματίες κλπ) σε ευρώ και προσδοκούν να τα πληρώσουν σε δραχμή αλλά και εκείνους που επενδύουν σε ακίνητα ας πούμε και ελπίζουν εσαεί η περιουσία τους να αποτιμάται σε σκληρό ευρώ. Ας βγάλουμε δηλαδή εκείνους που έχουν πρόσβαση σε ΜΜΕ, σε διαμορφωτές κοινής γνώμης ή σε πολιτικούς μοχλούς και ωθούν τα πράγματα στη μια ή στην άλλη πλευρά.
Ας μείνουμε δηλαδή στον μέσο -αν υπάρχει! - πολίτη ως παρατηρητή των εξελίξεων, ως τελικό αποδέκτη των μειζόνων αποφάσεων και ως υφιστάμενο τη λαίλαπα μέτρων, περικοπών και αλλαγών στην οικονομική του κατάσταση.
Αυτός ο πολίτης λοιπόν καλείται να μεταφέρει ενεργά στην καθημερινότητά του τη μια ή την άλλη επιλογή. Ενσυνείδητα ή ασυνείδητα, είτε το ξέρει είτε όχι, κινείται με διαφορετικούς βαθμούς έντασης είτε προς το ευρώ είτε προς τη δραχμή. Η κατάσταση αυτή σαφώς εμπεριέχει και αντιφάσεις. Ουδόλως ενδιαφέρουν την οικονομία. Δηλαδή, μπορεί ο πολίτης να υποστηρίζει θερμά σε θεωρητικό επίπεδο το ευρώ. Παράλληλα όμως, δεν εμπιστεύεται - και με το δίκιο του! - την ελληνική οικονομία, διακρατώντας τις όποιες αποταμιεύσεις του μακρυά από το τραπεζικό σύστημα, φοροδιαφεύγει ή ακόμη υποστηρίζει πως η χώρα χρειάζεται να διατηρεί "εθνικές" επιχειρήσεις (ΔΕΚΟ κλπ) ακόμη και με ζημία ή θεωρεί πως είναι απαραίτητη η διατήρηση άχρηστων κρατικών οργανισμών. Πρακτικώς δηλαδή κινείται στο "μονοπάτι" της δραχμής.
Εν κατακλείδι, έχουμε έναν αδρανή κοινωνικό ιστό, μια κοινωνία σε "δραχμική σκλήρυνση" και ταυτόχρονα μια θεωρητική προσήλωση στο ευρώ ενός ικανού τμήματος της κοινωνίας, χωρίς να έχουμε αντιληφθεί τι ακριβώς σημαίνει αυτό και τι πρέπει να κάνουμε γι' αυτό αλλά - ακόμη χειρότερα - θα θέλαμε το ευρώ χωρίς να κάνουμε πράξη αυτά που η δομή ενός σκληρού κοινού νομίσματος απαιτεί.
Σήμερα όμως θα μακρηγορήσω.
Κατ' αρχάς θέλω να σου θυμίσω ότι το ευρώ είναι ένα εισαγόμενο "προϊόν". Δεν παράγεται - διάβαζε τυπώνεται - στη χώρα. Όπως λοιπόν εισάγεις λεμόνια, πετρέλαιο, φάρμακα, αυτοκίνητα, έτσι εισάγεις και ευρώ. Η διαφορά είναι πως το προϊόν ευρώ μπορείς να το ανταλλάξεις με οτιδήποτε, σε αντίθεση με τα λεμόνια που δεν μπορείς να τα ανταλλάξεις με σεσουάρ.
Ως εισαγόμενο λοιπόν προϊόν, αν δεν έχεις κάποιον να στο προμηθεύσει απλά δεν το έχεις. Και ποιος στο προμηθεύει;
- Η ΕΚΤ
- Οι Δανειστές (ιδιώτες ή κρατικοί)
- Οι εμπορικοί εταίροι του κράτους ή των επιχειρήσεων ή των ιδιωτών: εξάγεις προϊόντα ή υπηρεσίες, πληρώνεσαι, έρχεται χρήμα.
- Τουρίστες
- Επενδυτές σε ελληνικές αξίες (με την ευρεία έννοια μη βάζω κι άλλες κατηγορίες...)
Τότε τυπώνεις. Δραχμή, νέα δραχμή, ό,τι γουστάρεις.
Εδώ έρχεται η φαντασίωση!
Η φαντασίωση της οικονομικής ανεξαρτησίας.
Όπως λοιπόν δεν παράγεις στη χώρα πετρέλαιο, λεμόνια ή αυτοκίνητα, ξαφνικά έρχεσαι και παράγεις το εγχώριο προϊόν που λέγεται δραχμή. Γιατί να το αγοράσει κάποιος αυτό το προϊόν; Γιατί δηλαδή να το ανταλλάξει με τα ωραία του αυτοκίνητα, με τα ωραία του λεμόνια ή το πετρελαιάκι του;
Τι μπορεί στη συνέχεια να αγοράσει αυτός με τις δραχμές που θα του δώσεις; Τίποτα. Γιατί στη συνέχεια δεν θα μπορεί να ανταλλάξει τις δραχμές του με κάτι άλλο (πχ να τις δώσει στην Ελβετία για να αγοράσει έμμενταλ) παρά μόνο να τις ξαναδώσει στην Ελλάδα για να μείνει ας πούμε ένα μήνα στη Μύκονο. Βεβαίως εσένα δε θα σε ενδιαφέρει γιατί δραχμές θα έχεις όσες θες! Εσύ θες αυτοκίνητο, φάρμακα και πετρέλαιο, δε θες δραχμές! Και γιατί δεν μπορεί να δώσει δραχμές στην Ελβετία; Μα διότι στο μεταξύ θα έχεις τυπώσει κι άλλες δραχμές για να αγοράσεις ανταλλακτικά για το μηχανάκι σου. Τελικά, θα υπάρχουν τόσες πολλές δραχμές που κανείς δε θα έχει ανάγκη αυτό το προϊόν γιατί θα έχεις πλημμυρίσει το σύμπαν με τις δραχμές σου!
Εδώ έρχεται άλλη μια φαντασίωση.
"Πόσα χρόνια ζούσαμε με τη δραχμή; Και περνάγαμε και καλά..."
Μπορεί να ακούγεται αφοπλιστικά λογικό αλλά δεν είναι: Τυπώνω δραχμές και αγοράζω ό,τι θέλω! Που είναι το σφάλμα; Ας το δούμε με λεπτομέρεια.
Ας κάνουμε μια υπόθεση. Ας πούμε ότι το προηγούμενο νόμισμά σου δεν ήταν η δραχμή. Ήταν το "ελληνικό φράγκο", υπό την έννοια ότι ήταν ένα εθνικό νόμισμα, με υπόληψη, σκληρό και αξιόπιστο.
Για κάποιους λόγους, ίσως όχι αμιγώς οικονομικούς, η χώρα αποφάσισε να εγκαταλείψει το εθνικό υπέροχο νόμισμά της και να προσχωρήσει στο ευρώ. Και βρέθηκε στην κατάσταση που βρίσκεται τώρα. Οι πολίτες ευλόγως αναπολούν την περίοδο που η χώρα είχε το δικό της νόμισμα και ανοίγει ο σχετικός διάλογος. Ούτε Μνημόνια ούτε τίποτα. Είναι όμως έτσι;
Θα ήταν ορθό να επιστρέψει αυτή η - φανταστική - Ελλάδα πίσω στο εθνικό της νόμισμα εγκαταλείποντας το ευρώ;
Θα ξεκινήσω με το συμπέρασμα, πριν το τεκμηριώσω: το πρόβλημα δεν είναι το νόμισμα. Μολονότι ακούς δεξιά κι αριστερά περί νομισματικής πολιτικής, περί έκρηξης των εξαγωγών και τερατώδους ανάπτυξης του τουρισμού λόγω ενός υποτιμημένου εθνικού νομίσματος ή ακόμη και περί άσκησης του ελέγχου από τις Ελληνικές αρχές επί του νομίσματος - κάτι που σήμερα δεν γίνεται λόγω ευρώ- επιμένω: το πρόβλημα δεν είναι το νόμισμα. Το νόμισμα είναι το εργαλείο. Όσο περίτεχνα κι αν χρησιμοποιήσεις το εργαλείο, αν το πρόβλημα είναι αλλού τι να σου κάνει το κατσαβίδι όταν θες ηλεκτροσυγκόλληση! Απλώς θα χρησιμοποιήσεις ένα λάθος εργαλείο προκειμένου να επιλύσεις ένα άλλο πρόβλημα. Και μάλιστα ένα εργαλείο πανάκριβο, που δεν μπορείς να το χρησιμοποιείς ή να το αλλάζεις κάθε μέρα!
Αν λοιπόν εγκαταλειφθεί το ευρώ, προκειμένου να αρχίσει η εκτύπωση και στη συνέχεια να ασκηθεί η όποια πολιτική, το πρώτο κύμα συνεπειών δεν θα αναφέρονται στην θετική πλευρά. Δηλαδή δεν θα αρχίσουν να εισρέουν ξένοι τουρίστες και βεβαίως δε θα αρχίσουν να τρελαίνονται οι αλλοδαποί καταναλωτές από τα ελληνικά προϊόντα. Δεν μπορεί να το αποκλείσει κανείς βεβαίως για αργότερα αλλά σίγουρα όχι στο πρώτο κύμα.
Το πρώτο κύμα αφορά σε ένα πολύ συνηθισμένο παίγνιο των αγορών συναλλάγματος: την επίθεση "κερδοσκόπων" στο νόμισμα. Ο πυρήνας του προβλήματος δεν είναι το νόμισμα αυτό καθεαυτό όπως αντιλαμβάνεσαι αλλά η αλλαγή του. Η μετάβαση από το ένα νόμισμα στο άλλο. Δεν έχει σημασία αν αλλάζεις από ευρώ στο δολάριο, από το ευρώ στη δραχμή ή από το ευρώ σε λίρες χρυσού. Το "μαλακό σημείο" είναι η μετάβαση.
Κατά τη μετάβαση λοιπόν - γιατί κάθε μετάβαση από ένα νόμισμα σε ένα άλλο αποτελεί υπόθεση των "κερδοσκόπων" - οι επενδυτές συναλλάγματος θα πουλήσουν με τέτοια μανία δραχμές, γνωρίζοντας ότι τις χρειάζεσαι επειγόντως και άρα γνωρίζοντας ότι θα τυπώνεις συνεχώς (αλλιώς γιατί φεύγεις από το ένα νόμισμα; γιατί χρειάζεσαι το άλλο!) που θα πνίξουν την αγορά σε δραχμές. Ταυτόχρονα, και η χώρα θα τυπώνει επίσης με τρελό ρυθμό δραχμές για τον απλούστατο λόγο ότι τις χρειάζεται για να αντικαταστήσει το παλιό νόμισμα. Όσοι αριστεροί θεωρούν σε αυτό το σημείο ότι μπορούν να απαγορεύσουν διεθνώς την πώληση δραχμών ας γνωρίζουν ότι με αυτόν τον τρόπο απλώς απαγορεύουν τις εξαγωγές και τις εισαγωγές προϊόντων. Αυτό είναι το ισοδύναμο. Να το εξηγήσω κι αυτό; Για να αγοράσει κάποιος ελληνικά προϊόντα πρέπει τελικώς να πληρώσει σε εθνικό νόμισμα. Εσύ ως χώρα το επέλεξες αυτό. Άρα θα πρέπει να έχει στην κατοχή του με κάποιο τρόπο δραχμές. Από την άλλη αν μια ελληνική επιχείρηση θέλει να εξάγει πρέπει να πουλήσει δραχμές και να αγοράσει δολάρια, ευρώ ή φράγκα ανάλογα με τη χώρα προέλευσης του προϊόντος. Αν λοιπόν θες να εισάγεις και να εξάγεις πρέπει να επιτρέπεις την αγοραπωλησία συναλλάγματος και άρα - ως συνέπεια - θα αποδέχεσαι και τις κερδοσκοπικές επιθέσεις.
Και γιατί αυτό λειτουργεί κερδοσκοπικά; Μα γιατί απλώς πουλάς ένα προϊόν - δραχμές εδώ!- που δεν έχεις για να το αγοράσεις μετά πιο φτηνά δηλαδή πληθωρισμένο, γιατί είναι δεδομένο ότι θα πληθωριστεί αφού κάνεις μετάβαση από το ένα νόμισμα στο άλλο. Είπαμε, αφού το κάνεις θα τυπώσεις κι αφού θα τυπώσεις θα πληθωρίσεις. Εύκολο χρήμα!
Συμπερασματικά λοιπόν, το ζήτημα δεν είναι το νόμισμα. Μπορεί να υποθέσει κανείς ότι αλλάζει από ευρώ σε όποιο νόμισμα θέλει. Σκληρό, μαλακό ή με γεύση φράουλα. Το ζήτημα και η μεγάλη απόφαση είναι η μετάβαση. Οι λοιπές συνέπειες έπονται!
Αυτά!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου