Ζούμε σε ενδιαφέροντες καιρούς. Μέσα σε λιγότερο από 30 χρόνια - κοντά μια γενιά δηλαδή - ζήσαμε το τέλος του Ψυχρού Πολέμου, με την πτώση του Τείχους και βιώνουμε το μετασχηματισμό του παγκόσμιου συστήματος ισχύος από το παλιό διπολικό (ΗΠΑ-Ρωσία) σε ένα Νέο Πολυπολικό Κόσμο, με ένα μικρό διάλειμμα που χαρακτηρίστηκε από την απόλυτη κυριαρχία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Η πρόσφατη κρίση, απλώς επισφράγισε την άνοδο νέων περιφερειακών δυνάμεων, της Κίνας, της Βραζιλίας, της Ινδίας και άλλων που καλούνται να παίξουν το ρόλο τους στην παγκόσμια σκακιέρα. Το γνωστό BRIC δηλαδή (Brazil-Russia-India-China) συγκροτεί το νέο σύστημα ισχύος και ήδη ακόμη και στη χώρα μας γινόμαστε μάρτυρες αυτής της ανακατάταξης. Αν μας έλεγε κάποιος τη δεκαετία του '60 ότι η Κίνα θα είχε εμπορική και οικονομική παρουσία στην Ελλάδα, απλώς θα γελούσαμε και στη συνέχεια θα κλείναμε κι αυτόν τον κάποιον ή στη φυλακή - ως μίασμα(!) κομμουνιστικό - ή σε φρενοκομείο.
Αντίστοιχα μεγαλώνει και ο αριθμός μπροστά από τις διάφορες ομάδες G (Grate). Από τους G7 πήγαμε στους G8 - αφού προσθέσαμε και τους Ρώσους - και τώρα παίζουν οι G20.
Οι σημαντικές αυτές μεταβολές δεν θα μπορούσαν να αφήσουν ανέγγιχτη ούτε τη δική μας χώρα, ούτε και τις άλλες περιφερειακές χώρες και κυρίως τις μικρές σε μέγεθος οικονομικό και άρα πολιτικό και γεωπολιτικό.
Μετά το Β'ΠΠ η επικυριαρχία των ΗΠΑ στην περιοχή - ή της Ρωσίας αντίστοιχα στο λεγόμενο Ανατολικό Μπλοκ - επέβαλλε, δια της ισχύος, αφενός την "PAX AMERICANA" για τις χώρες που τελούσαν υπό το άρμα της και αφετέρου ενίσχυε την οικονομική σταθερότητα υπό την έννοια ότι οι επιμέρους οικονομίες λάμβαναν την - όχι χωρίς ανταλλάγματα βεβαίως - αμερικανική ενίσχυση. Οι παλαιότεροι θα θυμούνται στην επικαιρότητα της εποχής την περίφημη αναλογία σε βοήθεια "7 προς 10" σε σχέση με την Τουρκία, η οποία αποτελούσε και πάγιο θέμα στην εκάστοτε ατζέντα των συνομιλιών μεταξύ της Ελλάδος και των υπερατλαντικών συμμάχων.
Όταν οι ΗΠΑ στη δεκαετία του '90 στράφηκαν στην Ανατολή (Ιράκ και Αφγανιστάν) , εφόσον τα πράγματα στην Ευρώπη είχαν ξεκαθαρίσει, και μετά τη Ρωσική αναδίπλωση λόγω των γνωστών οικονομικών και άλλων δυσκολιών που αντιμετώπισε, βρεθήκαμε εμείς αλλά και άλλες μικρές χώρες, αντιμέτωποι με δύο σημαντικά προβλήματα:
Αξίζει να παρατηρήσουμε ότι όλες οι μικρές χώρες - σε διαφορετικό βαθμό η κάθε μια - δεν είχαν ούτε την υποδομή ούτε τη δυνατότητα να προσαρμόσουν τον παραγωγικό και κοινωνικό τους ιστό στα νέα δεδομένα. Οι μικρές χώρες δεν έχουν πλέον τον έναν "μεγάλο" συνομιλητή και ταυτόχρονα ισχυρό σύμμαχο στον οποίο θα μπορούσαν να απευθυνθούν όταν έφταναν στα "κόκκινα" οι οικονομίες τους. Αναγκάζονται πλέον να προστρέχουν - κι αυτό σαφές δείγμα της πολυπολικής κατάστασης που διαμορφώνεται - σε πλήθος συνομιλητές (από τους Κινέζους και τους Ρώσους μέχρι το ΔΝΤ, την ΕΚΤ, και Ευρωπαίους ηγέτες και παράγοντες), προκειμένου να αποσπάσουν στήριξη, οικονομική βοήθεια ή επενδύσεις.
Το συμπέρασμα; Μάλλον ζοφερό.
Οι μικρές χώρες θα συνεχίσουν να πιέζονται αφόρητα και η οικονομική δυσπραγία τους δεν είναι παρά ο προθάλαμος της νέας κατάστασης. Η πολυπολικότητα είναι συστημική, θα συνεχιστεί έντονα με την εμφάνιση ολοένα και πιο ισχυρών αναπτυσσόμενων οικονομιών που θα έχουν λόγο στη διεθνή πραγματικότητα. Σε λίγο, εκτός από τους BRICS, θα ακούσουμε και για τους CIVETS (Colombia, Indonesia, Vietnam, Egypt, Turkey και South Africa) και ακόμη περισσότερο για τους ΝΕΧΤ-11 (Bangladesh, Egypt, Indonesia, Iran, Mexico, Nigeria, Pakistan, the Philippines, South Korea, Turkey, και Vietnam). Η εντεινόμενη πολυπολικότητα θα εντείνει και τα φαινόμενα που σήμερα βιώνουμε αλλά θα συμπληρωθεί το τοπίο όταν όλες αυτές οι αναπτυσσόμενες μεσαίες χώρες θα αναζητήσουν το χώρο που τους αναλογεί εκτός της οικονομίας και στο γεωπολιτικό πεδίο. Η Ευρώπη φτιάχνει καταφύγια για τα PIGS ανάλογα με εκείνα που έφτιαχναν τα γουρουνάκια στο γνωστό παραμύθι. Με το πρώτο φύσημα θα πέσουν.
Κάθε χώρα σε κρίση έχει τις δικές της παθογένειες και η Ελλάδα βεβαίως πολλές και σημαντικές. Τα κοινά σημεία όμως ή πιο σωστά τα εφαλτήρια της κρίσης για το σύνολο των μικρών χωρών είναι πολύ καλά κρυμμένα και εδράζονται στους τριγμούς από τις ανακατατάξεις προς μια νέα ισορροπία ισχύος.
Η πρόσφατη κρίση, απλώς επισφράγισε την άνοδο νέων περιφερειακών δυνάμεων, της Κίνας, της Βραζιλίας, της Ινδίας και άλλων που καλούνται να παίξουν το ρόλο τους στην παγκόσμια σκακιέρα. Το γνωστό BRIC δηλαδή (Brazil-Russia-India-China) συγκροτεί το νέο σύστημα ισχύος και ήδη ακόμη και στη χώρα μας γινόμαστε μάρτυρες αυτής της ανακατάταξης. Αν μας έλεγε κάποιος τη δεκαετία του '60 ότι η Κίνα θα είχε εμπορική και οικονομική παρουσία στην Ελλάδα, απλώς θα γελούσαμε και στη συνέχεια θα κλείναμε κι αυτόν τον κάποιον ή στη φυλακή - ως μίασμα(!) κομμουνιστικό - ή σε φρενοκομείο.
Αντίστοιχα μεγαλώνει και ο αριθμός μπροστά από τις διάφορες ομάδες G (Grate). Από τους G7 πήγαμε στους G8 - αφού προσθέσαμε και τους Ρώσους - και τώρα παίζουν οι G20.
Οι σημαντικές αυτές μεταβολές δεν θα μπορούσαν να αφήσουν ανέγγιχτη ούτε τη δική μας χώρα, ούτε και τις άλλες περιφερειακές χώρες και κυρίως τις μικρές σε μέγεθος οικονομικό και άρα πολιτικό και γεωπολιτικό.
Μετά το Β'ΠΠ η επικυριαρχία των ΗΠΑ στην περιοχή - ή της Ρωσίας αντίστοιχα στο λεγόμενο Ανατολικό Μπλοκ - επέβαλλε, δια της ισχύος, αφενός την "PAX AMERICANA" για τις χώρες που τελούσαν υπό το άρμα της και αφετέρου ενίσχυε την οικονομική σταθερότητα υπό την έννοια ότι οι επιμέρους οικονομίες λάμβαναν την - όχι χωρίς ανταλλάγματα βεβαίως - αμερικανική ενίσχυση. Οι παλαιότεροι θα θυμούνται στην επικαιρότητα της εποχής την περίφημη αναλογία σε βοήθεια "7 προς 10" σε σχέση με την Τουρκία, η οποία αποτελούσε και πάγιο θέμα στην εκάστοτε ατζέντα των συνομιλιών μεταξύ της Ελλάδος και των υπερατλαντικών συμμάχων.
Όταν οι ΗΠΑ στη δεκαετία του '90 στράφηκαν στην Ανατολή (Ιράκ και Αφγανιστάν) , εφόσον τα πράγματα στην Ευρώπη είχαν ξεκαθαρίσει, και μετά τη Ρωσική αναδίπλωση λόγω των γνωστών οικονομικών και άλλων δυσκολιών που αντιμετώπισε, βρεθήκαμε εμείς αλλά και άλλες μικρές χώρες, αντιμέτωποι με δύο σημαντικά προβλήματα:
- Η "PAX AMERICANA" έχασε τον "εγγυητή" της, με αποτέλεσμα να αναδυθούν τα περιφερειακά προβλήματα των μικρών χωρών, τα οποία μέχρι τότε "κρυβόντουσαν" κάτω από το χαλί στο όνομα του "Μεγάλου Εχθρού", της Ρωσίας.
- Η "ασφαλής" Ευρώπη, κατόρθωσε να συγκροτήσει δικούς της θεσμούς μέχρι και την κορωνίδα του κοινού νομίσματος, ενώ οι παραδοσιακές κεντρικές δυνάμεις - Γαλλία και Γερμανία - ξαναπήραν τη θέση τους στην Ευρωπαϊκή ηγεσία, με τη διαφορά ότι αυτές οι δυνάμεις πλέον δεν ενδιαφέρονται για τις ατζέντες των μικρότερων χωρών. Ποιος ασχολείται με τη σταθερότητα στη μικρή Ελλάδα, στην Ιρλανδία ή στην Πορτογαλία. Γεωπολιτικά δεν ενδιαφέρουν πλέον και το μόνο που ενδιαφέρει είναι να κατορθώνουν να πληρώνουν τα χρέη τους.
Αξίζει να παρατηρήσουμε ότι όλες οι μικρές χώρες - σε διαφορετικό βαθμό η κάθε μια - δεν είχαν ούτε την υποδομή ούτε τη δυνατότητα να προσαρμόσουν τον παραγωγικό και κοινωνικό τους ιστό στα νέα δεδομένα. Οι μικρές χώρες δεν έχουν πλέον τον έναν "μεγάλο" συνομιλητή και ταυτόχρονα ισχυρό σύμμαχο στον οποίο θα μπορούσαν να απευθυνθούν όταν έφταναν στα "κόκκινα" οι οικονομίες τους. Αναγκάζονται πλέον να προστρέχουν - κι αυτό σαφές δείγμα της πολυπολικής κατάστασης που διαμορφώνεται - σε πλήθος συνομιλητές (από τους Κινέζους και τους Ρώσους μέχρι το ΔΝΤ, την ΕΚΤ, και Ευρωπαίους ηγέτες και παράγοντες), προκειμένου να αποσπάσουν στήριξη, οικονομική βοήθεια ή επενδύσεις.
Το συμπέρασμα; Μάλλον ζοφερό.
Οι μικρές χώρες θα συνεχίσουν να πιέζονται αφόρητα και η οικονομική δυσπραγία τους δεν είναι παρά ο προθάλαμος της νέας κατάστασης. Η πολυπολικότητα είναι συστημική, θα συνεχιστεί έντονα με την εμφάνιση ολοένα και πιο ισχυρών αναπτυσσόμενων οικονομιών που θα έχουν λόγο στη διεθνή πραγματικότητα. Σε λίγο, εκτός από τους BRICS, θα ακούσουμε και για τους CIVETS (Colombia, Indonesia, Vietnam, Egypt, Turkey και South Africa) και ακόμη περισσότερο για τους ΝΕΧΤ-11 (Bangladesh, Egypt, Indonesia, Iran, Mexico, Nigeria, Pakistan, the Philippines, South Korea, Turkey, και Vietnam). Η εντεινόμενη πολυπολικότητα θα εντείνει και τα φαινόμενα που σήμερα βιώνουμε αλλά θα συμπληρωθεί το τοπίο όταν όλες αυτές οι αναπτυσσόμενες μεσαίες χώρες θα αναζητήσουν το χώρο που τους αναλογεί εκτός της οικονομίας και στο γεωπολιτικό πεδίο. Η Ευρώπη φτιάχνει καταφύγια για τα PIGS ανάλογα με εκείνα που έφτιαχναν τα γουρουνάκια στο γνωστό παραμύθι. Με το πρώτο φύσημα θα πέσουν.
Κάθε χώρα σε κρίση έχει τις δικές της παθογένειες και η Ελλάδα βεβαίως πολλές και σημαντικές. Τα κοινά σημεία όμως ή πιο σωστά τα εφαλτήρια της κρίσης για το σύνολο των μικρών χωρών είναι πολύ καλά κρυμμένα και εδράζονται στους τριγμούς από τις ανακατατάξεις προς μια νέα ισορροπία ισχύος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου