Δύσκολοι Καιροί...

     Τα πολιτικά, τα εκλογικά και τα οικονομικά τα ξέρεις γιατί τα ζεις. Απ' αυτό το ιστολόγιο τα είχαμε προδιαγράψει από καιρό και απλά τα υπενθυμίζω στα γρήγορα για να σε βάλω στο κλίμα:

•   Από τις 31 Μαΐου επισημαίναμε εδώ: "Τα νούμερα για το δημόσιο χρέος δεν βγαίνουν, το Πρόγραμμα Σταθερότητας είναι αστείο και να το διαβάσει κανείς, οι ρυθμοί υλοποίησης ελληνικότατοι και το κυριότερο η Κυβέρνηση μάλλον έχει "παραδοθεί" ανήμπορη να αντιδράσει εξόν από κανά επικοινωνιακό παιχνιδάκι για εσωτερική κατανάλωση. Αλλά και διεθνώς το σύστημα αναμένει τη γενίκευση και την ενίσχυση των αναταράξεων εξαιτίας των εθνικών χρεών. Μπαίνουμε σιγά-σιγά ως παγκόσμιο σύστημα στη δεύτερη φάση της κρίσης. Τη φάση της κρίσης χρέους."
  

•    Στη συνέχεια, στις 21 Οκτωβρίου εδώ, αναφέραμε: "Διαφαίνεται επίσης ότι ο κ. Παπανδρέου δεν επιθυμεί να τηρήσει "κατά γράμμα και μέχρι κεραίας" τις δεσμεύσεις που ουσιαστικά έχει αναλάβει έναντι της Τρόικας. Για να είμαστε ρεαλιστές, είναι προφανές ότι ο κ. Παπανδρέου, με πολιτικο-οικονομικούς ελιγμούς (επιβολή βαριάς φορολογίας, παραπομπή πολιτικών προσώπων της Νέας Δημοκρατίας, νέες εξεταστικές, επενδυτικά σχέδια) που μάλλον δεν του αποφέρουν το αποτέλεσμα που θα επιθυμούσε, προσπαθεί με κάθε τρόπο να αποφύγει το στενό και σκληρό πυρήνα του Μνημονίου. Τις απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων και την πώληση ΔΕΚΟ με αντίστοιχη μείωση του προσωπικού τους. "
  

•    Πιο μετά, στις 4 Νοεμβρίου είχαμε γράψει εδώ: "Και πολύ φοβάμαι ότι οι επικείμενες εκλογές απλώς θα αξιοποιηθούν από τους μονομάχους της εξουσίας αλλά και άλλους εσωτερικούς και εξωτερικούς παράγοντες ώστε να "νομιμοποιηθούν" οικονομικά μέτρα εξαιρετικά σκληρά, αφού όλοι οι οικονομικοί δείκτες τοπικοί και διεθνείς χτυπούν "καμπανάκια" για την καταιγίδα που έρχεται."

    Που είμαστε λοιπόν σήμερα; Το ΠΑΣΟΚ έχασε τις εκλογές. Όπως και να το κοιτάξεις, όπως και να το δεις το ΠΑΣΟΚ έχασε γιατί:

• Μέσα σε ένα χρόνο απώλεσε περίπου το 25%(!) των ψηφοφόρων του, φθάνοντας σε ιστορικά χαμηλά ποσοστά του δηλαδή στο "στενό πυρήνα" των οπαδών του. Τα ιστορικά χαμηλά καταγράφονται τόσο σε επίπεδο ποσοστών, όσο και  σε απόλυτο αριθμό ψήφων. Προσοχή όμως! Σε αυτή την κατάσταση περιήλθε έχοντας διανύσει μόνο το 25% της κυβερνητικής θητείας και - το κυριότερο - δεν έχει ορατό μπροστά του, όπως θα ήταν φυσιολογικό για οποιαδήποτε άλλη Κυβέρνηση, κανένα περιθώριο ελιγμού ώστε να ανακτήσει το χαμένο έδαφος, εξαιτίας της υποχρέωσης εφαρμογής του Μνημονίου. Η κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει δεν είναι αναστρέψιμη. Εξάλλου μια Κυβέρνηση "χάνει" ενδιάμεσες εκλογές όταν καταφανώς διαφαίνεται ότι δεν μπορεί να "νικήσει" στις επόμενες εθνικές, εφόσον στην πράξη καμιά Κυβέρνηση δεν "πέφτει" εξαιτίας μη εθνικών εκλογών.
  
• Πιο απλά, δεν μιλάμε για μια Κυβέρνηση που απλώς έπεσε σε ποσοστά λόγω φυσιολογικής φθοράς ή λόγω των εξαιρετικά δυσμενών μέτρων που έλαβε. Η παρούσα Κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να "διορθώσει" την πορεία της. Δεν είναι σε θέση να επαναπροσελκύσει το χαμένο δυναμικό. Δεν μπορεί να εφαρμόσει διαφορετικό οικονομικό πρόγραμμα. Αντίθετα η όποια αντιπολίτευση μπορεί - ανέξοδα - να κινείται "επιτιθέμενη" σε μια πολύ ευάλωτη Κυβέρνηση.
  
• Το σημαντικότερο όλων όμως είναι ότι κάθε απώλεια από εδώ και στο εξής στα εκλογικά ποσοστά του ΠΑΣΟΚ, θα προέρχεται από το κομμάτι εκείνο των πιο πιστών οπαδών του Κινήματος και όπως διαφαίνεται μόνο απώλειες μπορεί να καταγράψει εφεξής. Αντίθετα, το φαινόμενο συρρίκνωσης εκλογικών ποσοστών συνέβη και στη Νέα Δημοκρατία τον Οκτώβρη του 2009 και επαναλήφθηκε και σε αυτές τις εκλογές. Της είχαν "απομείνει" μόνο οι "φανατικοί". Ως αντιπολίτευση έχει περιθώρια ελιγμού μπροστά της και σαφώς, χρόνο.
  

   Παρά τα παραπάνω και παρά τη σκληρή αλήθεια των αριθμών, ο κ. Παπανδρέου -χωρίς να αναμένει καν τα αποτελέσματα του δεύτερου γύρου - επιμένει να "περιφέρει" το αποτέλεσμα ως "σφραγίδα επικύρωσης" τόσο του εν ισχύ Μνημονίου όσο όμως και αυτό είναι το μεμπτό σημείο και του αναθεωρημένου που έρχεται. Και βεβαίως ο κ. Παπανδρέου και πάλι ήξερε και μάλιστα προ της περίφημης "διακαναλικής" του. Το είχαμε επισημάνει άλλωστε εδώ ήδη από τις 27 Οκτωβρίου.

   Τα μείζονα ερωτήματα όμως αφορούν σε ζητήματα μεγαλύτερης εμβέλειας.
   

• Εισερχόμαστε σε μια Ευρωπαϊκή κρίση χρέους - η Ιρλανδία οσονούπω μάλλον θα μας "συντροφέψει" στο μηχανισμό στήριξης - με άγνωστο "οδικό χάρτη" εξόδου εφόσον κανείς από τη σχετικά νεοσύστατη Ευρωζώνη, του νομίσματος συμπεριλαμβανομένου, δεν διαθέτει ενσωματωμένη εμπειρία χειρισμού μειζόνων κρίσεων, υπό την έννοια ότι ως "οντότητα" το σύνολο των ευρωπαϊκών θεσμών συγκροτήθηκαν την τελευταία εικοσαετία ενώ άλλοι βρίσκονται υπό συγκρότηση.
• Ταυτόχρονα εισερχόμαστε σε μια παγκόσμια νομισματική σύγκρουση η οποία μάλλον οδηγεί σε περιορισμό της παγκοσμιοποίησης και επαναφορά στον προστατευτισμό, οπότε οι "συνεργατικοί" θεσμοί (ΕΕ κλπ) δεν είναι της μόδας πλέον και αδυνατίζουν. Ο καθείς "παίζει" για τον εαυτό του.
  

• Η Ελλάδα βρίσκεται "ανάμεσα" σε δύο μέλη του G20 - την Τουρκία και την Ιταλία - γεγονός που θα την πιέσει ακόμη περισσότερο γεωπολιτικά στην περιοχή. Η μεν Τουρκία αποτελεί το "ανερχόμενο αστέρι" στη γειτονιά μας, η δε Ιταλία θα κάνει το παν (ως και μέλος του G7) για να αποδείξει ότι δεν είναι μέλος του κλαμπ των PIGS.
• Σε όλα τα παραπάνω έρχεται να προστεθούν τρεις ακόμη εσωτερικοί παράγοντες:

              Πρώτον: η αστάθεια της Ελληνικής Κυβέρνησης, η οποία δεν έχει καταφέρει να εξασφαλίσει εκείνες τις κοινωνικές συμμαχίες ώστε να προωθήσει την πολιτική της, όπως καταγράφηκε και στις πρόσφατες εκλογές. Η Κυβέρνηση δε βρίσκει συμμάχους στην κοινωνία, πέραν των "σκληρών" οπαδών της.
              Δεύτερον: η επικέντρωση της Ελληνικής Κυβέρνησης στη "Μια Κρίση", την οικονομική. Ένα δεύτερο μέτωπο - ας πούμε στα εθνικά θέματα - θα την βρει απροετοίμαστη, χωρίς πολιτική ισχύ κυρίως στο εξωτερικό, αφού ήδη εξαντλεί τις δυνατότητές της στον οικονομικό τομέα και άρα τη μετατρέπει σε  "ιδανικό θύμα"
              Τρίτον: η προσήλωση της αντιπολίτευσης στο - ανύπαρκτο ως οικονομικό πρόγραμμα- "αντι-Μνημόνιο", στάση η οποία "ενώνει" πολιτικούς χώρους απέναντι στην Κυβέρνηση, λειτουργεί όμως διασχιστικά στον εθνικό ιστό. Διαχωρίζει κάθετα την κοινωνία αποδυναμώνοντας έτσι τα όποια ενωτικά αντανακλαστικά στο ενδεχόμενο μιας "δεύτερης κρίσης".

•         Η διάρκεια και το μέγεθος της ελληνικής κρίσης δεν έχει μόνο αμιγώς οικονομικές συνέπειες. Ταυτόχρονα απομακρύνει - ακόμη και στην περίπτωση πλήρους επιτυχίας εφαρμογής του Μνημονίου - την Ελλάδα από το "φυσικό της χώρο" των ανεπτυγμένων κρατών και την φέρνει κοντά σε χώρες και καταστάσεις μη συμβατές με αυτά που γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Ήδη η χώρα μας, ακόμη και σε εποχές "παχέων αγελάδων" απείχε από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο διαβίωσης. Η απόσταση αυτή θα μεγαλώσει επικίνδυνα και σε πολλούς τομείς (τεχνολογικό, υποδομών κλπ)

     Συμπερασματικά, μπορεί η χώρα μας να υποφέρει από την οικονομική κρίση, φίλοι όμως αλλά και "εχθροί" δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι θα συμμερίζονται επί μακρόν τα δικά μας προβλήματα. Επιπροσθέτως, το ευρύτερο γεωπολιτικό - πλέον του οικονομικού - περιβάλλον αρχίζει και γίνεται "όξινο" και το "ατύχημα" (μια επιδείνωση της διεθνούς οικονομίας ή πιο "θερμή" σύγκρουση κλπ) - σε διεθνές ή τοπικό επίπεδο - θα μας βρει εξαιρετικά ευάλωτους.
      Μέχρι πρόσφατα είχαμε συνηθίσει σε ιδεοληψίες - όπως της "ισχυρής Ελλάδας" ή της "ενωμένης Ευρώπης" - που θα μας προστάτευαν από τον "κακό λύκο" αν και όποτε εμφανιζόταν στο δάσος που τρέχαμε ανέμελοι. Σήμερα η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική σε πολλά επίπεδα. Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την πιθανότητα μιας περαιτέρω 'όξυνσης των διεθνών σχέσεων,  και δεν αναφέρομαι μόνο στο οικονομικό επίπεδο, ενδεχόμενο που αν επαληθευτεί και ενισχυθεί θα μας οδηγήσει σε πιο σκοτεινές ατραπούς. Είθε να μείνουμε στα σενάρια.