Το Διακύβευμα των Εκλογών: H Κατάρρευση του Επικοινωνισμού

                   Αυτό που καταγράφεται ως κλίμα στην κοινωνία, μιας και δεν έχουμε δημοσκοπικά στοιχεία ώστε να αποτυπώσουμε με ακρίβεια την εικόνα, αποτελεί έναν ενδιαφέροντα νεωτερισμό για τα πολιτικά μας πράγματα από τις τελευταίες Εθνικές Εκλογές του 2007. Το εκλογικό σώμα μοιάζει να μην ανταποκρίνεται σε στρατηγικές επικοινωνίας. Μένει απαθές, στο σύνολό του, απέναντι σε επικοινωνιακά γεγονότα και επίμονα προσανατολισμένο στις ήδη ειλημμένες αποφάσεις του.
                   Στους πολίτες διαφαίνεται ότι έχει ήδη αποκρυσταλλωθεί η εικόνα της επόμενης ημέρας. Η προεκλογική εκστρατεία, η οποία και οσονούπω περατώνεται, μοιάζει να έχει εξελιχθεί σε μια διεκπεραιωτική διαδικασία και μάλλον είμαστε για άλλη μια φορά μπροστά στο φαινόμενο της απότομης μεταστροφής του συσχετισμού των εκλογικών δυνάμεων, υπό την έννοια της επανασυγκρότησης του ΠΑΣΟΚ ως κυρίαρχης  πολιτικής παράταξης και ως κεντρικού σημείου αναφοράς της πολιτικής σκηνής. Δεν  πρόκειται για μια ήττα "φθοράς" της Νέας Δημοκρατίας, όπου το κλίμα θα μπορούσε θεωρητικά να αντιστραφεί εφόσον η κεντροδεξιά θα αποτελούσε την ισχυρή πολιτική δύναμη. Εάν όντως ίσχυε αυτό, τότε θα υπήρχε πεδίο άσκησης κατάλληλης επικοινωνιακής στρατηγικής καθώς και εφαρμογής πολιτικού σχεδιασμού, από την πλευρά της ΝΔ, ώστε είτε να αντιστραφεί το κλίμα είτε να απειληθεί η αυτοδυναμία του ΠΑΣΟΚ και να υπάρξει μια εκλογική "δεύτερη ευκαιρία" για το κυβερνών - επί του παρόντος - κόμμα. Τέτοιο πεδίο άσκησης πολιτικής επικοινωνίας δεν υπάρχει στην παρούσα φάση. Αντίθετα, βρισκόμαστε μπροστά σε μια ουσιαστική μεταστροφή της κοινωνίας, όπου ανεξάρτητα των επικοινωνιακών στρατηγικών των κομμάτων εξουσίας, το αποτέλεσμα μοιάζει δεδομένο, όσες φορές και με όποιους τρόπους κληθεί να "απαντήσει" το εκλογικό σώμα.
                 Κατά συνέπεια, ανεξαρτήτως επικοινωνιακών σφαλμάτων, αποτελεσμάτων τηλεμαχιών, οικονομικών προγραμμάτων -συγκεκριμένων ή ασαφών - η επόμενη κυβέρνηση, κατ' επιλογήν των πολιτών, θα είναι του ΠΑΣΟΚ. Η Νέα Δημοκρατία φαίνεται ότι είχε ήδη προσχεδιάσει μια συγκεκριμένη προεκλογική στρατηγική, η οποία θα μπορούσε να λειτουργήσει υπό συνθήκες ενός εκλογικού εκκρεμούς. Ωστόσο, διαφαίνεται ότι στο εσωτερικό της κοινωνίας οι αφανείς -στις δημοσκοπήσεις - διεργασίες δεν έγιναν αντιληπτές, δεν ερμηνεύθηκαν κατάλληλα και δεν αξιολογήθηκαν. Το αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών δεν αποτέλεσε έκφραση ψήφου διαμαρτυρίας προς μια ισχυρή κυβερνώσα παράταξη αλλά προϊόν μιας βαθιάς μεταστροφής μεγάλων κοινωνικών ομάδων προς το ΠΑΣΟΚ. Οι υπόλοιποι δείκτες -καταλληλότητας, κυβερνησιμότητας, ποιοτικών χαρακτηριστικών - αυτομάτως κατέστησαν παραπλανητικοί και οδήγησαν σε λανθασμένη ερμηνεία. Απλώς η κοινωνία πρώτα μετακινήθηκε από τη Νέα Δημοκρατία προς το ΠΑΣΟΚ και στη συνέχεια καταγράφηκε η διάχυση της συγκεκριμένης επιλογής προς τα λοιπά χαρακτηριστικά και δείκτες.
                    Επειδή ακριβώς πρόκειται περί κομβικής κοινωνικής μεταστροφής, κάθε δεύτερη σκέψη ή στρατηγική ή ανάλυση περιττεύει. Εκείνο που αναμένουμε πλέον είναι το εκλογικό αποτέλεσμα και εκείνο που ευχόμαστε είναι η επόμενη Κυβέρνηση να επιτύχει στο έργο της και να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των πολιτών.

Η Μπλόφα του Αιώνα ή η "Πατάτα" της Δεκαετίας;

Ξεκάθαρα έχουμε διατυπώσει στα τελευταία άρθρα μας ότι οι επερχόμενες εθνικές εκλογές έχουν ήδη κριθεί: νίκη του ΠΑΣΟΚ και του κ. Παπανδρέου. Το εκλογικό σώμα έχει ήδη διαμορφώσει γνώμη, εδώ και αρκετό καιρό και καμιά επικοινωνιακή ή άλλη στρατηγική δεν μπορεί στο δεδομένο πολιτικό χρόνο να ανατρέψει το αναμενόμενο αποτέλεσμα.
Τα επιμέρους ερωτήματα που εγείρονται -η αυτοδυναμία του ΠΑΣΟΚ, η είσοδος στη Βουλή του ΣΥΡΙΖΑ ή των Οικολόγων - μικρή σημασία έχουν. Όχι βέβαια σε πολιτικό επίπεδο, αφού η πολυφωνία συνιστά ουσιώδες συστατικό της Δημοκρατίας, αλλά σε καθαρά επικοινωνιακό το οποίο και αποτελεί το κεντρικό θέμα του ιστολογίου μας. Σε ό,τι αφορά στην αυτοδυναμία ή μη του ΠΑΣΟΚ επίσης δεν αποτελεί σημαντικό ερώτημα, αφού είτε σε επαναληπτικές εκλογές είτε ακόμη και με κυβερνητική συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ θα επανέλθει στην Κυβέρνηση και σε συνδυασμό με τη δρομολόγηση εσωκομματικών εξελίξεων στη Νέα Δημοκρατία θα οδηγήσουν με τον έναν ή άλλον τρόπο στην πλήρη επικράτηση του Κινήματος.
Ο δρόμος που ακολούθησε η Νέα Δημοκρατία ώστε να φθάσει στο πολιτικό σημείο που βρίσκεται σήμερα είναι γνωστός. Το ερώτημα που παραμένει είναι γιατί συνέβη αυτό;

• Γιατί τόση "προσπάθεια" να χάσει στις εθνικές εκλογές και μάλιστα όσο το δυνατόν πιο σύντομα; Χωρίς αλλαγές στον κομματικό μηχανισμό και στο επικοινωνιακό επιτελείο μετά τη "νωπή" ήττα στις Ευρωεκλογές. 
• Γιατί ενώ όλα δείχνουν πως η προσφυγή στις πρόωρες κάλπες ήταν προσχεδιασμένη, παρακολουθούμε μια μάλλον "αδέξια" προεκλογική εκστρατεία από την πλευρά της Νέας Δημοκρατίας; Επιπλέον η επικοινωνιακή τακτική της Νέας Δημοκρατίας, στην προσπάθειά της να προβάλλει το στοιχείο του "αιφνιδιασμού" μέσω της προβολής του "δυσάρεστου αλλά χρήσιμου" διαπράττει "όλα τα λάθη του βιβλίου": Επικοινωνεί μόνο αρνητικά μηνύματα -αναφέρεται στο "τι θα πάρει" κι όχι στο "τι μπορεί να δώσει", απέχει των σύγχρονων μέσων προβολής (διαδίκτυο, σποτ, κλπ), απουσιάζει ο ενιαίος και πειστικός λόγος σε μια σειρά θεμάτων και ιδιαίτερα στα ζητήματα απολογισμού του κυβερνητικού έργου με αποκορύφωμα την αδυναμία του Πρωθυπουργού να τοποθετηθεί επαρκώς στο θέμα του ΕΤΑΚ σε τηλεοπτική του συνέντευξη. Σφάλματα τόσο παιδαριώδη που θα μπορούσε να τα χαρακτηρίσει κανείς ηθελημένα. Δεν θα αναφερθούμε καν στο εντελώς εκτός κλίματος τηλεοπτικό σποτ της Νέας Δημοκρατίας.
  

Έχουμε αναφερθεί αρκετές φορές και στο πρόσφατο παρελθόν για την σχεδόν προφανή τακτική του Πρωθυπουργού να  ακολουθεί - από την περσινή ΔΕΘ και μετά - μια ιδιότυπη στρατηγική, με ανάλογα χαρακτηριστικά όπως αυτά που αναφέρουμε πιο πάνω, η οποία οδηγεί το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας σε μια, ίσως άνευ προηγουμένου, εκλογική ήττα. Το προφανές σενάριο δεν είναι και ιδιαίτερα ενδιαφέρον: απλώς η Νέα Δημοκρατία είναι μια Κυβέρνηση σε αποδρομή, όπου όλα τα ερείσματά της καταρρέουν, οπότε τα λάθη είναι αναμενόμενα και η όλη προεκλογική εκστρατεία δεν είναι παρά μια διαδικαστική περίοδος μέχρι να παραδώσει την εξουσία. Αν είναι έτσι τότε η όλη στρατηγική δεν είναι παρά η πολιτική "πατάτα" της δεκαετίας και είμαστε θεατές ενός ρεσιτάλ πολιτικού ερασιτεχνισμού.

Ας ασχοληθούμε όμως με κάτι πιο ενδιαφέρον. Ας θεωρήσουμε - ως υπόθεση εργασίας - ότι ο κ. Καραμανλής "κρατά" ένα επικοινωνιακό "χαρτί" το οποίο κατά τη δική του άποψη είναι σε θέση να ανατρέψει το κλίμα. Για συγκεκριμένους επικοινωνιακούς λόγους - timing, θεαματικότητας, αμεσότητας κλπ- θα πρέπει να το "εμφανίσει" στην επικείμενη τηλεμαχία. Ίσως έτσι θα μπορούσε να εξηγηθεί η εσπευσμένη αναφορά του Πρωθυπουργού στην τηλεμαχία από το βήμα της ΔΕΘ καθώς και οι επόμενες κινήσεις της Νέας Δημοκρατίας σχετικά με το θέμα καθώς και η "αδιαφορία" του κυβερνώντος κόμματος για τους υπόλοιπους τομείς της προεκλογικής περιόδου. Το σενάριο αυτό είναι μάλλον απίθανο, γιατί πολύ απλά στη χώρα μας είναι αδύνατο κάτι τόσο "ισχυρό" να παραμένει σε αφάνεια μέχρι την κατάλληλη στιγμή. Η "διαρροή" αποτελεί δομικό στοιχείο της πολιτικής μας ζωής. Παραλλαγή αυτού του σεναρίου θα μπορούσε να αποτελέσει μια ραγδαία εξέλιξη σε κρίσιμο τομέα - στην οικονομία για παράδειγμα - η οποία θα εμπεριείχε το δυναμικό ανατροπής των συσχετισμών πολιτικής ισχύος. Τίποτα δεν προοιωνίζει μια τέτοια εξέλιξη και επιπλέον αυτού του είδους οι εξελίξεις δεν είναι ούτε ελεγχόμενες ούτε  εξελισσόμενες κατά το δοκούν. Στην περίπτωση υλοποίησης αυτού του σεναρίου θα γίνουμε μάρτυρες της πολιτικής "μπλόφας" του αιώνα!
Το επόμενο λογικό σενάριο εδράζεται στην εξής παραδοχή: ο υφιστάμενος εκλογικός νόμος σε συνδυασμό με το  τρέχον πολιτικό τοπίο απλώς θα αντιστρέψουν τη θέση ΠΑΣΟΚ και Νέας Δημοκρατίας, χωρίς να δημιουργούν προϋποθέσεις επιταχυνόμενων εξελίξεων προς τη μια ή την άλλη πλευρά. Απλούστερα, η επόμενη μέρα των εκλογών - και σύμφωνα με το σενάριο - απλώς θα φέρουν το ΠΑΣΟΚ στη θέση μιας αδύναμης κυβέρνησης και τη Νέα Δημοκρατία στη θέση μιας "ισχυρής" αντιπολίτευσης, υπό την έννοια ότι η μεν μελλοντική Κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ θα κληθεί να διέλθει τον κεντρικό κορμό της οικονομικής κρίσης, με τις κοινωνικές και πολιτικές αντιδράσεις που αυτό συνεπάγεται, με μια οριακή πλειοψηφία και υπό το βάρος της εκπλήρωσης των υποσχέσεών της, ενώ αντίθετα η Νέα Δημοκρατία θα επιτελεί "εκ του ασφαλούς" το αντιπολιτευτικό της έργο έχοντας "κεφαλαιοποιήσει" από την όλη διαδικασία τρία πλεονεκτήματα:

• Δεν θα χρειαστεί να στραφεί προς το ΛΑΟΣ, όπως θα ήταν υποχρεωμένη να κάνει στην περίπτωση που όντως προσπαθούσε να παραμείνει στην εξουσία, υπό τις δεδομένες πολιτικές συνθήκες και με τον υφιστάμενο εκλογικό νόμο. Οι συνέπειες από μια "υποχρεωτική" συνεργασία με το ΛΑΟΣ και εν μέσω δυσμενούς κοινωνικο-οικονομικού κλίματος θα ήταν πολύ πιο σοβαρές για τη Νέα Δημοκρατία από μια ολιγόμηνη παραμονή στα έδρανα της αντιπολίτευσης.
• Θα μπορεί πλέον να επικαλείται - κατ' αναλογία με το ΠΑΣΟΚ - ότι επήλθε "κάθαρση" στους κόλπους της μετά την "επίπονη" γι' αυτήν εκλογική διαδικασία και κατόπιν μιας "καθαρτήριας" ήττας. Έτσι, ο κ. Καραμανλής παραμένει αλώβητος στην ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας, μηδενίζει το "κοντέρ" για το κόμμα του και έχει επιχειρήματα για την "επόμενη μέρα" διεκδίκησης της εξουσίας. Στο σημείο αυτό αξίζει να επισημάνουμε ότι ίσως έτσι δικαιολογείται και η επιλογή του Πρωθυπουργού να επιμένει ότι το "σκληρό" οικονομικό του πρόγραμμα δεν εξυπηρετεί παρά την ανάγκη να γνωρίζει την αλήθεια το εκλογικό σώμα. Ίσως δεν απευθύνεται στο παρόν εκλογικό σώμα αλλά σε εκείνο των επόμενων εκλογών, όπου θα μπορεί να επικαλεστεί το επιχείρημα ότι "χάσαμε γιατί δεν είπαμε παρά την αλήθεια και εκ των υστέρων δικαιωθήκαμε".
  
• Θα μπορεί σε μια επόμενη εκλογική αναμέτρηση να στραφεί προς τον ευρύτερο κεντροδεξιό χώρο, εφόσον θα έχει πλέον τη δυνατότητα να προβάλλει τα αποτελέσματα μιας "κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ" επικαιροποιόντας τα αντι-ΠΑΣΟΚικά σύνδρομα.

Στο σενάριο αυτό διαφαίνονται και μια σειρά άλλων παράπλευρων "συνεπειών", όπως η επανάκαμψη και ισχυροποίηση του δικομματισμού, σε μια περίοδο που μικρότεροι πολιτικοί σχηματισμοί φαίνονται να κερδίζουν έδαφος (ΛΑΟΣ, ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ αλλά και η δυναμική του ΣΥΡΙΖΑ, ασχέτως αν οι λανθασμένοι χειρισμοί τον αποδυνάμωσαν προσωρινά), η διατήρηση της κυριαρχίας της κεντρικής πολιτικής σκηνής σε παραδοσιακούς πόλους ( μια επιπλέον ήττα του ΠΑΣΟΚ θα εξουδετέρωνε πολιτικά τον κ. Παπανδρέου, με πιθανές συνέπειες και στο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας στο μέλλον) αλλά και την υγιή "εκτόνωση" μαξιμαλιστικών διεκδικήσεων από διάφορες κοινωνικές ομάδες, εν μέσω κρίσης, αφού η επόμενη κυβέρνηση θα έχει ούτως ή άλλως μια εύλογη περίοδο χάριτος, ικανή όμως να απομακρύνει μια ευρύτερη κοινωνική αναταραχή.
Λογική αδυναμία αυτού του σεναρίου αποτελεί μια ενδεχόμενη εκλογική κατάρρευση της Νέας Δημοκρατίας, η οποία θα μπορούσε να προκαλέσει τριγμούς στο χώρο της κεντροδεξιάς και εδώ πιθανόν να απευθύνεται ο λόγος του Πρωθυπουργού περί παραμονής του στην ηγεσία του κόμματος. Επίσης, σοβαρή αδυναμία του εν λόγω σεναρίου αποτελεί το ενδεχόμενο το ΠΑΣΟΚ να σχηματίσει τελικά μια ισχυρή κυβέρνηση η οποία είτε πράγματι να επιτύχει στο έργο της είτε το ΠΑΣΟΚ να κατορθώσει να κυριαρχήσει πολιτικά σε ικανό χρονικό ορίζοντα.
Σε κάθε περίπτωση, εκείνο που πρέπει να επισημανθεί είναι ότι στην παρούσα φάση έχει διαμορφωθεί στο εκλογικό σώμα μια συγκεκριμένη και εντελώς συμπαγής πλειοψηφία, η οποία επιθυμεί την αλλαγή κυβέρνησης. Είναι προφανές ότι η πλειοψηφία αυτή δεν στρέφεται εξ' ολοκλήρου στο ΠΑΣΟΚ, αναζητά πολιτική έκφραση και σε άλλους χώρους, ωστόσο έχει τη δυναμική να οδηγήσει το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία και μάλιστα αυτοδύναμο. Ας ελπίσουμε ότι κάθε σενάριο και εξέλιξη θα έχει ως τελικό αποτέλεσμα μια Ελλάδα όπως την ονειρεύονται οι πολίτες της.

Από την Κοινωνία των Πολιτών στην Κοινωνία των Λογιστών!

Δεν έχεις ανάγκη από εμένα για να σου πω σου ότι οι εκλογές έχουν κριθεί. Το ΠΑΣΟΚ και ο Γ. Παπανδρέου έχουν ήδη νικήσει, τα υπόλοιπα είναι διαδικαστικά. Το έχει αποδεχτεί η κοινωνία, τα κόμματα ακόμη κι ο Πρωθυπουργός, όπου ήδη έχει προδιαγράψει την επόμενη μέρα, αφού πανταχόθεν δηλώνει ότι θα παραμείνει αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Όλα καλά λοιπόν και πάμε γι' άλλα.

Το πρόβλημα όμως το δικό μου είναι αλλού.
Η προεκλογική εκστρατεία που διανύουμε και βιώνουμε ως εκλογείς και ως πολίτες χρωματίζεται έντονα από μια λογιστική ρητορική. Πόσο είναι το ΕΤΑΚ, το ΦΜΑΠ, το ΦΠΑ, πόσα παίρνω, πόσα δίνω, τι χρωστάω, λες και οι πολιτικοί μας ξαφνικά ένιωσαν την ανάγκη να μας μετατρέψουν από ένα απέραντο φρενοκομείο σε ένα απέραντο φοροτεχνικό γραφείο. Είπαμε ρε παιδιά, εντάξει και η οικονομία και να γίνουμε και συγκεκριμένοι αλλά όχι κι έτσι. Όχι να περιορίσουμε τη ζωή μας σε ποσοστά κι αθροίσματα, σε αριθμούς και ποσά.

Συζητάνε κι οι πολίτες στα καφενεία και στις γειτονιές.
-Κυρά Κούλα μου, πόσα δίνεις εσύ για ΕΤΑΚ;
-Αααχ, κυρά Μαρία μου, σκέφτομαι τι με συμφέρει. Να το κρατήσω στ' όνομά μου το προικώο ή να το γράψω στην οφσόρ της μεγάλης μου κόρης. Εσύ, τι γίνεται τον απόδωσες το ΦΠΑ ή ακόμα;
Ακούω και για τη φοροδιαφυγή. Και γελάω. Μάλλον γελάνε κι αυτοί που τα λένε. Ρε παιδιά, οι φοροκλέφτες ή είναι πλειοψηφία - οπότε κανείς δεν θα τους πειράξει γιατί τότε είναι πολλά τα ψηφαλάκια - ή είναι μειοψηφία και ισχυροί - οπότε μια απ' τα ίδια - ή είναι μειοψηφία και ανίσχυροι άρα δεν θα το συζητάγαμε καν! Απλά πράματα!
Γιατί λοιπόν τέτοια μονομέρεια, τέτοια πρωτοφανής μανία με τη λογιστική πλευρά της οικονομίας; Ενώ υπάρχει και η άλλη  όψη. Εκείνης της οικονομίας που δεν κατευθύνεται με τις οδηγίες και τις ευλογίες του κράτους, αλλά πηγάζει από την πρωτοβουλία και την αντίληψη των ίδιων των πολιτών. Η οικονομία της γειτονιάς και της πόλης. Η οικονομία της οικογένειας και της ομάδας. Για παράδειγμα μας λείπει η επιχειρηματικότητα του σχολειού: πόσα σχολειά ή πανεπιστήμια έχουν, ας πούμε έστω και για πείραμα, εγκαταστήσει ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά, πόσα έχουν κήπο για να φυτεύουν λαχανικά και λουλούδια; Ξενέρωσες; Πόσα σχολειά έχουν έστω και για πλάκα ένα ηλεκτρονικό κατάστημα να πουλάει κάρτες για τον Άγιο Βαλεντίνο; Εντάξει τώρα; Με λίγα λόγια κανείς δεν αναφέρεται στην επιχειρηματικότητα και στην οικονομία της κοινωνίας των πολιτών. Δυο τρεις γυναίκες σ' ένα χωριό, για φτιάξουν και να πουλήσουν ένα τοπικό παραδοσιακό γλυκό, πρέπει ν' ανοίξουν βιβλία, να πληρώσουν εφορία και ταμεία να μπουν σ' έναν κυκεώνα γραφειοκρατίας, εξαντλώντας το μεράκι και τη χαρά τους γι' αυτό που κάνουν.
- Θα σας βάλωμεν πρόστιμον διότι εφοροδιαφύγατε και τούτο διώκεται! Θα τους ανακοινώσει το μονίμως διαφεύγον κι όχι μόνο  στους φόρους, κράτος μας.
Μη με διαβάζεις συνοφρυωμένος. Μη μου πεις "ε! και τι θα γίνει; Θα τα αφήσουμε όλα μπάτε σκύλοι αλέστε; Πως θα ζήσει το Κράτος, πως θα μας φτιάξει νοσοκομεία, σχολεία και οπτικές ίνες; (ναι στην Ελλάδα του 21ου αιώνα και την τεχνολογία το Κράτος τη διαχειρίζεται!)"
Θα σου πω το εξής απλό: Αν τον πολίτη δεν τον κάνεις - έστω και εν γνώση σου αφορολόγητο -επιχειρηματία (μη σε τρομάζει η λέξη και μου φύγεις, μιλάω ακόμη και για τον πιτσιρικά που θα φτιάξει ένα site να πουλάει σπιτική μηλόπιτα, μη βλέπεις παντού καρτέλ!), ξέρεις τι θα σου γίνει; Δημόσιος υπάλληλος βρε! Και τότε ξέρεις πόσα θα σου κοστίζει; Άστα!
Μιλάμε διαρκώς - και οι πολίτες και οι πολιτικοί - για μισθούς, συντάξεις, φόρους, ακίνητα και κινητά. Ούτε βήμα από τη δεκαετία του '50 και του '60, με την αντιπαροχή, το διαμερισματάκι και το αυτοκινητάκι. Το μισθουλάκο και τη συνταξούλα. Από την άλλη, παραγωγικές δυνάμεις, πόροι, εκπαιδευτικό σύστημα και δημόσια συζήτηση, πολίτες και πολιτικοί στρέφονται διαρκώς τριγύρω από αυτά τα παρωχημένα πρότυπα ζωής. Εκεί μπαίνουν οι λογιστές: τόσα θα πάρεις, τόσα θα δώσεις. Εκεί ανάμεσα είναι που οι πολίτες εγκλωβίζονται σε διλήμματα του τύπου ΕΤΑΚ ή ΦΜΑΠ; Καραμανλής ή Παπανδρέου; Ψινάκης ή Τσίπρας; Αλέκα ή Αλέκος;
Άλλη μια γενιά θα αναλωθεί στις ατέλειωτες ουρές της εφορίας, των ελλειμματικών ταμείων, των ημιτελών ονείρων. Οι πολιτικοί μας θα πάσχουν από ένδεια ιδεών, οι πολίτες από ένδεια βούλησης και εν τέλει η κοινωνία - παρούσα και μελλοντική - θα αυτοπεριορίζεται σε ξεπερασμένες και ανούσιες λογιστικές καταστάσεις ζωής.
 

Μόνος του και Όλοι μας ή μήπως όχι;

Για να διατυπώσουμε την πρώτη μας ανάλυση, μετά την προκήρυξη των πρόωρων εκλογών από τον Πρωθυπουργό, ας δούμε τι λέγαμε τη θλιβερή εκείνη Κυριακή στις 23 Αυγούστου που καιγόταν η Βορειοανατολική Αττική:

"...Η εμφάνιση τόσο του Πρωθυπουργού όσο και του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης στη Θεσσαλονίκη μάλλον θα πραγματοποιηθούν προκηρυχθέντων των πρόωρων εκλογών, ώστε να αποφευχθεί η ανάλωση πολιτικού κεφαλαίου σε ετεροβαρή ζητήματα...
...Συμπερασματικά, στο Μαραθώνα κάηκε οτιδήποτε άλλο εκτός από το σενάριο των πρόωρων εκλογών. Ας το παρακολουθήσουμε." από το άρθρο μας εδώ. Αλλά και πιο παλιά από τις 28 Ιουλίου ακόμη, εδώ: "Από τη μια η προσφυγή στις κάλπες, υπό τις παρούσες συνθήκες και επιλογές, φαίνεται "αυτοκτονική" από την άλλη το πολιτικό σύστημα δείχνει ότι αρχίζει να προετοιμάζεται για μια εκλογική αναμέτρηση."

Δεν στα υπενθυμίζω αυτά αγαπητέ μου αναγνώστη για να ευλογήσω τα γένια του ιστολογίου -εντάξει το κάνω και γι' αυτό- αλλά για να καταγράψω μια πιθανή πτυχή της στρατηγικής του κ. Καραμανλή, η οποία επί του παρόντος δεν είναι ακόμη απολύτως ορατή, ενώ  με τα σημερινά δεδομένα φαντάζει ως παράδειγμα "πολιτικής αυτοκτονίας"! Σου ξεκαθαρίζω βέβαια ότι όλα όσα σου παραθέτω εδώ δεν είναι προϊόν ρεπορτάζ - δεν είμαι δημοσιογράφος εξάλλου - αλλά αναλύσεων της τρέχουσας επικαιρότητας , όπως την μαθαίνεις κι εσύ, από την πλευρά όμως της πολιτικής επικοινωνίας.

Κατά τη δική μου άποψη λοιπόν, η προκήρυξη των εκλογών δεν ήταν ούτε "αυθόρμητη" κίνηση που αποφασίστηκε την τελευταία στιγμή, ούτε  η εν λόγω επιλογή ανταγωνίστηκε ποτέ άλλες επιλογές όπως εκείνη του ανασχηματισμού. Αποτελεί μια στρατηγική επιλογή του Πρωθυπουργού, από τη στιγμή που ο κ. Παπανδρέου αποφάσισε να ανακοινώσει την απόφασή του να προκαλέσει πρόωρη προσφυγή στις κάλπες το Μάρτιο του 2010 με αφορμή την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας.

Από τη στιγμή εκείνη λοιπόν, άρχισε να ξεδιπλώνεται η συγκεκριμένη στρατηγική του Αρχηγού της Νέας Δημοκρατίας, με κομβικά σημεία - τα οποία και πάλι πολλά απ' αυτά είχαμε επισημάνει με άρθρα μας, χωρίς όμως τότε να είμαστε σε θέση να τα ερμηνεύσουμε - και τα οποία τώρα μπορούμε να παραθέσουμε, ώστε να σχηματοποιηθεί η εικόνα:

• Η "αποστασιοποίηση" του Πρωθυπουργού από συγκεκριμένες παλαιότερες θέσεις του, καθώς και θέσεις της προ του 2004, Νέας Δημοκρατίας - ενδεικτικά αναφέρω την εγκατάλειψη της ρητορικής περί "διεφθαρμένης περιόδου Σημίτη" - αλλά και δηλώσεις σε ανύποπτο χρόνο περί "κούρασης". 
• Εμβληματική διακοπή των εργασιών της Βουλής με αφορμή τις Ευρωεκλογές.
• Διεξαγωγή του προεκλογικού αγώνα των Ευρωεκλογών σχεδόν αποκλειστικά από τον Πρωθυπουργό.
• Έντονη επικοινωνιακή προβολή δραστηριοτήτων του κ. Καραμανλή κατά τη θερινή περίοδο αλλά και "περίεργη" για τα καθ' ημάς πολιτικά ήθη υπερ-παραγωγή (!) νομοσχεδίων-εξαγγελιών από πλευράς Κυβέρνησης.
• Η σε όλους τους τόνους και με κάθε ευκαιρία επιβεβαίωση από όλα το πολιτικό δυναμικό της Νέας Δημοκρατίας περί στήριξης της υποψηφιότητας του κ. Παπούλια. Προσέξτε: όχι οποιασδήποτε υποψηφιότητας- προερχόμενης και από το ΠΑΣΟΚ πιθανώς- αλλά ονομαστικά του κ. Παπούλια. Θα μας χρειαστεί παρακάτω αυτή η παρατήρηση.
• Αυτόβουλη -έτσι διαβάζουμε τουλάχιστον- απομάκρυνση επιφανών στελεχών της Νέας Δημοκρατίας που ενεπλάκησαν - δικαίως ή αδίκως - σε "γκρίζες" υποθέσεις.
  

Η λίστα δεν τερματίζει εδώ, αλλά είναι επαρκής για να διατυπωθούν τα εξής συμπεράσματα:

• Το ΠΑΣΟΚ θα βρεθεί αντιμέτωπο με μια ολοκληρωμένη και προσχεδιασμένη επικοινωνιακή στρατηγική από πλευράς Κυβέρνησης και όχι με μια εσπευσμένη και "αυθόρμητη" απόφαση για προκήρυξη πρόωρων εκλογών και μάλιστα με όλα τα στοιχεία να συνηγορούν προς μια περίπου "κίνηση πολιτικού αυτοχειριασμού" της Νέας Δημοκρατίας. Είναι σαφές ότι ο Πρωθυπουργός είχε προσμετρήσει και το πολιτικό κόστος της συγκεκριμένης επιλογής που θα προκύψει από τη δυσαρέσκεια της βάσης αλλά και των στελεχών της Νέας Δημοκρατίας. Εμείς το είχαμε ήδη επισημάνει στο "ημερολόγιο του νεοδημοκράτη"(προηγούμενο άρθρο μας), αλλά τώρα είναι εμφανές ότι το κόστος αυτό είχε προεξοφληθεί προ καιρού.
• Ο Πρωθυπουργός έχει επιλέξει να κινηθεί σε "διόμιση φάσεις": Εκλογές στις 4 Οκτωβρίου με στόχο να μην κατορθώσει το ΠΑΣΟΚ να σχηματίσει αυτοδύναμη Κυβέρνηση. Αυτονόητο. Θα μπορούσε να το επιδιώξει αυτό και το Μάρτιο, εκμετελλευόμενος - υποτίθεται- τον ενδιάμεσο πολιτικό χρόνο. Θα υπήρχαν όμως δύο σοβαρά μειονετήματα: η ανάγκη λήψης δύσκολων οικονομικών μέτρων και η ενδεχόμενη ανάγκη αντιμετώπισης κοινωνικών αντιδράσεων θα ενίσχυε σημαντικά την πιθανότητα να προσέκρουε το Μάρτιο η Νέα Δημοκρατία σε μια μη αναστρέψιμη κατάσταση και το ΠΑΣΟΚ να εξασφάλιζε πολύ πιο άνετα την αυτοδυναμία, μη επιτρέποντας άλλη ευκαιρία για εκλογική αναμέτρηση. Με την επιλογή τον πρόωρων εκλογών ο Πρωθυπουργός διατηρεί την πρωτοβουλία των κινήσεων, εξασφαλίζει "ήρεμο" κλίμα -ποιος κάνει απεργίες εν μέσω εκλογών;- και επιπλέον ελπίζει να μην αποκτήσει την απαιτούμενη αυτοδυναμία το ΠΑΣΟΚ, οπότε εξασφαλίζει "πολλαπλότητα" εκλογικών ευκαιριών και ενδεχομένως εκμετάλλευση κάποιας θετικής συγκυρίας (ας πούμε μιας επικοινωνιακής αστοχίας του ΠΑΣΟΚ ή άλλης εξέλιξης). Στη συνέχεια και υπό την προϋπόθεση ότι ο κ. Παπανδρέου δεν εξασφαλίζει ποσοστό ικανό να του δώσει την πλειοψηφία της Βουλής είναι σαφές ότι θα προκύψουν εκ νέου εκλογές. Η πιθανότητα συνεργασιών είναι μάλλον ελάχιστη, υπό τις παρούσες συνθήκες. Σε αυτήν την περίπτωση έρχεται να συνδράμει η θεωρεία της "δεξαμενής των δεξιών ψηφοφόρων", το ΛΑΟΣ. Αναρωτιέμαι πια θα είναι η απάντηση των ψηφοφόρων του ΛΑΟΣ- αλλά και των "διαμαρτυρόμενων" ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας, ευρύτερα- στην περίπτωση που θα βρεθούμε μπροστά σε μια δεύτερη εκλογική αναμέτρηση, με το ΠΑΣΟΚ να απέχει ελάχιστα από το σχηματισμό αυτοδύναμης Κυβέρνησης. Δεν θα έβλεπα άλλη μέθοδο να θέσει κανείς προ ενός τέτοιου -πιεστικού - διλήμματος τους "διαμαρτυρόμενους" δεξιούς ψηφοφόρους. Τέλος και εφόσον δεν ευοδοθούν όλες οι προσπάθειες του κ. Καραμανλή, απομένει άλλη μια "μισή" φάση ή ευκαιρία. Στην -εντελώς υποθετική, επί του παρόντος- περίπτωση που το Μάρτιο ο κ. Παπούλιας δεν συμμετείχε για οποιοδήποτε λόγο στην διαδικασία για την εκλογή Προέδρου, τότε ο κ. Καραμανλής -ή η Νέα Δημοκρατία αν θέλετε- και με βάση τα παρόντα δεδομένα, θα μπορούσε πολιτικά να προκαλέσει εκ νέου εκλογές εφόσον η δέσμευση περί επανεκλογής αναφέρεται στο συγκεκριμένο πρόσωπο. Θα μπορούσε η Νέα Δημοκρατία είτε να προτείνει πρόσωπο μη αποδεκτό από το ΠΑΣΟΚ είτε να μην υπερψηφίσει την πρόταση του Κινήματος. Βεβαίως αυτή η εξέλιξη δεν εξαρτάται από τη Νέα Δημοκρατία αποκλειστικά, αλλά και από άλλους παράγοντες, όπως μεταξύ άλλων είναι και η σύνθεση του Κοινοβουλίου το Μάρτιο, αλλά δεν παύει να αποτελεί ενδεχόμενο, οπότε και συνιστά μια "μισή" φάση της στρατηγικής του κ. Καραμανλή, όπως εμείς την αντιλαμβανόμαστε.

Ασφαλώς, για τον κ. Καραμανλή η συγκεκριμένη στρατηγική που περιγράψαμε εμπεριέχει τεράστιο ρίσκο, αφού είναι πιθανός ο σχηματισμός αυτοδύναμης Κυβέρνησης από το ΠΑΣΟΚ, μετά το αποτέλεσμα της 4ης Οκτωβρίου και κατά συνέπεια ό,τι αναφέραμε θα αποτελεί επιστημονική φαντασία, αλλά παράλληλα -στην περίπτωση ήττας- αλλά και αφορμή για την δρομολόγηση σημαντικών μεταβολών στη Νέα Δημοκρατία. Όμως, η φαινομενικά ορθότερη "συμβατική" στρατηγική περί εξάντλησης του πολιτικού χρόνου και στη συνέχεια δρομολόγης εξελίξεων αναλόγως των δεδομένων του πολιτικού σκηνικού το Μάρτιο του 2010 θα αφαιρούσε από τον Πρωθυπουργό κάθε περιθώριο ελιγμών και νομοτελειακά θα οδηγούσε - στην καλύτερη περίπτωση - σε μια αξιοπρεπή εκλογική ήττα. Εάν το σενάριο που περιγράψαμε όντως αποτελεί επιλογή του Πρωθυπουργού, τότε αναμένουμε να "παίξει" έντονα η εικόνα του κ. Καραμανλή - και όσο το δυνατόν λιγότερο εκείνη της Νέας Δημοκρατίας - και επίσης αναμένουμε έντονη πόλωση, υπό την έννοια των πιεστικών διλημμάτων, αλλά και επαναφορά της εικόνας των "γαλανόλευκων"  σημαιών στις προεκλογικές συγκεντρώσεις και τη ρητορική της Κυβέρνησης, η οποία αναμένεται να κινηθεί στη λογική του "Ελληνίδες -Έλληνες" αντί του "Νεοδημοκράτισσες-Νεοδημοκράτες". Ακόμη, δε θα μας εξέπλητε και ολίγη ή περισσότερη "αρνητική" διαφήμηση τόσο για το ΠΑΣΟΚ όσο και για τον Πρόεδρό του, στα διαφημιστικά σποτ της Νέας Δημοκρατίας. Είναι σαφές ότι στα ψηφοδέλτια του κυβερνώντος κόμματος όχι μόνον θα συμμετάσχουν όσο το δυνατόν λιγότεροι υποψήφιοι, εξ εκείνων που "πίκραναν" αλλά και το γεγονός αυτό θα αποτελέσει και ιδιαίτερο σημείο προβολής για τον εξευμενισμό της "ταραγμένης" κεντροδεξιάς εκλογικής βάσης. Εν κατακλείδι, αναμένουμε μια πολύ "σκληρή" προεκλογική αναμέτρηση, ιδιαίτερα δε στη δεύτερη φάση της εφόσον αυτή υλοποιηθεί.
Δεν μπορούμε όμως να αποκλείσουμε άλλο ένα σημείο. Είπαμε ήδη ότι κατά τη γνώμη μας η συγκεκριμένη επιλογή του κ. Καραμανλή, περί προκήρυξης πρόωρων εκλογών, φαίνεται να  είναι καλά σχεδιασμένη και προετοιμασμένη. Εξ' αυτής και μόνο της εκτίμησης, δεν μπορούμε να αποκλείσουμε τη λογική της επέκταση που είναι ο Πρωθυπουργός να "εμφανίσει" ένα "κρυμμένο" επικοινωνιακό "χαρτί", προς ενίχυση της εκλογικής του επιρροής. Επαναλαμβάνουμε προς άρση παρεξηγήσεων ότι εμείς δεν διαθέτουμε "στοιχεία του ρεπορτάζ", όπως είναι και η έκφραση του συρμού. Από την ανάλυση της επικαιρότητας όμως ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν είναι απίθανο. Εις το επανιδείν!