Η Ευρώπη, η Σοβιετία και η Παράλληλη Μοίρα τους.

Η Ευρώπη των δακρυγόνων δεν μπορεί πλέον να κρυφτεί. Όσο κι αν προσπαθεί να προβάλλει και να προωθήσει την εικόνα μιας ισχυρής οικονομικής και πολιτικής δύναμης σε παγκόσμιο επίπεδο, με "μερικά προβλήματα", η εικόνα αυτή πλέον καταρρέει καθημερινά.

Ολοένα και περισσότερο, η εικόνα της Ευρώπης προσομοιάζει με εκείνη της Σοβιετικής Ένωσης λίγο πριν την κατάρρευση. Η Ευρώπη, η άλλοτε πολλά υποσχόμενη οικονομική και νομισματική αλλά και πολιτική ένωση, παραπαίει καταδεικνύοντας ως "μαύρα πρόβατα" και υπεύθυνες για την κατάσταση τις πιο αδύναμες οικονομίες που την απαρτίζουν. Όμοια και η πρώην Σοβιετική Ένωση καταδείκνυε ως φορείς της τότε επερχόμενης διάσπασης, τις επί μέρους χώρες-μέλη.

Όπως αντιλαμβάνεσαι, η πλαδαρή, δυσκίνητη και αναποτελεσματική γραφειοκρατία, η νέα διοικητική ελίτ των Βρυξελλών αδυνατεί να σχεδιάσει δυναμικά το μέλλον και απλώς διαχειρίζεται προς ίδιον όφελος το παρόν. Θυμίζει έντονα το γραφειοκρατικό καθεστώς της Σοβιετίας, αδύναμο μέσα στην φαντασίωση της εντός των τειχών παντοδυναμίας του, να συλλάβει τις εξελίξεις και τους κινδύνους που προδιαγράφονταν για την ύπαρξη της άλλοτε υπερδύναμης.

Είναι πλέον ολοφάνερη η αδυναμία της Ευρωπαϊκής Ένωσης να απαντήσει με αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα - δεν συζητάμε για την ταχύτητα - σε περιφερειακά ελάσσονα προβλήματα, όπως αυτό της Ελλάδας, του μόλις 2,5% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης(!), κατονομάζοντάς τα ως μείζονα αντί για παρωνυχίδες. Η πολυδιάσπαση τόσο των προσπαθειών της Ευρωπαϊκής ηγεσίας, όσο και το πολυπληθές των απόψεων, των προτάσεων και των σχεδίων δεν υπογραμμίζουν παρά την ευρωπαϊκή αδυναμία να λειτουργήσει ως ισχυρή παρουσία στον κόσμο. Είναι απολύτως κωμικό το γεγονός να δηλώνεται από τα πιο επίσημα χείλη ότι η Ευρώπη "ανακουφίστηκε" μόλις έμαθε την υπερψήφιση του Μεσοπρόθεσμου! Αν είναι έτσι τότε να το ψηφίζουμε κάθε μέρα!

Μετρήστε μόνο τις απόψεις και τα φημολογούμενα σχέδια αλλά και τις αντικρουόμενες πολιτικές από ενάρξεως του Μνημονίου και θα αντιληφθείτε ότι στην πραγματικότητα απλώς δεν υπάρχει Ευρώπη, ενώ το φαιδρό είναι πως επενδύουμε στο ευρωπαϊκό "φάντασμα" για τη δική μας διάσωση. Ενδεικτικά μόνο, να ανασύρουμε από το ράφι και έχουμε και λέμε: Μνημόνιο "1" με ομολογημένα σφάλματα πλέον, σχέδιο Σαρκοζύ για το ελληνικό rollover, Γερμανικό σχέδιο για το ίδιο ζήτημα, τη διαφορετική άποψη της ΕΚΤ πάλι για το ίδιο ζήτημα, αντιφατικές δηλώσεις του Ευρωπαίου Επιτρόπου κ. Ρεν σχετικά με την 5η δόση, αδυναμία να απαντήσει η Ευρώπη στο ΔΝΤ σχετικά με την συνέχιση της χρηματοδότησης του ελληνικού χρέους, αποκρατικοποιήσεις 50δις(!) για την Ελλάδα με τα γνωστά προβλήματα στην κρατική μηχανή, για να αναφέρουμε μερικά ενώ ακόμη και σήμερα η φιλολογία γύρω από το ελληνικό χρέος συνεχίζεται με αμείωτη ένταση. Στο ίδιο μοτίβο, η πολιτική διαχείριση του ελληνικού προβλήματος από την ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή είναι παιδαριώδης: η διασύνδεση της ψήφισης ή μη του Μεσοπρόθεσμου με την συνέχιση της χρηματοδότησης της Ελλάδος με επαπειλούμενη συνέπεια την πτώχευση της χώρας και ταυτόχρονα η πανταχόθεν ομολογία περί διάχυσης των συνεπειών ενός τέτοιου ενδεχόμενου σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο, μόνο γέλωτα προκαλεί. Δηλαδή ο μέσος Ευρωπαίος ψηφοφόρος/πολίτης/φορολογούμενος καλείται να πιστέψει πως ο κ. Ταδόπουλος του Ελληνικού Κοινοβουλίου κρατάει - ή κράτησε έστω και για λίγο - στα χέρια του την οικονομική τύχη του κόσμου; Κι αν όντως είναι αληθές, αυτό είναι επιτυχημένη διαχείριση μιας κρίσης που σέρνεται εδώ κι ένα χρόνο σε μια χώρα-μινιατούρα για τα ευρωπαϊκά και παγκόσμια μεγέθη; Επιπλέον, ας μην ξεχνάμε το πολύ σημαντικό γεγονός της βραχυχρόνιας και σχεδόν με ορίζοντα μηνών αν όχι εβδομάδων προοπτικής σχεδιασμού της Ευρώπης. Δεν έχουμε μια μακρόπνοη και στέρεη στρατηγική αντιμετώπισης της κατάστασης αλλά μια καθημερινή, κοντόφθαλμη, προσωρινή και σχεδόν αγχωτική ανταπόκριση της Ένωσης τόσο σε επίπεδο κεντρικής διοίκησης όσο και από τις ηγεσίες των χωρώνμελών. Πιο απλά, δεν πείθουν κανέναν ότι θέλουν να συνεχίσουν να βρίσκονται υπό κοινό νόμισμα και την επόμενη 10ετία.

Ταυτόχρονα, η Ευρώπη δείχνει να εγκαταλείπει πολύ γρήγορα θεμελειώδης αρχές και αξίες πάνω στις οποίες άλλοτε ορκιζόντουσαν τα "ιερά τέρατα" της ιδέας της ενοποίησης. Ναι, είναι γεγονός πλέον ότι η Ευρώπη δε διστάζει να ανεχτεί - τουλάχιστον(!)- χρήση βίας προκειμένου να επιβληθούν σκληρά οικονομικά μέτρα σε μεγάλες κοινωνικές ομάδες, χωρίς να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τη δίκαιη κατανομή των βαρών. Η ίδια Ευρώπη που άλλοτε ξεσηκωνώταν για την Μονάχους-Μονάχους και την Καρέτα-Καρέτα και για την Πράγα και την Τιεν Αν Μεν, η ιδια Ευρώπη που ήταν απέναντι σε απολυταρχικά καθεστώτα, που είχε καθιερώσει και επιβάλλει στα μέλη της μια πολύ προσεκτική συμπεριφορά απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώματα και είχε "στριμώξει" πολύ σκληρά με βαριές οικονομικές κυρώσεις χώρες που παραβίαζαν αυτόν τον κώδικα, σήμερα αδυνατεί να πείσει τους λαούς που συμμετέχουν στην ευρωπαϊκή ιδέα αλλά και στο ευρωπαϊκό κεκτημένο, περί της αξιοπιστίας των οικονομικών της προτάσεων, περί της ορθότητας και αναγκαιότητας των μέτρων που επιβάλλει και τελικώς αδυνατεί να παράσχει τις αναγκαίες εγγυήσεις ασφάλειας και εμπιστοσύνης μεταξύ των μελών.

Αυτό το τελευταίο - η απουσία εμπιστοσύνης στο ευρωπαϊκό θεσμικό σύστημα - είναι και το πλέον ανησυχητικό σημάδι, ένας "μαύρος οιωνός" που προοιωνίζει και την κατάρρευση. Μέχρι πρότινος η Ενωμένη Ευρώπη παρείχε στους λαούς της ένα ασφαλές περιβάλλον, ένα ισχυρό αίσθημα εμπιστοσύνης εφόσον μετείχαν σε μια ισχυρή και δημοκρατικά συγκροτημένη ένωση. Σε όλα τα επίπεδα, πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, η έννοια και αίσθηση της "ευρωπαϊκής ομπρέλλας" αποτελούσε όχι μόνο εγγύηση αλλά και ζητούμενο για τους λαούς που ήταν "εκτός". Σήμερα αυτό το αίσθημα καταρρεέι. Η Ευρώπη δεν έχει τη δυνατότητα, τη δύναμη αν προτιμάτε, να διαμορφώσει - έστω και με τις γνωστές αργές της διαδικασίες - μια συγκροτημένη λύση, μια πειστική απάντηση για ζητήματα που σε άλλες ηπείρους επιλύονται εν μια νυκτί.

Συμπέρασμα; Φαίνεται ότι η οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2008 παρήγαγε ένα πολύ ισχυρό ωστικό κύμα που το ευρωπαϊκό φρούριο δεν άντεξε. Η Ευρώπη διαλύεται στα εξ ων συνετέθη. Ανίσχυρη, γραφειοκρατική, δισκύνητη, αναποφάσιστη και - το πιο ενδιαφέρον και δυσάρεστο- μάλλον άφραγκη. Πολλά λόγια, πολλές δηλώσεις, πολλά σχέδια, αλλά χρήμα στο τραπέζι δεν πέφτει. Ή για να είμαστε πιο ακριβείς, το ελάχιστο χρήμα πέφτει με τόσο αργό και βασανιστικό ρυθμό με τόσο πολύπλοκες διαδικασίες και τόσο μίζερο και "άκαρδο" τρόπο που δεν πείθει ότι υπάρχει άφθονο ώστε να πάρουν το μήνυμα οι περίφημες αγορές. Αντίθετα, τίθενται τόσες πολλές, υπερβολικές και αντιπαραγωγικές προϋποθέσεις που δίνεται η εντύπωση πως δεν υπάρχει διάθεση να συνεχίσει η Ενωμένη Ευρώπη να χρηματοδοτεί όχι την Ελλάδα αλλά το ίδιο το όραμα της Ένωσης.

Από μια άποψη, όσοι πίστευαν ότι η ελληνική κρίση πολύ γρήγορα θα διαχεόταν είχαν δίκιο. Η ελληνική κρίση διαχύθηκε σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο, όχι όμως με τον τρόπο που ανέμεναν οι πολλοί. Δηλαδή δεν προκαλεί το εικαζόμενο οικονομικό σοκ στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Πως θα μπορούσε άλλωστε, λόγω μεγέθους. Η ελληνική κρίση ωστόσο, ανέδειξε τη γύμνια της Ένωσης, προκάλεσε την αλυσιδωτή πολιτική αντίδραση, που όπως συμβαίνει σε κάθε κρίση, ανέδειξε στην επιφάνεια με τον πιο έντονο και βίαιο τρόπο τις πλέον σκοτεινές μύχιες σκέψεις των λαών που μέχρι τώρα είχαν συμβιώσει κάτω από την "κοινή στέγη". Η Ελλάδα έμελλε να γίνει η "πέτρα του σκανδάλου", μια αφορμή στην ιστορική συγκυρία, που θα ενεργοποιούσε ένα μηχανισμό αυτοδιάλυσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε πολιτικό και οικονομικό επίπεδο για να το πούμε ξεκάθαρα.

Για να μην αυταπατώμεθα λοιπόν, η ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου ή όποιου άλλου κειμένου κάτω από οποιουσδήποτε όρους δεν λύνει κανένα πρόβλημα χρέους. Ο κρίσιμος παράγοντας που "συντηρούσε" το ελληνικό χρέος ήταν η Ενωμένη Ευρώπη ή παλιότερα η προοπτική της. Αυτήν θεωρούσαν ότι δάνειζαν οι αγορές κι όχι την Ελλάδα. Ή για να γίνει πιο κατανοητό, οι αγορές θεωρούσαν ότι δάνειζαν ένα "υποκατάστημα" της ισχυρής Ενωμένης Ευρώπης. Σήμερα, αυτό που διαβλέπουν οι αγορές είναι το ενδεχόμενο να εκλείψει αυτός ο παράγοντας - η Ενωμένη Ευρώπη δηλαδή - τόσο για την Ελλάδα όσο και για την υπόλοιπη Ευρώπη. Το "ψυχοράγημα" του ευρωπαϊκού "γίγαντα" είναι μπροστά μας.

Γράμμα Στον Άγνωστο Ευρωπαίο

Αγαπητέ Φίλε,

Είμαι απόλυτα σίγουρος ότι κι εσύ όπως κι εγώ αντιμετωπίζεις καθημερινά έναν ορυμαγδό αντικρουόμενων ειδήσεων, σχολίων και απόψεων για το περίφημο πια ελληνικό χρέος. Πιθανόν να έχεις πειστεί κι εσύ όπως και μερίδα συμπατριωτών μου ότι οι πρόσφατες εξελίξεις στη χώρα μου αλλά και στην Ευρώπη επέβαλλαν την ψήφιση ενός σκληρού οικονομικού προγράμματος από το Ελληνικό Κοινοβούλιο, ώστε να καταστεί δυνατή η εκταμίευση δόσεων, δανείων και γενικά να καταστεί δυνατή η δρομολόγηση διαφόρων πρωτοβουλιών από την Ευρώπη προς διευκόλυνση του ελληνικού ζητήματος.

Δεν ξέρω αν πραγματικά πιστεύεις ότι ήταν αναγκαία η συγκεκριμένη διαδικασία, αλλά επίτρεψέ μου να κρατήσω επιφυλάξεις σχετικά με την φαινόμενη αφέλεια της Διεθνούς Κοινότητας να εμπιστευθεί στις διαδικασίες του Κοινοβουλίου μιας μικρής χώρας την εξέλιξη ενός τόσο μεγάλου ποσού χρέους της τάξης των 340 δις ευρώ, το οποίο καθίσταται μη βιώσιμο υπό την παρούσα συγκυρία κάτω υπό οποιεσδήποτε προϋποθέσεις. Επιπλέον, επίτρεψέ μου να διατηρήσω σοβαρές αμφιβολίες σχετικά με όλα τα επί μέρους μέσα πίεσης που επιστράτευσαν εγχώριοι και ξένοι παράγοντες προκειμένου να πείσουν ότι πράγματι "η τύχη της χώρας βρίσκεται στα χέρια μας" ή στα "χέρια των Ελλήνων Βουλευτών".

Προσωπικά δεν διαφωνώ με τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν και είναι αναγκαίες. Διαφωνώ όμως με τη βία δια της οποίας επιβλήθηκαν και επιβάλλονται, διαφωνώ με την αδιαφορία με την οποία αντιμετωπίζεται το ζήτημα της δίκαιης κατανομής των βαρών στους Έλληνες πολίτες τόσο από την Κυβέρνηση όσο και από τα ευρωπαϊκά όργανα και θεσμούς, διαφωνώ με την πρακτική της προστασίας του δημόσιου τομέα σε σχέση με τον ιδιωτικό που για να μην κοροϊδευόμαστε υποθάλπτει το Μνημόνιο, διαφωνώ με την όψιμη ευρωπαϊκή κουλτούρα να συλλεχθούν έσοδα χωρίς προγραμματισμό, χωρίς στόχευση, με νόμους και διατάξεις που ψηφίζονται σε ένα βράδυ και υποστηρίζονται από το σύνολο της ευρωπαϊκής μηχανής ωσάν να μην υπάρχει αύριο για το κοινό μας νόμισμα.

Σε αυτό το τελευταίο θέλω να δείξεις ιδιαίτερη προσοχή σε παρακαλώ. Η πυκνότητα και η ροή των πρόσφατων γεγονότων, η διαχείριση ακόμη και των λεπτομερειών του ελληνικού ζητήματος από την ευρωπαϊκή ηγεσία, η εικόνα του Προέδρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης να ασχολείται με το αν στην Ελλάδα θα περάσει ένας νόμος που θα μου αυξήσει τα τέλη κυκλοφορίας στο σαραβαλάκι μου κατά 10% ή αν το γεροντάκι θα χάσει ένα 20άρι από την πενιχρή του σύνταξη με προβληματίζει σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης. Κι αν πρόκειται να δεσμεύσω το μέλλον της χώρας μου σε μια Ευρώπη που δεν μπορεί να σχεδιάσει σε επίπεδο ηγεσίας και θεσμών το μέλλον - πρόσεξε όχι να το προβλέψει δε ζητώ αυτό! Να το σχεδιάσει - τότε λυπάμαι αλλά με βάζεις σε αμφιβολίες. Θα προτιμούσα μια Ευρώπη στην οποία ο Πρόεδρός της να ασχολείται με τα μακροπρόθεσμα και τα σπουδαία κι όχι με τα 20ευρα.

Τι γίνεται λοιπόν αγαπητέ φίλε; Το κλείνουμε το μαγαζί "Ευρωπαϊκή Ένωση"; Διότι ΑΝ το ευρώ, το κοινό μας νόμισμα σε μια ήπειρο 250 εκατομμυρίων κατοίκων, εδράζεται στο αποτέλεσμα μιας ψηφοφορίας που θα λάβει το Κοινοβούλιο μιας μικρής χώρας και ΑΝ τα υψηλά θεσμικά ευρωπαϊκά όργανα απασχολούνται με το μέτρο των αποδείξεων ή με τις δαπάνες για χαρτιά τουαλέτας του ελληνικού δημοσίου, τότε κάτι δεν πάει καλά ή κάτι δεν μας λένε. Διότι αύριο το Κοινοβούλιο της Ανδόρρας μπορεί να μην ψηφίσει το δικό του Μεσοπρόθεσμο ή το Σαν Μαρίνο να υπερβάλλει στις δαπάνες του για συνδετήρες. Θα κινδυνεύσει και πάλι το ευρώ; Θα κινδυνεύσει και πάλι το χρηματωπιστωτικό σύστημα; Τι μου λες;

Κάτι δεν πάει καλά λοιπόν σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Κάτι βρωμάει.

Εγώ φανταζόμουν ότι ο Επίτροπος Ρεν θα έπρεπε να απασχολείτο όχι με τον Έλληνα βουλευτή της Άνω Καρδιτσομαγούλας αν ψηφίσει το Μεσοπρόθεσμο αλλά με ζητήματα Ενέργειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με θέματα οικονομικής στρατηγικής της Ένωσης κι άλλα τέτοια. Σοβαρά πράγματα δηλαδή. Γι' αυτό τον πληρώνουμε κι εγώ κι εσύ. Αλλά τέτοια πρεμούρα και κάψα για τα -όντως σοβαρά αλλά όχι και σε τέτοιο βαθμό - ελληνικά μικροθέματα με κάνει να αμφιβάλλω. Εμένα ως Έλληνα βεβαίως με ενδιαφέρει και με κόφτει αν θα πάρω 100 ή 150 ευρώ λιγότερα. Αλλά σε τέτοιο επίπεδο είναι ζήτημα τόσο σοβαρό και στρατηγικής σπουδαιότητας; Και στο κάτω κάτω φίλε μου Ευρωπαίε, αν ο Ρεν ή ο Ρομπάι ή ο Σαρκοζύ με τη Μέρκελ ασχολούνται όλη μέρα και με τόση ένταση με την Ελλάδα, πότε προλαβαίνουν να ασχοληθούν με τις χώρες τους, με τις δικές τους υποθέσεις;

Πέρα από την αστεία διάσταση, υπάρχει και η σοβαρή.

Η κρίση του ελληνικού χρέους σε σχέση με τα ευρωπαϊκά μεγέθη, είναι σαν να έχει πρόβλημα ρευστότητας το ψιλικατζίδικο της κυρα-Κατίνας σε σχέση με την Τράπεζά της. Το ψιλικατζίδικο μπορεί να έχει προβλήματα, τα παιδιά της ψιλικατζούς μπορεί να πεινάνε, η ίδια μπορεί να είναι τεμπέλα και να χρωστάει και τα μαλλιά της κεφαλής της στην Τράπεζα. Και η Τράπεζα από την πλευρά της μπορεί να τη διευκολύνει, να την απειλεί με κατάσχεση και όλα τα σχετικά. Το ερώτημα είναι αμείλικτο όμως και προκαλεί ερωτηματικά: Είναι δυνατόν ποτέ φίλε μου Ευρωπαίε, να βγει η Τράπεζα της κυρα- Κατίνας δημόσια και να πει ότι κινδυνεύει εξαιτίας ενός καταχρεωμένου ψιλικατζίδικου; Είναι δυνατόν ποτέ η Τράπεζα να επικαλεστεί το πρόβλημα του ψιλικατζίδικου και να κλαψουρίζει προς την κυρά-Κατίνα να πάρει μέτρα και να πουλήσει κάτι μπακίρια που έχει αλλιώς η Τράπεζα θα καταρρεύσει; Και επιπλέον να επικαλείται η Τράπεζα ότι η αδυναμία αποπληρωμής των χρεών της κυρά-Κατίνας μπορεί να οδηγήσει σε κατάρρευση κι άλλες Τράπεζες;

Βρε μπας και η Ευρώπη δεν είναι τόσο ισχυρή όσο νομίζαμε φίλε Ευρωπαίε; Μήπως κρύβει πράγματα κάτω από το χαλί; Νομίζω ότι θα σου στείλω κι άλλα γράμματα!

Σε φιλώ,

Ένας κολακευμένος από το τόσο ενδιαφέρον Έλληνας

ΥΓ. Αν παρόλα αυτά σε ενδιαφέρει τόσο πολύ η Ελληνική Βουλή να σου στείλω τα πρακτικά από δυο τρεις κορυφαίες συνεδριάσεις να δεις για τι πράγμα μιλάμε!

Populus non potest peccare ή Τα Πέντε Στάδια της Θλίψης...

Ο Λαός δεν σφάλλει, λέει η - κατασκευασμένη - λατινική φράση του τίτλου μας, καθόσον οι αρχαίοι Λατίνοι επεφύλασσαν αυτή την αρετή για τους μονάρχες. Σήμερα, η ευρύτατα αποδεκτή πολιτική πρακτική αναγνωρίζει στο λαό το αλάθητο, υποτάσσοντας στο δόγμα της "λαϊκής ασυλίας" ακόμη και την κοινή λογική ή το στοιχειώδες επιστητό.

Η διαλεκτική που επιχειρούμε δεν έχει να κάνει με το πολίτευμα ή την ουσία της Δημοκρατίας αλλά με την υπέρθεση του λαϊκού αλάθητου επί ακόμη και αυτού του δημοκρατικού οικοδομήματος. Ενίοτε, η ροπή προς το λαϊκισμό ταυτίζεται καθ' υπερβολήν και εσφαλμένα βεβαίως με την υπόθεση του αλάθητου που πηγάζει από το λαό. Δυστυχώς, ο λαϊκισμός δεν είναι παρά ένα μικρό υποσύνολο μιας μεγαλύτερης και πλατύτερης κοινά αποδεκτής έννοιας που θέλει το Λαό να αποφασίζει μοναδικά και αυθεντικά. Δεν αναφέρομαι στην έννοια της πλειοψηφίας. Προσπαθώ να περιγράψω το αόριστο πολιτικό μόρφωμα που ονομάζεται "Λαός", ασύντακτο, ανοργάνωτο, μη επιδεχόμενο μέτρων και μετρήσεων άρα μη διαχωριζόμενο σε πλειοψηφία και μειοψηφία. Όταν οργανώνεται σε εκλογικό σώμα αποκτά άλλες ιδιότητες περισσότερο πολιτικές. Όμως όταν καλείται να εκφραστεί ως "Λαός" ή γίνεται αντικείμενο επίκλησης από εκλεγμένους ή μη εκπροσώπους, όχι πάντοτε αθώα, τότε αποχωρίζεται και απεκδύεται των πολιτικών του γνωρισμάτων και περιβάλλεται του αλάθητου μανδύα του. Νομικά, αναγνωρίζεται ως "κοινό περί δικαίου αίσθημα" όμως πολιτικά δεν έχουμε ανάλογη έκφραση που να αποδίδει με ακρίβεια αυτή την αλάθητη αχλύ που διερμηνεύεται ως κοινή λαϊκή και αλάθητη βούληση.

Αυτό που βιώνουμε - από πολιτική άποψη - είναι μια παράδοξη δυσαρμονία του "λαϊκού αλάθητου" και του εκλογικού σώματος, έναν πολιτικό διπολισμό όπου ενώ το εκλογικό σώμα έχει συντεταγμένα αποδώσει την εντολή του, ενώ ως "λαός" εμφανίζεται να αποστρέφεται από τις επιλογές του και να πιέζει προς διαφορετική κατεύθυνση. Ο "Λαός" - ως συναισθηματικό υποκείμενο - συμπεριφέρεται στην κατάσταση της κρίσης ως πρόσωπο που βιώνει τα γνωστά "Πέντε Στάδια της Θλίψης" με επιπλέον χαρακτηριστικό την πεποίθηση ότι δεν κάνει λάθη. Η οικονομική κρίση ως σημειακό και μνημειώδες ιστορικό γεγονός-σοκ αναμφίβολα μας επιτρέπει να παραλληλίσουμε τη συλλογική ψυχολογική πορεία με αυτήν ενός προσώπου που διήλθε ενός εξαιρετικά θλιβερού συμβάντος. Ίσως αυτή η παρατήρηση μας επιτρέψει να ρίξουμε μια ματιά και στο μέλλον. Ποια είναι λοιπόν τα πέντε πολιτικά στάδια της θλίψης;

Η Άρνηση

Ο Λαός λοιπόν περνά το στάδιο της άρνησης, αρνούμενος να αποδεχτεί την πραγματικότητα, την πορεία και τα λάθη που τον οδήγησαν ως εδώ, φθάνει σε σημείο να αρνηθεί ακόμη και το χρέος. Είναι ευάλωτος σε κάθε θεωρία που μπορεί να του ενισχύσει την άποψη ότι δεν είναι αυτή η "κανονική πραγματικότητα" ότι άλλες "σκοτεινές δυνάμεις" τον οδήγησαν εσκεμμένα σε αυτήν την κατάσταση και φυσικά ο ίδιος δεν φέρει καμία ευθύνη αφού ανεξάρτητα της συμπεριφοράς και των επιλογών του θα έφτανε ή καλύτερα θα τον οδηγούσαν στο ίδιο σημείο. Πιστεύει ότι δεν πρόκειται να χρεωκοπήσει, γιατί έχει πετρέλαια, ουράνια, κρυμμένους θησαυρούς. Όλα είναι ένα παιχνίδι, ένα κακό όνειρο.

Ο Θυμός

Στο στάδιο του Θυμού, ο Λαός θεωρεί ότι άδικα οδηγήθηκε σε αυτήν τη δύσκολη κατάσταση. Αυτός τα έκανε όλα σωστά, ή τουλάχιστον δεν τα έκανε όλα λάθος, θεωρεί ότι κι άλλοι λαοί αντιμετωπίζουν τα ίδια προβλήματα και δεν βρίσκονται στο ίδιο σημείο. Τα βάζει με όλους και με όλα ακόμα και με εκείνα που αμέσως πριν τα θεωρούσε φιλικά και θετικά. Φταίνε οι τράπεζες, οι Οίκοι Αξιολόγησης, τα CDS, οι τόκοι, το ευρώ, η Ευρώπη. Πολύ πρόσφατα τασσόταν αναφανδόν υπέρ του ευρώ, υπέρ της σταθερότητας και βεβαίως υπέρ του καπιταλιστικού συστήματος. Αξιοποιούσε δάνεια, κάρτες, επένδυε στο χρηματιστήριο. Σήμερα όλα αυτά δεν είναι παρά τα αντικείμενα του θυμού του. Αγανακτεί. Σε αυτό το στάδιο βρισκόμαστε σήμερα. Παντού κανείς διακρίνει την αντίληψη ότι "κάτι πρέπει να γίνει" ή "κάτι πρέπει να κάνουμε" εναντίον όλων αυτών που μας οδήγησαν - κατά την άποψή τους - ως εδώ.

Η Διαπραγμάτευση

Εδώ είναι το απόλυτα ενδιαφέρον σημείο. Προσέξτε πως αφού μπήκε ο Λαός στο στάδιο του Θυμού όπως περιγράψαμε πιο πάνω, ξεκινά και η διαπραγμάτευση όπως διαβάζουμε στα ΜΜΕ για το ελληνικό χρέος στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Καθόλου τυχαίο, θεωρώ, αφού ακολουθεί και το ψυχολογικό στάδιο της Διαπραγμάτευσης. Σε αυτό το στάδιο ο Λαός ελπίζει στην αναβολή των δυσμενών συνεπειών. Αναγνωρίζει ότι η κατάληξη θα είναι δυσμενέστερη αλλά διαπραγματεύεται όχι για τη ματαίωση - αφού γνωρίζει ότι είναι ανέφικτη - αλλά για την μετάθεσή της στο μέλλον. Ίσως εδώ εντάσσεται και η οψίμως επιστρατευθείσα κυβερνητική φιλολογία περί Μεσοπροθέσμου, όπου προβάλλεται ως προϋπόθεση για καλύτερους όρους των δανειακών συμβάσεων. Απλώς, μετατίθεται το πρόβλημα στο μέλλον.

Η Κατάθλιψη

Το επόμενο στάδιο που ακολουθεί τη Διαπραγμάτευση και αναμένεται - τουλάχιστον θεωρητικά - να το βιώσουμε στο εγγύς μέλλον. Σε αυτό το στάδιο ο Λαός θα συνειδητοποιήσει βαθιά την κατάσταση στην οποία βρίσκεται. Θα αντικρύσει την πραγματικότητα και θα την εσωτερικεύσει. Έχοντας διέλθει από όλα τα παραπάνω στάδια θα διαπιστώσει το αναπόφευκτο της κατάστασης και των εξελίξεων, βιώνοντας τις συνέπειες. Εδώ ο Λαός έχει συνηδειτοποιήσει βαθιά ότι κάθε απόπειρα μεταβολής των συνθηκών και των δεδομένων είναι μάταιη. Χαρακτηριστικό αυτού του σταδίου είναι η απομόνωση. Η μοναξιά. Ο Λαός θα απομακρυνθεί από κοινότητες και από συμμαχίες ενώ θα περάσει σε μια φάση έντονου απομονωτισμού. Το στάδιο αυτό ουσιαστικά είναι το στάδιο της μεταλλαγής, του έντονου μετασχηματισμού της κοινωνίας. Εδώ θα συμβούν οι βαθιές πολιτικές, κοινωνικές και ψυχολογικές αλλαγές αναγκαίες για την προσαρμογή σε μια νέα εποχή.

Η Αποδοχή

Το ύστατο στάδιο είναι αυτό της αποδοχής. Ο Λαός αποδέχεται πλέον την κατάσταση που έχει περιέλθει, οργανώνεται και προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα. Μαθαίνει να ζει με την κρίση, ενεργά αναλαμβάνει πλέον πρωτοβουλίες ώστε να λειτουργήσει υπό το νέο οικονομικό περιβάλλον. Δεν αναζητά πως να επιστρέψει σε προηγούμενα επίπεδα ευημερίας, βρίσκει νέα σημεία ισορροπίας. Από το σημείο αυτό φαίνεται ότι απέχουμε αρκετά.

Δύσκολο να προβλέψει κανείς τη χρονική περίοδο που θα παρατηρήσουμε κάθε στάδιο αφού η χρονική τους διάρκεια και η έντασή τους διαφέρει ενώ πολλές φορές καταγράφεται επιστροφή για λίγο σε κάποιο από τα προηγούμενα στάδια ενώ και τα όριά τους είναι δυσδιάκριτα. Παρόλα αυτά ήδη διακρίνουμε πολύ έντονα κάποια γνωρίσματα που ταιριάζουν σχεδόν απόλυτα με το μοντέλο που περιγράφουμε. Αναμένουμε και τα υπόλοιπα.

Η Πρότασή Μας προς την Ευρώπη: Εκδώστε EuroCDS!

Πολλά έχουν γραφτεί, πολλά έχουν ειπωθεί όλο αυτό το διάστημα για "μεσσίες", "μαγικές λύσεις", και "συνταγές" για το γνωστό πια "ελληνικό ζήτημα". Πιθανόν ό,τι θα μπορούσε να έχει διατυπωθεί ήδη διατυπώθηκε. Στην παρούσα φάση και μετά από την εξακολουθούμενη αδυναμία της Ελλάδας (κράτους και τραπεζών μην το ξεχνάμε) να δανείζεται χρήμα από την ελεύθερη αγορά, όπως περιγράφαμε και στο προηγούμενο άρθρο μας, φαίνεται ότι υπάρχει σε εξέλιξη μια διαδικασία εθελοντικής αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους που διακρατείται από ιδιώτες επενδυτές, υπό τη μορφή μετακύλισης και με την ευρωπαϊκή εποπτεία. Τα περισσότερα αγαπητέ αναγνώστη θα τα έχεις διαβάσει κι αλλού. Εγώ όμως έρχομαι να κάνω δυο πράγματα:

• 
  
  Να επισημάνω το "οικονομικό παράδοξο" της όλης διαδικασίας.
  
  


• 
  
  Να προτείνω μια προσέγγιση για την οποία πιθανόν να μην έχεις ακούσει από αλλού.
  
  

Πρώτα λοιπόν, που βρίσκεται το "οικονομικό παράδοξο" στο επιχειρούμενο rollover, δηλαδή στην εθελοντική διακράτηση και μετακύλιση του ελληνικού χρέους και μάλιστα χωρίς αυτό να αποτελέσει πιστωτικό γεγονός, δηλαδή μια μερική αθέτηση της εξυπηρέτησης του ελληνικού χρέους από το ελληνικό κράτος. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή λοιπόν.

Η Ευρωπαϊκή ηγεσία θα ήθελε πάρα πολύ να μας πείσει, τόσο τους φορολογούμενους ευρωπαίους πολίτες όσο και τους εμπλεκόμενους με το ζήτημα (τράπεζες, οίκους αξιολόγησης, επενδυτές κλπ) ότι μπορεί να υποστηρίξει αλλά και να εγγυηθεί πολιτικά και οικονομικά μια διαδικασία μέσα από την οποία θα καταστήσει ελκυστική την διακράτηση ελληνικών ομολόγων, με απλά λόγια να μην ζητήσουν οι πιστωτές μας να πληρωθούν τα συνομολογηθέντα με το ελληνικό δημόσιο κατά την αγορά του ομολόγου αλλά εθελοντικά να τα επανεπενδύσουν στην ελληνική οικονομία, επαναγοράζοντας ελληνικό χρέος. Αν πχ. η Χ ευρωπαϊκή ή άλλη τράπεζα έχει αγοράσει ένα ομόλογο που λήγει το 2012 ας πούμε και πρέπει να εισπράξει 1 δις, να μην προβεί στην είσπραξή του αλλά με αυτό το 1 δις να επαναγοράσει "αυτόματα" ελληνικό χρέος, πιθανόν με διαφορετικούς όρους, όπου και πάλι ας πούμε ότι είναι ευνοϊκότεροι για την ίδια την Τράπεζα ή τον πιστωτή ευρύτερα. Αυτή με απλά λόγια είναι η ευρωπαϊκή προσέγγιση για το ελληνικό χρέος. Εδώ η Ευρωπαϊκή ηγεσία αφήνει να εννοηθεί ότι θα υπάρξουν και επιπλέον εγγυήσεις ώστε να καταστεί ακόμη πιο ελκυστική η όλη διαδικασία.

Που είναι το "οικονομικό παράδοξο"; Απλούστατα: Αν τα "νέα" ελληνικά ομόλογα - αυτά δηλαδή που θα αντικαστήσουν τα ωριμάζοντα ώστε να υλοποιηθεί το rollover- είναι τόσο ελκυστικά, επειδή ας πούμε προικοδοτηθούν με "ευρωπαϊκές εγγυήσεις" ή άλλα καλούδια τότε εφόσον λειτουργούμε -υποτίθεται - σε ελεύθερη αγορά, αυτά τα ομόλογα θα πρέπει να γίνουν ανάρπαστα. Οπότε χάνεται αφενός το "εθελοντικό" του πράγματος, δεν υπάρχει λόγος να "παρακαλάμε" εμείς ή οι εταίροι μας τους πιστωτές μας, αλλά και η αξία αυτών των ομολόγων θα καταστεί μεγαλύτερη στην ελεύθερη αγορά από ότι να τα "πουλάμε" εμείς ή μαζί με τους Ευρωπαίους μέσω συμφωνιών με τους πιστωτές μας. Δηλαδή, αν τελικά οι Ευρωπαίοι πρόκειται να εγγυηθούν μέρος του ελληνικού χρέους και δι' αυτών των εγγυήσεων να "πείσουν" τους επενδυτές να διακρατήσουν ελληνικό χρέος τότε ουσιαστικά αναφερόμαστε σε ένα εντελώς νέο οικονομικό προϊόν, όπου εκδότης θα είναι η Ελλάδα και εγγυητής η Ευρώπη. Ένας τύπος ευρω-ομολόγου δηλαδή αλλά από το "παράθυρο" και μέσω αυτού του νέου "εργαλείου" θα επιχειρηθεί η μετακύλιση του ελληνικού χρέους. Και θα μου πεις "και που είναι το κακό; Δανείζεται η Ελλάδα, εγγυώνται οι Ευρωπαίοι και όλα πάνε καλά". Το πρόβλημα φίλτατε είναι ότι το νέο αυτό προϊόν (ελληνικό χρέος με ευρωπαϊκή εγγύηση) θα αξιολογηθεί προφανώς πιο "ψηλά" από ότι το υφιστάμενο ελληνικό χρέος αφού θα έχει υψηλότερη εγγύηση, προφανώς όλοι οι ιδιώτες επενδυτές θα τρέξουν να πουλήσουν ομόλογα του παλιού χρέους για να έχουν ρευστότητα ώστε να αγοράσουν από το "καλό" και έτσι θα οδηγήσεις το ελληνικό χρηματοπιστωτικό και ασφαλιστικό σύστημα ακόμη πιο βαθειά στα τάρταρα. Επίσης, μην ξεχνάς ότι μέρος αυτού του νέου προϊόντος οι πιστωτές δε θα το βάλουν στα "αμπάρια". Θα το τιτλοποιήσουν - δηλαδή θα φτιάξουν κι άλλα πιο σύνθετα προϊόντα μ' αυτό - θα το διαθέσουν ως ενέχυρο για να δανειστούν ρευστότητα και βεβαίως θα μπορούσαν να το πουλήσουν και στη δευτερογενή αγορά. Στο ενδεχόμενο δηλαδή που η Ευρώπη επιλέξει αυτή τη διαδικασία, ουσιαστικά θα έχει εκδώσει ένα ευρω-ομόλογο αναλαμβάνοντας να εγγυηθεί το ελληνικό χρέος. Συνέπειες;

• 
  
  Η Ευρώπη - μαζί με το ΔΝΤ - στο "τέλος της μέρας" θα έχει δανείσει στο ελληνικό κράτος 220 δις ευρώ ουσιαστικά εξαγοράζοντας το ισόποσο από το "παλιό χρέος" της Ελλάδας - αυτό το μεγάλο των 340 δις περίπου - το οποίο η χώρα μας είχε αντλήσει από την ελέυθερη αγορά, δηλαδή το ελληνικό χρέος θα έχει μετατραπεί σε διακρατικό, ενώ θα έχει αναλάβει να εγγυηθεί και μέρος του υπόλοιπου, μέσω της διαδικασίας των εγγυήσεων που περιγράψαμε πιο πάνω. Αν αυτή η λύση αποτελεί την "απάντηση" της Ευρώπης στο πρόβλημα χρέους του Νότου και της Ιρλανδίας, τότε πολύ γρήγορα οι αγορές θα τρέξουν να πιέσουν προς αυτήν την κατέυθυνση για το σύνολο του ευρωπαϊκού χρέους, αφού πράγματι θα είναι πολύ ελκυστικό να έχεις στα χέρια σου ομόλογα που ξέρεις ότι θα πληρωθούν με ευρωπαϊκή εγγύηση. Συνεπώς, όλο το ευρωπαϊκό χρέος - που δεν είναι και λίγο 1,5 τρις ευρώ λένε...- θα πιεστεί από τις αγορές ώστε να μετατραπεί σε διακρατικό. Για να μη το ζαλίζουμε, μπορεί η Γερμανία με λίγη βοήθεια από την Ολλανδία και τη Φινλανδία να αγοράσει όλο το ευρωπαϊκό χρέος; Κι αν μπορεί θέλει; Κι αν θέλει, τι θέλουν οι φορολογούμενοι διότι αυτοί θα πληρώσουν τελικά;
  
  


• 
  
  Η Ελλάδα θα εξαρτάται ουσιαστικά από την Ευρώπη σε ό,τι αφορά τη ρευστότητα και το δανεισμό της. Κάθε αυξομείωση επιτοκίων της ΕΚΤ - διάβαζει Γερμανία - θα επηρεάζει άμεσα το ελληνικό διακρατικό πλέον χρέος και βεβαίως αλλάζουν εντελώς οι όροι διαπραγμάτευσης με οποιονδήποτε και για οτιδήποτε. Οι κίνδυνοι είναι προφανείς.
  
  

Από την άλλη και για να κλείσουμε το θέμα "εθελοντικής διακράτησης" ελληνικού χρέους, σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση ή προσέγγιση επιλεγεί πολύ απλά θα κινείται εκτός ελεύθερης αγοράς. Ενέχει δηλαδή τον κίνδυνο να "πιεστούν" δι' αντικινήτρων οι πιστωτές να διακρατήσουν χρέος χαμηλής πιστοληπτικής ικανότητας με ρίσκο ανάληψης επιπλέον απωλειών στο μέλλον από ενδεχόμενες αστοχίες του ελληνικού οικονομικού προγράμματος ή από ευρύτερες αναταράξεις στο παγκόσμιο οικονομικό πεδίο. Πιο απλά, πως να πείσεις κάποιον να κρατήσει μια αξία - ένα ελληνικό ομόλογο δηλαδή - όταν αυτή η αξία απομειώνεται διαρκώς; Ή θα του εγγυηθείς μια ελάχιστη απολαβή - ένα "πάτο" δηλαδή οπότε ουσιαστικά πέφτεις στο "ευρω-ομόλογο" που περιγράψαμε πιο πάνω για να ξέρει κι αυτός τι του γίνεται - ή του επισείεις μεγαλύτερο κίνδυνο πχ. να μην πληρωθεί τελικά, οπότε άμεσα θα εκληφθεί ως πιστωτικό γεγονός αφού το ρίσκο με τον πιο επίσημο τρόπο θα δηλώνεται ως τεράστιο οπότε καλύτερα να πουλήσεις τώρα παρά αργότερα, ή....

Εκδώστε EuroCDS!

Εδώ είμαστε...! Η όποια λύση δωθεί λοιπόν θα πρέπει να ικανοποιεί minimum τους παρακάτω όρους κατά τη δική μας άποψη:

• 
  
  Να κινείται στα πλαίσια και τους κανόνες της ελεύθερης αγοράς και προφανώς να δανειστεί χρηματοπιστωτικά εργαλεία από την ελεύθερη αγορά. Σε αυτό το πλαίσιο δεν θα πρέπει να προκαλεί παραμόρφωση ούτε σε αξιολογήσεις ούτε στη δευτερογενή αγορά.
  
  


• 
  
  Να μπορεί να επαναληφθεί σε άλλες περιπτώσεις χρέους χωρών υπό την έννοια ότι δεν θα πρέπει άμεσα να απαιτεί τεράστια κεφάλαια ή δεν θα πρέπει να "φορτώνει" τους ευρωπαίους φορολογούμενος με νέα βάρη. Δηλαδή δεν έχει νόημα να τροφοδοτήσεις με ρευστότητα το ελληνικό πρόβλημα γιατί πολύ απλά δεν έχεις ως Ευρώπη την αναγκαία ρευστότητα ώστε να τροφοδοτήσεις αργότερα το πρόβλημα της...(βάλε όποια χώρα του Νότου ή της Ευρώπης θέλεις!)
  
  


• 
  
  Να μην εμπλέκει άμεσα την ΕΚΤ ώστε να εξαναγκαστεί στο μέλλον να "τυπώσει" γιατί τότε φαντάσου που θα πάνε τα επιτόκια, η ύφεση και άρα η ανεργία.
  
  


• 
  
  Να μην ωθεί - βεβαίως - τις χώρες με πρόβλημα χρέους να εξετάζουν λύσεις τύπου "εξόδου από το ευρώ" κάνοντας ολοένα και πιο δύσκολη την παραμονή τους στο κοινό νόμισμα.
  
  

Μα υπάρχει τέτοια λύση; Νομίζω πως ναι αλλά θα χρειαστώ και τη δική σου γνώμη.

Η έκδοση όχι ευρω-ομολόγου, για τους λόγους που πολλές φορές έχουμε περιγράψει και από αυτό το ιστολόγιο, αλλά ενός Ευρω-CDS, ενός προϊόντος ανταλλαγής πιστοληπτικού κινδύνου (ένα Credit Default Swap) εκδοθέντος όμως από έναν ευρωπαϊκό θεσμό (ΕΚΤ, EFSF ή άλλο). Γιατί; Ας το δούμε βαθύτερα.

Στην απλή του μορφή ένα Credit Default Swap δεν είναι παρά ένα ασφάλιστρο πιστοληπτικού κινδύνου. Είσαι η Χ Τράπεζα, αγοράζεις ένα ομόλογο ας πούμε 5ετές από την Υ χώρα, δηλαδή τη δανείζεις. Παράλληλα - ΑΝ θέλεις! - μπορείς να "αγοράσεις" ασφάλεια έναντι του κινδύνου να πτωχεύσει η Υ χώρα και να μην πίσω πάρεις τα λεφτά σου, αγοράζοντας ένα CDS: δηλαδή κάθε τόσο πληρώνεις ένα ποσό σε κάποιον "ασφαλιστή κρατικών χρεών". Όσο η χώρα ΔΕΝ πτωχεύει κι εσύ πληρώνεσαι κανονικά το ομόλογο (τόκους κλπ) τότε απλά χάνεις το ποσό των ασφαλίστρων. ΑΝ η χώρα όμως πτωχεύσει τότε ο "ασφαλιστής κρατικών χρεών" θα σου πληρώσει την αξία του ομολόγου σου. Κάτι ανάλογο - κι έχει ξαναγραφτεί πολλάκις - με το ασφάλιστρο ενός αυτοκινήτου. Όσο πληρώνεις έχεις ασφάλεια αλλά χάνεις τα ασφάλιστρα. Μόλις συμβεί το ατύχημα η ασφλαιστική σε καλύπτει. Γιατί λέγεται "ανταλλαγή"; Ο αγοραστής του CDS ουσιαστικά ανταλλάσει με τον πωλητή το ρίσκο πτώχευσης του εκδότη του ομολόγου. Το ρίσκο αυτό το αναλαμβάνει ο "πωλητής" του CDS έναντι αμοιβής η οποία καταβάλλεται ανά διαστήματα. Βεβαίως δεν επιλέγουν όλοι οι πιστωτές αυτή την οδό γιατί το κόστος του δανεισμού θα ήταν πολύ μεγάλο, αφού θα έπρεπε να συνυπολογιστούν και τα ασφάλιστρα στην τιμή, ενώ αντίστοιχα μια τέτοια διαδικασία δε θα είχε και νόημα γιατί ποιος ή ποιοί ιδιώτες θα μπορούσαν αξιόπιστα να ασφαλίσουν τόσο μεγάλα χρέη. Δεν θα επεκταθώ παραπέρα στη φιλολογία περί CDS γιατί δεν είναι αυτός ο σκοπός του άρθρου αυτού.

Αν λοιπόν κάποιος ευρωπαϊκός θεσμός -όχι ιδιωτικός φυσικά - εκδώσει ένα Ευρω-CDS ασφαλίζοντας το ελληνικό χρέος - στο σύνολο ή μέρος αυτού - τότε:

• 
  
  ΔΕΝ χρειάζεται να αντληθούν επιπλέον κεφάλαια ώστε να διοχετευθούν στην Ελλάδα ή σε άλλη χώρα. Απλώς εκδίδεται ένας "ασφαλιστήριος τίτλος" τον οποίο θα προμηθευτεί πραγματικά εθελοντικά όποιος πιστωτής επιθυμεί. Αντί να παρέμβει δηλαδή η Ευρώπη στην αγορά ομολόγων - η οποία απαιτεί τεράστια κεφάλαια- παρεμβαίνει στην "ασύντακτη" εν πολλοίς αγορά των ασφαλίστρων κινδύνου. Αντίθετα, ο εκδότης - το όποιο ευρωπαϊκό ίδρυμα επιλεγεί τελικά - θα αποκομίσει και ένα οικονομικό όφελος από την πώληση τέτοιων προϊόντων. Βεβαίως δεν γίνεται - με αυτή τη μέθοδο - ούτε παρέμβαση "στα του οίκου" των Οίκων(!) Αξιολόγισης, αφού δεν προκαλείται πιστωτικό γεγονός ούτε "εκβιάζεται" η ματαίωσή του. Πολύ απλά, τα ελληνικά ομόλογα θα έχουν όποια πιστοληπτική ικανότητα τους αποδίδει η αγορά, όμως θα καλύπτονται - για όποιον επιθυμεί να αγοράσει - από μια θεσμική ευρωπαϊκή ασφάλιση, όχι θεωρητική, ασαφή και μη μετρήσιμη αλλά με όρους αγοράς. Με ασφάλιστρο κινδύνου! Πληρωμένο και εξασφαλισμένο!
  
  


• 
  
  ΔΕΝ παρεμβαίνει στη λειτουργία της ελεύθερης αγοράς. Απλώς λειτουργεί ως "ασφαλιστής χρέους". Τα ομόλογα θα συνεχίσουν να πωλούνται και να αγοράζονται καθώς και να τιτλοποιούνται. Όποιος όμως πιστωτής ελληνικού χρέους επιθυμεί θα μπορεί να συνάπτει συμφωνία ασφάλισης αγοράζοντας Ευρω-CDS από ένα θεσμικό ευρωπαϊκό όργανο, το οποίο όμως θα πωλεί αυτά τα συμβόλαια σε σταθερά χαμηλή τιμή σε σχέση με την αγορά. Η τιμή μπορεί να ρυθμιστεί έτσι ώστε να "προκαλεί" τον πιστωτή να αγοράζει συγκεκριμένο ποσό για το χρεός που διακρατά. Βεβαίως είναι υποχρεωτικό εφόσον η αγορά θα γίνεται διαφανώς σε θεσμικό επίπεδο, το ασφαλιστήριο να συνοδεύει υποκείμενο τίτλο και να εκδίδεται για συγκεκριμένο ομόλογο, εφόσον σκοπός δεν είναι η δημιουργία ενός άλλου χρηματοπιστωτικού προϊόντος αλλά ασφάλισης - με την παραδοσιακή έννοια της ασφάλισης - του ελληνικού χρέους.
  
  


• 
  
  Η Ευρώπη αποκτά κι αυτή "κίνητρο" ώστε να εφαρμόζει πολιτικές που οδηγούν σε ανάπτυξη - ως σύνολο - διότι ΑΝ το "στοίχημα" χαθεί και συμβεί πιστωτικό γεγονός για το ασφαλισθέν χρέος τότε η Ευρώπη θα "πληρώσει" τα Ευρω-CDS. Από την άλλη ΔΕΝ υπάρχει ο λεγόμενος "ηθικός κίνδυνος" για την Ελλάδα ή για όποια άλλη χώρα "τεμπελιάζει" δαπανώντας τα ευρωπαϊκά δάνεια γιατί πολύ απλά η έκδοση των Ευρω -CDS δεν έχει καμία σχέση με το άν η Ελλάδα πάει καλά ή όχι. Δεν κατευθύνονται επιπλέον κεφάλαια προς την Ελλάδα μέσω αυτής της διαδικασίας ώστε να ενισχυθεί το επιχείρημα "όχι άλλα χρήματα στην Ελλάδα μέχρι να πάρει νέα πιο σκληρά μέτρα".
  
  


• 
  
  Πως οφελείται το ελληνικό ζήτημα από την έκδοση Ευρω-CDS; Οι πιστωτές έχουν τη δυνατότητα να διακρατήσουν μέρος του ελληνικού χρέους με μεγαλύτερη ασφάλεια - αφού θα το εγγυάται το Ευρω-CDS - όχι όμως το σύνολο του χρέους, εφόσον η ασφάλιση του συνόλου θα ήταν ασύμφορη. Μην ξεχνάτε ότι στη δική μας πρόταση οι πιστωτές θα πληρώσουν για να πάρουν το Ευρω-CDS. Οπότε αυθόρμητα θα πουλούσαν πολύ φθηνά μέρος του χρέους που θα είχαν στα χέρια τους και με την προκύπτουσα ρευστότητα θα αγόραζαν ευρωπαϊκό ασφάλιστρο ώστε να ασφαλίσουν το υπόλοιπο. Και γιατί λέμε αυθόρμητα; Μα διότι αν δεν έμπαιναν σε αυτή τη διαδικασία ή θα διακρατούσαν το σύνολο με το ρίσκο πτώχευσης χώρας, ή δεν θα διακρατούσαν καθόλου οπότε θα έχαναν άμεσα μεγάλο μέρος της επένδυσης ή θα πωλούσαν μέρος με τη διαδικασία που προτείνουμε. Δεν υπάρχει άλλη δυνατότητα! Άρα θα μπορούσε να αγοραστεί πολύ φθηνά ένα μέρος του ελληνικού χρέους, να ασφαλιστεί το εναπομένον άλλο μέρος στα χέρια των πιστωτών και το εκδιδόμενο στο μέλλον να υπόκειται - ανάλογα με την επιθυμία του πιστωτή - σε ασφάλιση εφόσον ο πιστωτής διαθέτει κεφάλαια για αγορά τέτοιας ασφάλισης. Αποτέλεσμα; Rollover!
  
  

Πρόκειται για μια πρόταση - την οποία διατυπώνουμε όχι για να υιοθετηθεί δεν έχουμε αυτή τη φιλοδοξία! - αλλά:

• Για να ανοίξουμε ένα γόνιμο διάλογο με τους αναγνώστες μας


• Να τη συγκρίνουμε με την τελική λύση που θα δώσει η Ευρώπη


• Για λόγους δικής μας ακαδημαϊκής διερεύνησης.

Οπότε η δική σου άποψη θα ήταν πάρα πολύ χρήσιμη!

Επιστρέψαμε και Επαναδιαπραγματευόμαστε...!

Από το τελευταίο μας άρθρο κύλισε πολύς καιρός, αγαπημένε μου αναγνώστη. Και για μένα και για σένα και για τη χώρα. Και για την Ευρώπη και τον κόσμο όλο θα μου πεις. Πως είμασταν και πως γίναμε. Και που θα βρεθούμε ακόμα.

Δε θα παραλείψω, για λόγους πληρότητας που λένε κι όσοι δεν έχουν να πουν κάτι άλλο, να σου θυμίσω ότι από το ταπεινό μας ιστολόγιο τα είχαμε πει όλα αυτά. Δε θα γίνω κουραστικός να σου παραθέσω εδώ όλο το μπλογκ. Απλά μια ενδεικτική φρασούλα που είχαμε γράψει εδώ:http://tyxaios.blogspot.com/2010/04/blog-post.html από τον Απρίλιο του 2010, φαίνεται ότι ταιριάζει με τις πρόσφατες δηλώσεις του κ. Σόιμπλε: "Ενα παράδειγμα είναι ότι οι χώρες της Μεσογείου έχουν μεγάλες δυνατότητες στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όπως για παράδειγμα στην ηλιακή ενέργεια. Η Ελλάδα έχει κατ' αναλογίαν πολύ περισσότερες ώρες ηλιοφάνειας ετησίως απ' ό,τι η Γερμανία και θα μπορούσε την ενέργεια αυτή να την εξάγει σε εμάς"!

Καλό; Ωραία, θα μου πεις. Και τον Αντιπρόεδρο τον κ. Πάγκαλο γιατί δεν τον αναδόμησε ο Πρωθυπουργός, όπως μας έλεγες στο τελευταίο σου άρθρο; Περίμενε, θα σου απαντήσω. Υπομονή. Εξάλλου έχει μόνο "ακαδημαϊκή" σημασία, ως μεθοδολογία πρόβλεψης κι όχι κάτι άλλο.

Κύλισε λοιπόν πολύς καιρός, όπως σου έλεγα. Και η χώρα οδηγήθηκε σε μια κατάσταση χιλιοειδωμένη στην Παγκόσμια Ιστορία, όπου φως κι ελπίδα δε φαίνεται από πουθενά. Όλα μοιάζουν τόσο προδιαγεγραμμένα, τόσο μοιρολατρικά και ασφυκτικά περιοριστικά που αναρωτιέσαι αν κάποια "δύναμη", "διεθνές κέντρο" ή κάποια άλλη σκοτεινή εξουσία που όλα αυτά που ζούμε τα έχει σχεδιάσει και σερβίρει με τρόπο περίτεχνο και υπόγειο. Θα τό 'χεις παρατηρήσει κι εσύ ότι μέσα στην ελληνική κοινωνία έχει διαχυθεί μια παράξενη λατρεία της αντισυμβατικής σκέψης, η οποία υποκαθιστά σιγά-σιγά το ρεαλισμό, την ψύχραιμη προσέγγιση και την ορθή πολιτική διαχείριση. Εμφανίζονται λύσεις και λύτες με ανορθόδοξες απόψεις και προτάσεις καταφανώς καταστροφικές, ολοένα και ευρύτερα όμως αποδεκτές ακριβώς γιατί παρέχουν αυτή τη "γλυκερή" διέξοδο από τη γκρίζα πραγματικότητα. Δείγματα μιας κοινωνίας που αιφνιδιάστηκε, χωρίς άμυνες και χωρίς να διαθέτει δομές "προστασίας" από ακραίες καταστάσεις όπως η σημερινή. Θες να σου παραθέσω μερικές από τις απόψεις αυτού του είδους που σέρνονται σαν δηλητηριώδεις σκιές πάνω από τον κοινωνικό ιστό; Πάμε λοιπόν στα γρήγορα.

-Το χρέος της χώρας μας είναι επαχθές, λένε. Η άποψη αυτή θέλει το χρέος να έχει συναφθεί καταχρηστικά, χωρίς - υποτίθεται - ο λαός να το έχει εγκρίνει ή σε μια παραλλαγή αυτής της θέσης, μέρος των ποσών καταναλώθηκε σε μίζες ή αναλώθηκε σε παράνομες τοποθετήσεις οπότε δεν αναγνωρίζεται.

Ποια είναι η πραγματικότητα; Λοιπόν σου έχω νέα! Ως κυρίαρχο κράτος, μπορείς να κάνεις ό,τι θέλεις με το χρέος σου και να το χαρακτηρίσεις όπως θέλεις. Επιπλέον μπορείς να το αποπληρώνεις ή όχι, να το διαγράφεις, να το κάνεις κορνίζα. Όχι βεβαίως χωρίς συνέπειες και εδώ είναι το "κουμπί" της υπόθεσης. Και μάλιστα οδυνηρές. Για σένα κυρίως. Ίσως και μόνο. Μπορείς λοιπόν - όπως το έχουν κάνει και άλλα κράτη στο παρελθόν - απλώς να βγεις και να δηλώσεις "Κυρίες και κύριοι, δεν αναγνωρίζω το χρέος μου." Τόσο απλά. Δεν είναι ανάγκη να το δικαιολογήσεις ως "επαχθές" ή ό,τι άλλο. Είσαι κράτος, όχι ιδιώτης. Οι συνέπειες όμως; Εδώ είναι το ζήτημα και εδώ είναι που τελειώνουν τα ωραία λόγια όλων όσων υποστηρίζουν και περιφέρουν ως εξυπνάδα αυτήν την πομφόλυγα. Προφανώς φαντάζεσαι ότι θα σου πάρουν ακίνητη και κινητή κρατική περιουσία και άλλα τέτοια. Η απάντηση είναι ότι οι πιστωτές σου θα προσφύγουν στα δικαστήρια - τα ξένα όχι τα ελληνικά - αλλά ποσώς σε απασχολεί. Μέχρι να βγάλουν απόφαση και να σκεφτούν πως και αν πρέπει να σε πειθαναγκάσουν να πληρώσεις και ποιο ποσό πρέπει να πληρώσεις θα περάσουν χρόνια. Πολλά χρόνια. Την Αργεντινή ακόμα την τραβάνε στα δικαστήρια και ούτε που ασχολείται κανείς. Το πρόβλημα δεν είναι εκεί. Το πρόβλημα είναι πως δε θα σε ξαναδανείσουν. Ούτε το κράτος, ούτε τις τράπεζές σου ούτε τους ιδιώτες σου. Πάπαλα ο δανεισμός. Τέρμα. Γιόκ, πως το λένε. Και δεν είναι θέμα να επικαλεσθείς πως το χρέος σου είναι "επαχθές" ή ό,τι άλλο σκεφτείς ώστε να τους πείσεις να σε ξαναδανείσουν. Απλά δεν θα τους πείθεις να το ξανακάνουν. Χωρίς δανεισμό λοιπόν για να στο πω απλά, δεν υπάρχει ανάπτυξη. Δανεισμός και ανάπτυξη πάνε πακέτο. Αν δε δανείζεσαι ως χώρα και ως οικονομικό σύστημα, αντίστοιχα δε θα δανείζουν οι τράπεζες τους επιχειρηματίες. Χωρίς δανεισμό δεν υπάρχουν νέες επενδύσεις, άρα δε θα υπάρχουν νέες θέσεις εργασίας. Συρρίκνωση και μαρασμός. Εντέχνως, όπως κατάλαβες ξεχνάω να σου αναφέρω το βασικότερο: Χωρίς δανεισμό δεν μπορείς να χρηματοδοτήσεις ολόκληρο το δημόσιο σύστημα. Σήμερα, εμφανίζεις πρωτογενές έλλειμα. Σε μια υποθετική περίπτωση που θα διακοπεί ο δανεισμός, αυτόματα θα πρέπει να προσαρμοστείς προς τα κάτω. Την ίδια νύχτα. Οι υπόλοιπες δραματικές συνέπειες απλώς είναι τετριμμένες και μπορείς να τις φανταστείς. Αποεπένδυση, δραματική ύφεση και άλλα τραγικά. Από την άλλη οι πιστωτές έχουν υπολογίσει το ρίσκο και απλώς θα συνεχίσουν να κάνουν αυτό που έκαναν πάντα.

- Τα λεφτά του "μνημονίου" πάνε στους δανειστές, στις τράπεζες ή όπου αλλού αλλά όχι σε μισθούς και συντάξεις. Εδώ το επιχείρημα συνοδεύεται και από λογικοφανή νούμερα. Σου λένε λοιπόν: έχεις έσοδα 58δις, για μισθούς και συντάξεις θες 22 δισ οπότε γιατί δε φτάνουν τα λεφτά; Και ακόμη πιο πέρα, τι τα χρειάζεσαι τα δάνεια; Για τους δανειστές σου λέει!

Εδώ τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα. Φαντάσου την Ελλάδα σαν ένα νοικοκυριό ή μια επιχείρηση. Αυτή λοιπόν η επιχείρηση ή το νοικοκυριό - με στοιχεία του 2010 - έχει έσοδα 54 δις και έξοδα 78. Μια διαφορά λοιπόν 24 δις. 'Ωπα τώρα. Από αυτά τα 24 δις που σου λείπουν, τα 16 τα θες για αποπληρωμή παλαιότερων δανείων και τα 8 δις για να συμπληρώσεις τα έσοδά σου και να λειτουργήσει το σύνολο της κρατικής μηχανής, η οποία δεν έχει μόνο μισθούς και συντάξεις ως έξοδα αλλά και καύσιμα και ενοίκια και ό,τι άλλο θέλεις. Εξάλλου αυτοί που πληρώνεις κάτι πρέπει να κάνουν σωστά; Και για να το κάνουν αυτό το "κάτι" πρέπει οι γιατροί να έχουν γάζες και βαμβάκια, οι δάσκαλοι βιβλία και θρανία και σχολικά κτίρια, οι αστυνομικοί αυτοκίνητα και τέλος πάντων όλο αυτό το σύστημα για να λειτουργήσει θέλει επιπλέον 8 δις. Από πού τα έπαιρνες μέχρι τώρα; Δανεικά. Πως έπαιρνες δανεικά; Πλήρωνες τα παλιά δάνεια και αφού τα πλήρωνες -απαράβατος κανόνας - σου έδιναν νέα, αφού πάντα είχες αυτό που λέμε "πρωτογενές έλλειμμα" δηλαδή πάντα τα έσοδα ήταν λιγότερα από τα έξοδα. Τι σημαίνει τώρα αυτό; Απλό! Αν ΔΕΝ πληρώσεις τα παλιά δάνεια, δεν παίρνεις νέα. Κι αν ΔΕΝ πάρεις τα νέα τότε το κράτος πρέπει αυτόματα να ισοσκελίσει έσοδα και έξοδα, την επομένη ημέρα της επιλογής σου. Επιπλέον, αν ΔΕΝ πληρώσεις παλιά δάνεια ξαναπέφτεις στην περπίπτωση που περιγράψαμε πιο πάνω: επειδή δεν σε ξαναδανείζει κανείς ούτε το κράτος ούτε τις τράπεζες τότε δεν υπάρχει ανάπτυξη. Μην τα ξαναλέμε. Αν βγάζεις 100 και τρως 100 από που θα βρεις λεφτά για παραπάνω επένδυση κι άρα για παραπάνω θέσεις εργασίας; Κι ο πληθυσμός αυξάνεται και οι συνταξιούχοι πληθαίνουν και να μην πω άλλα και σε μπερδέψω. Μαρασμός. Εδώ λοιπόν έρχεται η Τρόικα, σου πληρώνει τους δανειστές, σε κρατάει "ενήμερο" ως προς τα δάνειά σου και εσύ αναπληρώνεις προσωρινά τα ελλείμματα - τα 8 που λέγαμε - με βραχυχρόνιο δανεισμό. Ναι, για να "τρέξεις" το κράτος και να πληρώσεις μισθούς συντάξεις και όλα τα συναφή. Χοντρικά τώρα έτσι; Γιατί κάτι από εδώ κάτι από εκεί, τα 8 γίνονται 18 και άστα να πάνε αφού τα επιτόκια του βραχυχρόνιου είναι απλησίαστο. Τι είναι το "κάτι από εδώ και κάτι από εκεί"; Μα οι ΔΕΚΟ! Αυτές ως επιχειρήσεις δανείζονται με εγγύηση του Δημοσίου. Όντας ελλειμματικές, τα δάνειά τους "πέφτουν" και οι εγγυήσεις εκπτίπτουν εις βάρος του Δημοσίου! Εσύ υπολογίζεις 8, όμως στο τέλος βγαίνουν 18! Και νάταν μόνο αυτά... Βάλε δάνεια των ΟΤΑ, με την ίδια πάνω-κάτω διαδικασία, βάλε τις επιχορηγήσεις σε ασφαλιστικά ταμεία και τώρα κατάλαβες τι γίνεται. Ναι, τα λεφτά της Τρόικας πάνε σε δανειστές, οι οποίοι με τη σειρά τους σου ανακυκλώνουν με βραχυχρόνια δάνεια το πρωτογενές σου έλλειμμα... Η ελπίδα ΗΤΑΝ να το κάνεις πλέονασμα και στη συνέχεια να αποπληρώνεις μόνος σου τα δάνεια. Αυτό είναι όλο. Γιατί έτσι και ΔΕΝ καταφέρεις να είσαι εντάξει σε ΜΙΑ υποχρεώσή σου αποπληρωμής, τότε είπαμε: άμεσα ισοσκελισμός και μάλιστα για πολλά χρόνια. Ζεις με όσα βγάζεις: 58 δις μαζεύεις από φόρους; Ε, με 58 δις θα ζήσεις. τα 22,5 θα γίνουν μισθοί και συντάξεις και τα υπόλοιπα θα είναι άλλα έξοδα. Μπορείς; Κανείς δεν μπορεί. Γιατί αν ΔΕΝ αναπτύσεσσαι τα 58 του χρόνου θα γίνουν 50 και πάει λέγοντας. Να μη συνεχίσω... Απλά να προσθέσω ότι τα δάνεια σε αυτό το επίπεδο - το κρατικό- δεν αποπληρώνονται. Εξυπηρετούνται. Απλώς. Οπότε, οι μπουρδολόγοι που διατείνονται πως "αυτό το χρέος δεν θα το πληρώσουμε ποτέ" εν μέρει έχουν δίκο. Και βέβαια δε θα το αποπληρώσουμε ποτέ. Ούτε μας δάνεισε κανείς για να πάρει το ποσό του πίσω, υπό την έννοια ότι αν εξυπηρετούμε τα δάνεια με τα ίδια ποσά θα μας ξαναδάνειζε. Απλώς θα πληρώνουμε τόκους και καλό θα ήταν το ύψος αυτών των ποσών των τόκων και των χρεωλυσίων να κινείται στο πλαίσιο των δυνατοτήτων μας.

Τι έκανα εγώ τώρα; Σου είπα ότι το Μνημόνιο είναι καλό; Όχι βέβαια! Εγώ δεν έχω γράψει για "Τσολάκογλου" και άλλα παρόμοια στο ίδιο ιστολόγιο; Ναι. Πρόσεξε τώρα που είναι το ζήτημα και πιες και μια γουλιά καφέ, γιατί δε θέλω να χαθείς. Ζητάω την πλήρη προσοχή σου.

- Το "Μνημόνιο" είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να συμβεί σε μια χώρα, όχι από την άποψη της σκληρότητας των μέτρων ή της αναλγησίας εκείνων που το επιβάλλουν ή ακόμη και εκείνων που το αποδέχονται. Με δεδομένο ότι μια χώρα ΔΕΝ μπορεί να υπάρξει και να ευημερήσει χωρίς δανεισμό, η πιο άθλια μορφή δανεισμού είναι εκείνη που συνομολογείται μεταξύ κρατών. Αντίθετα, η πιο υγιής είναι εκείνη που όλα τα ελεύθερα κράτη - και η Ελλάδα μέχρι πρότινος - εφαρμόζουν: δανεισμός από τις αγορές. Από την ελεύθερη αγορά δηλαδή. Θυμάσαι τι σου είπα πιο πάνω; Δεν είναι ανάγκη να κυρήξεις το χρέος σου ως "επαχθές" ώστε να μην το αποπληρώσεις - αναλαμβάνοντας όμως την ευθύνη να μην ξαναδανειστείς ποτέ στο ορατό μέλλον - γιατί είσαι κυρίαρχο κράτος. Δεν είναι ανάγκη να καταφύγεις σε κάποια "πονηριά" ή "εφεύρημα". Γιατί μπορείς να το κάνεις αυτό; Μα γιατί έχεις δανειστεί από την ελεύθερη αγορά. Οι πιστωτές σου είναι ιδιώτες κι όχι κράτη. Δεν μπορείς να τους "πιέσεις" να σε δανείσουν, δεν μπορούν να σε "πιέσουν" να τους αποπληρώσεις. Το Μνημόνιο όμως είναι διακρατικός δανεισμός. Και θα σε "πιέσουν" να δανειστείς και θα "πιεστείς" να αποπληρώσεις. Και ως τέτοιος δανεισμός, ουσιαστικά αναιρεί την έννοια της κρατικής "κυριαρχίας" αφού σε βάζει να εξαρτάσαι όχι από ένα πιστωτικό ίδρυμα αλλά από ένα άλλο κράτος, κατά κανόνα πιο ισχυρό από εσένα. Τα κρατικά σου συμφέροντα πλέον συναρτώνται με τα συμφέροντα ενός άλλου κράτους. Κι αυτό είναι το κεντρικό πρόβλημα του Μνημονίου. Επιστροφή σε μια αποικιοκρατικού τύπου οικονομική δομή της Ευρώπης, όπου αντί τα πιστωτικά ιδρύματα και η ελεύθερη αγορά να διαμορφώνουν τους κανόνες του παιχνιδιού, τα διακρατικά δάνεια υποκαθιστούν την άσκηση της διπλωματίας δια της οικονομικής επιβολής.

- Θα έχεις παρατηρήσει ότι και από το ιστολόγιο αλλά και από άλλα διαδικτυακά μέσα, διατυπώνω πολύ έντονα απόψεις που επιφανειακά προσομοιάζουν τις "μνημονιακές" και αναλόγως εισπράττω - αναιτίως βεβαίως - τους σχετικούς χαρακτηρισμούς, άλλοτε ως μίσθαρνο όργανο της Κυβέρνησης(!) κι άλλοτε ως εκπρόσωπος των δανειστών. Ουδέν αναληθέστερον. Προσωπικά, υποστηρίζω τον εξής απλό κανόνα: Άρση οιοδήποτε προνομίου σε οιοδήποτε χώρο της οικονομίας αυτό το προνόμιο αποδώθηκε. Αν αυτός ο κανόνας έχει κομματικό χρώμα, όχι όμως σε ιδεολογικό αλλά σε πρακτικό επίπεδο θα χαρώ πάρα πολύ να γνωρίσω τον άγνωστο ακόμη κομματικό φορέα που τον πρεσβεύει και έχει και συγκεκριμένο πρόγραμμα που τον υλοποιεί. Μέχρι στιγμής όμως δεν τον γνωρίζω. Διότι το πλέον δύσκολο είναι να εφαρμόσεις αυτόν τον κανόνα στο σύνολο της κοινωνίας και στο σύνολο της πολιτικής πραγματικότητας. Να διακρίνεις το δικαίωμα από το προνόμιο και στη συνέχεια να εξαφανίσεις το προνόμιο αφήνοντας άθικτο το δικαίωμα. Μολονότι η προώθηση αυτής της άποψης έγινε η αιτία διαγραφής μου από διάφορα διαδικτυακά φόρα, θα εξακολουθήσω επίμονα να προβάλλω αυτήν τη θέση. Ας γίνω όμως λίγο πιο ξεκάθαρος.

Ο μισθός είναι δικαίωμα. Σωστά; Και βέβαια. Και όχι μόνο αυτό, αλλά και το επίπεδο του μισθού θα πρέπει να είναι ανάλογο της απόδωσης, της ευθύνης, των γνώσεων και όλων των άλλων παραμέτρων που λειτουργούν ώστε να καθορισθεί ένα αποδεκτό ύψος. Κάθε εργαζόμενος στο Δημόσιο ή στον Ιδιωτικό τομέα δικαιούται να απολαμβάνει μισθό ανάλογο όλων αυτών που είπαμε. Όμως κάθε επιπλέον παροχή εκτός του μισθού που ΔΕΝ αποδίδεται σε ΟΛΟΥΣ τους εργαζόμενους αποτελεί προνόμιο των ολίγων και ως τέτοιο πρέπει να αρθεί σε μια οικονομία που επιθυμεί να λειτουργήσει αποδοτικά. Και αν πρέπει να αναφέρω προνόμια, προφανώς δεν θα τελειώσει ο κατάλογος ούτε μέχρι το Μνημόνιο Νο 2475! Από τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων μέχρι τα αυτοκίνητα και την ασυλία των βουλευτών και των μελών της Κυβέρνησης. Από τα επιδόματα μέχρι τις δωρεάν παιδικές κατασκηνώσεις σε ορισμένες κατηγορίες εργαζομένων. Αν θέλεις να το προχωρήσω λίγο παραπέρα, από τις διαφορές στα μισθολόγια διαφόρων κρατικών λειτουργών για το ίδιο επίπεδο διοίκησης και ευθύνης, μέχρι την προνομιακή μεταχείριση του δημοσίου όταν αυτό οφείλει στον πολίτη σε σχέση με τον πολίτη όταν αυτός οφείλει στο δημόσιο. Προνόμια έχουν μοιρασθεί αφειδώς ή έχουν προκύψει ως αποτέλεσμα συνδικαλιστικού "εκβιασμού" ή εθιμικού δικαίου σε τέτοια έκταση που πλέον δύσκολα διακρίνονται, όμως είναι αναγκαίο να εκριζωθούν ώστε να "ανασάνει" η οικονομική μας μηχανή που αγκομαχά επικίνδυνα.

Δεν είναι προνόμιο προς ολίγους η καθιέρωση κλειστών επαγγελμάτων; Και πριν ακούσω τη μονότονη ανοησία "Καλά θες ο καθένας να μπορεί να γίνει ταξιτζής/φαρμακοποιός'δικηγόρος/συμβολαιογράφος/..."; Απαντώ όχι, αλλά θέλω ο καθένας με τα ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ προσόντα να μπορεί να ασκήσει το ανάλογο επάγγελμα. Όταν έχουν δύο επιστήμονες την ίδια ειδικότητα και ο ένας να μπορεί να ασκήσει το επάγγελμα ενώ ο άλλος - όχι για επιστημονικούς αλλά για γραφειοκρατικο-προνομιακούς λόγους - όχι τότε υπάρχει θέμα προνομίου. Ας μη φοβόμαστε, ούτε τώρα το κράτος μας έχει προστατέψει - όπως θα έπρεπε - από επιτήδειους ή από κακούς επαγγελματίες και δεν αντιλαμβάνομαι γιατί ξαφνικά αυτό θα αλλάξει αν πάψουν να υφίστανται οι εκατοντάδες αναχρονιστικοί περιορισμοί στην άσκηση των επαγγελμάτων. Τουναντίον, και τα ασφαλιστικά ταμεία θα αναζωογονηθούν αφού θα εισέλθουν νέοι επαγγελματίες στο χώρο απαλάσσοντας το κράτος από εν μέρει ή εν όλω της ανάγκης διαρκούς ενίσχυσής τους και βεβαίως τα κρατικά έσοδα θα ενισχυθούν. Κι αν η θέση αυτή υπάρχει στο Μνημόνιο δεν την καθιστά αυτομάτως απορριπτέα αφού αποτελεί αυτονόητη ανάγκη η οποία δεν ικανοποιείται στο βωμό της διατήρησης προνομίων.

Επαναδιαπραγμάτευση λοιπόν. Όχι όμως τη μίζερη και φοβική επαναδιαπραγμάτευση που επαγγέλλονται τα κόμματα εξουσίας και μη με τους δανειστές μας. Αυτή είναι χαμένη από "χέρι" που λένε. Επαναδιαπραγμάτευση εδώ, εσωτερικά. Μεταξύ των κοινωνικών και επαγγελματικών τάξεων. Μεταξύ μας που λένε. Με σκοπό να εξαφανίσουμε το σωρό των ακριβών προνομίων που σωρεύσαμε για δεκαετίες και τα κάναμε ταμπούρι για να προφυλάξουμε - από ποιους άραγε; - τα δικά μας μικροσυμφέροντα. Τώρα που όπως αποδείχθηκε ήταν ένα χάρτινο κατασκεύασμα μήπως πρέπει να ξανακάτσει η κοινωνία στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων;

Επανερχόμαστε Σύντομα....

Μετά από λίγους μήνες διαδικτυακής απουσίας επανερχόμαστε...

Ευχαριστούμε για τα μηνύματά σας!