21 Απρ 2009

Η Κυβέρνηση, η Συγκυβέρνηση και η (πιο) Νέα Διακυβέρνηση!

Επιφανειακά, η κατάσταση του πολιτικού τοπίου όπως απεικονίζεται μέσω των δημοσκοπήσεων θα στερούσε από τον οποιονδήποτε σχολιαστή κάθε απόπειρα διατύπωσης διαφορετικής άποψης σχετικά με την εξέλιξη των πραγμάτων. Το ΠΑΣΟΚ εμφανίζεται ως η επόμενη επιλογή του εκλογικού σώματος να αναλάβει την κυβερνητική εξουσία, ενώ ταυτόχρονα το ενδεχόμενο των "δίδυμων" ή εν γένει πρόωρων εκλογών, με ορατό καταληκτικό ορίζοντα το Μάρτιο του 2010, οδηγεί σε -εξίσου - πρόωρα συμπεράσματα και πυροδοτεί σενάρια για την επόμενη ημέρα στη Νέα Δημοκρατία.

Έχουμε ήδη αναφερθεί στις ενδείξεις που σωρεύονται στην κατεύθυνση της αντιστροφής της τρέχουσας δημοσκοπικής τάσης, ανατρέποντας την παραπάνω εικόνα. Είναι απαραίτητο βεβαίως να διευκρινίσουμε ότι αναφερόμαστε, σε αυτή τη φάση, σε αντιστροφή τάσης (ως "κλείσιμο της ψαλίδας" θα το ξέρετε οι περισσότεροι) και όχι σε ανατροπή των συσχετισμών. Σε κάθε περίπτωση, οι επερχόμενες εξελίξεις δεν υποστηρίζουν σενάρια μεταβολής της ηγεσίας στο κυβερνών κόμμα, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στα συμπεράσματα που προκύπτουν από την ανάλυση της πολιτικής επικοινωνίας.

Αναφορικά με το ΠΑΣΟΚ, θα εξετάσουμε την επικοινωνιακή του στρατηγική κατά το τελευταίο διάστημα αποτιμώντας τη μέσα στη συνολική εικόνα.

Η δημοσκοπική επικράτηση του ΠΑΣΟΚ έγινε ορατή από τα μέσα του Σεπτεμβρίου του 2008 όπως καταγράφαμε εδώ, ενώ ήδη είχαμε περιγράψει -εμείς τουλάχιστον - από πολύ νωρίς, το τοπίο όπως έτεινε να διαμορφωθεί ήδη από εδώ. Τα χαρακτηριστικά αυτής της ανατροπής μπορούμε να τα συνοψίσουμε ως εξής:

  • Η άνοδος των δημοσκοπικών ποσοστών του ΠΑΣΟΚ δεν συνδέθηκε με ταυτόχρονη ισόρυθμη ενίσχυση των ποσοστών δημοφιλίας του κ. Παπανδρέου. Το πολιτικό "καύσιμο" συνεπώς δεν επαρκεί για μια πτήση διαρκείας στην εκλογική κορυφή.
  • Η συγκυρία της βελτίωσης των ποσοστών του κόμματος συνδέθηκε με γεγονότα περιορισμένης εμβέλειας στο βάθος του πολιτικού χρόνου (Βατοπέδι κλπ)και όχι με θεμελιώδης ανατροπές στο πλέγμα των πολιτικών συσχετισμών. Πρακτικά, αυτό σημαίνει ότι το ΠΑΣΟΚ επωφελήθηκε μέρος της αποσυσπείρωσης της Νέας Δημοκρατίας καθώς και της ευρύτερης ρευστότητας του πολιτικού σκηνικού, πηγάζουσας από την αρνητική εικόνα της Νέας Δημοκρατίας αλλά και από τη ραγδαία "αποσυμπίεση" των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ, τα οποία η συμπαθής ενναλακτική αριστερά ούτως ή άλλως αδυνατούσε να συγκρατήσει, ελλείψη πολιτικού και επικοινωνιακού εκτοπίσματος.
Θα ήταν απολύτως παιδαριώδες αν θεωρεί κανείς ότι το ΠΑΣΟΚ οφείλει τη δημοσκοπική πρωτοκαθεδρία του στην επικοινωνιακή παρουσία του Πρωθυπουργού στη ΔΕΘ. Ομοίως παιδαριώδες θα ήταν να θεωρηθεί ότι η ανατροπή πολιτικών συσχετισμών πραγματοποιείται με την διαχείριση των παραπολιτικών ή σκανδαλοθηρικών  στηλών των ΜΜΕ. Τετριμμένα και μονότονα αξίζει να επαναληφθεί ότι το εκλογικό σώμα επιλέγει με βάση το συναισθηματικό φορτίο απέναντι σε παραταξιακούς ηγέτες στη βάση του - εσαεί επίκαιρου - οικονομικού διλλήματος. Η υπόλοιπη φιλολογία παραμένει στο επικοινωνιακό πεδίο, ενισχύοντας ή αποδυναμώνοντας ποτε όμως δημιουργώντας, τάσεις και συσχετισμούς εκλογικής ισχύος.

Σε στρατηγικό επίπεδο, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης εξακολουθεί να συνομιλεί με το εκλογικό σώμα με όρους του "μεσαίου χώρου" (θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πλέιστα όσα παραδείγματα αλλά η επαναδραστηριοποίηση του κ. Σημίτη αποτελεί εμβληματικό γεγονός),  δεσμευμένο από συγκεκριμένες επιλογές ηγετικών στελεχών του τα οποία είχαν και στο παρελθόν καθορίσει το πλαίσιο πολιτικής λειτουργίας του κινήματος  κινούμενα στο ίδιο πλαίσιο,  μη λαμβάνοντας όμως υπόψη τη διαφορά στη σημερινή πραγματικότητα όπως οριοθετείται από την παρούσα οικονομική συγκυρία. Το ΠΑΣΟΚ αδυνατεί να συνάψει συμμαχίες και να αθροίσει δυνάμεις από ευρύτερους κοινωνικούς χώρους μολονότι ο αρχηγός του διαθέτει αναμφισβήτητα αυτό το δυναμικό. Επικοινωνιακά, το "φαινόμενο ΣΥΡΙΖΑ" ανεστραμμένο ως προς το δίπολο αρχηγός-κόμμα είναι πιθανό να προσβάλλει τη δημοσκοπική πρωτοπορία του κινήματος.

Επιπλέον, η επικοινωνιακή τακτική του ΠΑΣΟΚ εμφανίζεται και πάλι εγκλωβισμένη σε ένα -μάλλον μόνιμου χαρακτήρα- σφάλμα: η μονοθεματική εμμονή στη σκανδαλολογία του αφαιρεί τη δυνατότητα προώθησης της εικόνας "κυβερνησιμότητας", κάτι που  θα ανέμενε κανείς να συμβαίνει σε ένα κόμμα που ήδη έχει επισήμως και πολλαπλώς προβάλλει την ανάγκη διεξαγωγής πρόωρων εκλογών. Αντίστοιχη επικοινωνιακή αποτυχία είχε βιώσει η αξιωματική αντιπολίτευση στο θέμα των υποκλοπών ή των ομολόγων, κατά την προεκλογική εκστρατεία του 2007. Είναι σαφές βεβαίως ότι για να μεταβληθούν θεμελιωδώς οι πολιτικοί συσχετισμοί δεν επαρκούν βελτιώσεις στο επικοινωνιακό πεδίο. Δηλαδή, δεν έχασε τις εκλογές το ΠΑΣΟΚ επειδή είχε μονοθεματική ατζέντα. Απλώς, δεν μπορεί με αυτή τη μεθοδολογία να κεφαλαιοποιήσει εκλογικά κέρδη που θα προέλθουν από την αμιγώς πολιτική λειτουργία του.

Δείγμα της λανθασμένης επικοινωνιακής τακτικής και πολιτικής στρατηγικής του ΠΑΣΟΚ αποτελεί η συσπείρωση της κεντροδεξιάς παράταξης, όπως σηματοδοτήθηκε με τη φράση του κ. Καρατζαφέρη περί "συγκυβέρνησης". Η άσκηση πολιτικής πίεσης σε λάθος σημεία, από την πλευρά του ΠΑΣΟΚ, είναι φανερό ότι θα προκαλέσει δυσμενή για το ίδιο αποτελέσματα τόσο στην κεντρική πολιτική σκηνή όσο και στο εκλογικό σώμα. Στην παρούσα φάση, οι επιλογές του ΠΑΣΟΚ οδηγούν:
  •  στην εκ νέου απόκλιση του από την κεντροαριστερά, η οποία ενδιαφέρεται για την ανάδειξή της σε αυτόνομο ρυθμιστικό παράγοντα της πολιτικής σκηνής και ως εκ τούτου ευνοείται από το ενδεχόμενο της συνολικής εμπλοκής του διπολικού συστήματος σε σκανδαλοθηρικού χαρακτήρα "περιπέτειες". Θα ήθελε να παραμείνει εκτός του "γκρίζου" κάδρου των σκανδάλων, κρίνοντας τους πάντες και όχι εκ των υστέρων "κρινόμενη" από συμμετοχή της σε μια ανασφαλή και αμφισβητούμενη συγκυβέρνηση.
  •  στη σύγκλιση ΝΔ και ΛΑΟΣ -χωρίς μάλιστα να εμπλέκεται η ΝΔ σε αυτό και ούτως να παραμένει απενοχοποιούμενη από ενδεχόμενη συμμετοχή στο "αμάρτημα" συνεργασίας με τα "άκρα"! Η παραταξιακή πολιτική του ΛΑΟΣ αποτελεί μονόδρομο επιβίωσης του κόμματος και συνεπώς νομοτελειακά "βάζει πλάτη" στις δύσκολες συγκυρίες όπως τώρα. Αντίθετα, θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο για το ΛΑΟΣ να κάνει το ίδιο σε σχέση με τη ΝΔ, στο ενδεχόμενο άσκησης  προγραμματικής αντιπολίτευσης από πλευράς ΠΑΣΟΚ, η οποία θα αναδείκνυε τα κεντρικά προβλήματα της ελληνικής πραγματικότητας.
  •  στην παροχή ελεύθερου πολιτικού χώρου στο κυβερνών κόμμα ώστε να προωθήσει "κυβερνητικού" (διάβαζε οικονομικού) χαρακτήρα μέτρα, βελτιώνοντας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τα όποια οικονομικά μέτρα της Κυβέρνησης στοχεύουν στην ενίσχυση αδύναμων οικονομικά ομάδω, για δύο λόγους κατά την άποψή μας: Πρώτον, η ΝΔ μάλλον έχει αντιληφθεί την αποσύνθεση του "μεσαίου χώρου" και έχει πάψει πλέον να επικεντρώνεται σε αυτήν την κατεύθυνση (εδώ αξίζει να κάνουμε μνεία της ενίσχυσης της "λαϊκής Δεξιάς" στο κόμμα της ΝΔ) και δεύτερον έχουν μικρό σχετικά κόστος ενώ αφορούν σε μεγάλη μερίδα των "δυσαρεστημένων" ψηφοφόρων. Σε αυτό το πεδίο το ΠΑΣΟΚ έχει επιλέξει να μην εμφανίζεται επικοινωνιακά, αποδυναμώνοντας το μήνυμά του. Η "πράσινη" ανάπτυξη δεν δείχνει να επικοινωνείται σωστά ώστε να προσλαμβάνεται από το εκλογικό σώμα ως εφικτή και κυρίως άμεση κυβερνητική πρόταση.

Εν κατακλείδι, και εφόσον δεν μεταβληθεί η επικοινωνιακή πολιτική της αξιωματικής αντιπολίτευσης - η οποία εκ των πραγμάτων έχει την δημοσκοπική πρωτοβουλία - μάλλον αναμένει τον κ. Καραμανλή ένα έστω ετεροχρονισμένο πασχαλινό εκλογικό δώρο! Είδομεν!




Δεν υπάρχουν σχόλια: