Πολιτική Σκηνή:Το Παιχνίδι με τους Καθρέφτες!

Αναδεικνύεται κατά καιρούς στη δημόσια αντιπαράθεση κυρίως των κομμάτων εξουσίας, το ιδιότυπο φαινόμενο του πολιτικού αντικατοπτρισμού. Η εκάστοτε Κυβέρνηση αναπαράγει θέσεις που εμάχετο ως αντιπολίτευση και το αντίθετο. Είναι χαρακτηριστική στην τρέχουσα συγκυρία η ανταλλαγή επιχειρημάτων μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και ΠΑΣΟΚ σχετικά με την εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας, αλλά τις ίδιες αναλογίες θα μπορούσε να παρατηρήσει κανείς και σε μια πλειάδα άλλων ζητημάτων.
Η πρώτη διαπίστωση που αυθόρμητα διατυπώνεται είναι αυτονόητη: Η υιοθέτηση επιχειρημάτων από την Κυβέρνηση, τα οποία είχε η ίδια απορρίψει ως αντιπολίτευση επιφέρουν όμοιες αρνητικές επικοινωνιακές συνέπειες που οδήγησαν στα έδρανα της αντιπολίτευσης την προηγούμενη κυβερνώσα παράταξη. Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να εξετάσουμε πιο επισταμένα αυτό το παιχνίδι με τους πολιτικούς και επικοινωνιακούς καθρέφτες!

Αν γυρίσουμε λίγο πίσω στην εποχή Σημίτη, θα διαπιστώσουμε σημαντικές αναλογίες με την σημερινή επικοινωνιακή πολιτική επικαιρότητα. Η Κυβέρνηση Σημίτη, δεχόταν από την τότε αντιπολίτευση του κ. Καραμανλή μια εξαιρετικά έντονη ρητορική που αφορούσε στην ηθική της διακυβέρνησης. Παράλληλα, το ΠΑΣΟΚ της εποχής κινείτο σε δύο κατευθύνσεις: προέβαλλε το κυβερνητικό έργο που προωθούσε την περίφημη "ισχυρή Ελλάδα" με το αντίστοιχο εύρημα του "εκσυγχρονισμού" ενώ ταυτόχρονα προσπαθούσε να αξιοποιήσει την  υπέρτερη "καταλληλότητα" του κ. Σημίτη έναντι του κ. Καραμανλή όπως εμφανιζόταν στις δημοσκοπίσεις της εποχής. Ο κ. Σημίτης είχε ήδη κερδίσει την επανεκλογή του το 2000 με "βραχεία κεφαλή" και περιφερόταν στα καταστήματα του ΙΚΑ για να τονίσει πόσο ενδιαφερόταν η Κυβέρνησή του για την καθημερινότητα του πολίτη. Και βέβαια το ΠΑΣΟΚ έχασε τις εκλογές του 2007 αφού ούτε το κλίμα μπορούσε να αντιστραφεί ούτε καμία άλλη επικοινωνιακή κίνηση απέδωσε ώστε να οδηγήσει στα φληναφήματα που παρόμοια ακούμε και σήμερα περί διαχειρίσιμης ήττας ή "γαλάζιας παρένθεσης". Ας έρθουμε στο σήμερα. Ο κ. Καραμανλής έχασε τις Ευρωεκλογές, μολονότι επικοινωνιακά τις διαχειρίσθηκε ο ίδιος. Το κόμμα της Νέας Δημοκρατίας υπολείπεται σε όλες τις δημοσκοπίσεις, με τον Πρωθυπουργό να προηγείται στην "καταλληλότητα" ενώ παράλληλα οι απανωτές επισκέψεις σε ΚΕΠ, ΙΚΑ και άλλα δημόσια καταστήματα εν μέσω θέρους υπογραμμίζουν και πάλι την αγωνία της Κυβέρνησης να αναδείξει την αγωνία της για την καθημερινότητα και βεβαίως δι'΄αυτής, για την αντιστροφή του δυσμενούς γι' αυτήν κλίμα. Το σύνθημα των ημερών μας δεν είναι ο "εκσυγχρονισμός" αλλά οι "μεταρρυθμίσεις", το ΠΑΣΟΚ κατηγορεί την Κυβέρνηση για πλείστα όσα "σκάνδαλα" ή σκάνδαλα και το εκλογικό σώμα ζει και πάλι μια ανεστραμμένη εικόνα της επικοινωνιακής πραγματικότητας. Ο κατάλογος των αναλογιών δεν τελειώνει εδώ αλλά νομίζω ότι έγινε κατανοητή η θέση μας. Η Νέα Δημοκρατία βιώνει μια κατάσταση "πολιτικής ωρίμανσης" στην εξουσία και νομοτελειακά οδηγείται  στα έδρανα της αντιπολίτευσης. Πρόκειται για ιστορική "ειρωνεία", για ενδογενές χαρακτηριστικό της ελληνικής πολιτικής, για συνειδητή πολιτική επιλογή των κομματικών ηγετών ή πηγάζει από την ένδεια πολιτικών ιδεών και κατά συνέπεια όλοι και όλα δείχνουν να αλληλοεπαναλαμβάνονται;

Απάντηση δεν μπορεί να δωθεί παρά μόνο αν επιμείνουμε στην περαιτέρω εξέταση των πραγμάτων. Είχαμε σημειώσει και σε προηγούμενα άρθρα μας ένα είδος εσωτερικής "αντιπολίτευσης" που άσκησε στη Νέα Δημοκρατία (!) ο κ. Καραμανλής από τον ανασχηματισμό του Ιανουαρίου και μετά. Απομακρύνθηκε - δημόσια μάλιστα - από διακηρυγμένες θέσεις του ίδιου και του κόμματός του και θυμίζω μόνον τη δήλωση περί "μιας κουβέντας παραπάνω" κατά την άσκηση αντιπολίτευσης στον κ. Σημίτη, σε προεκλογική του συνέντευξη. Εκτενέστερα είχαμε αναφερθεί σε αυτό το θέμα εδώ. Σε αυτό το κλίμα προστέθηκαν στη συνέχεια - ως φυσική συνέπεια των εξελίξεων- κι άλλες δηλώσεις και τοποθετήσεις στελεχών και βουλευτών του κόμματος καθώς και η "επιστολή των 16", όπου συνολικά ο Πρωθυπουργός παροτρύνεται να προβεί σε αλλαγές και κινήσεις προκειμένου να αναστραφεί η αρνητική πορεία που επιβεβαιώθηκε στις Ευρωεκλογές. Η διάσπαση της ενότητας αρχηγού και κομματικής - προσέξτε όχι ακόμη εκλογικής - βάσης τίθεται σε δοκιμασία.

Τα σενάρια που μπορεί να διατυπώσει κανείς συνεξετάζοντας τα παραπάνω είναι αρκετά. Θα προχωρήσει ο Πρωθυπουργός σε πρόωρες εκλογές το Φθινόπωρο, χωρίς αλλαγή πολιτικής με μοναδικά επιχειρήματα την "αδύναμη" θέση του ΠΑΣΟΚ για την εκλογή Προέδρου Δημοκρατίας, τη δυσμενή οικονομική συγκυρία και ως τακτικό πλεονέκτημα τον -ανύπαρκτο πλέον - αιφνιδιασμό; Θα επιδιώξει να κρατήσει το πολιτικό σκηνικό σε εκλογική ετοιμότητα μέχρι το Μάρτιο ελπίζοντας είτε σε αλλαγή στάσης του ΠΑΣΟΚ είτε σε φθορά του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, λόγω και της "ευθύνης" που αναμένεται να του αποδώσει η Κυβέρνηση; Έχει εντάξει στο σχεδιασμό του την αξιοποίηση "απρόβλεπτων" εξελίξεων είτε στο ευρύτερο κοινωνικο-οικονομικό περιβάλλον είτε στην πολιτική σκηνή προκειμένου να προσφύγει σε πρόωρες κάλπες όταν και όποτε εκτιμήσει ότι η συγκυρία θα είναι ευνοϊκή; Καμία από τις μέχρι τώρα εξελίξεις δεν προκρίνει το ένα ή το άλλο σενάριο. Από την άλλη δεν είναι καθόλου απίθανο η Νέα Δημοκρατία να πάσχει από τη συνήθη ασθένεια του "κυβερνητισμού" και όντως να έχει απωλέσει ή να αδυνατεί να έλθει σε επαφή  με τις εξελίξεις. Δηλαδή να έχει πεισθεί ότι η ήττα στις Ευρωεκλογές, τα μηνύματα της κοινωνίας και του δικού της κομματικού μηχανισμού να αποτελούν μέρος μιας εικονικής πραγματικότητας, η οποία θα ανατραπεί είτε από μια "θεαματική" και απρόσμενη κίνηση από την πλευρά του Πρωθυπουργού είτε με την "κλασσική" μέθοδο του παραδοσιακού προεκλογικού αγώνα: Υποσχέσεις, επισκέψεις σε Νοσοκομεία-Σχολεία-Γηροκομεία-Λαϊκές, λίγο δράμα για τη χώρα που "διέρχεται κρίση", λίγο επίδειξη πολιτικής "μαγκιάς" προκυρήσσοντας πρόωρες εκλογές σε ανύποπτο χρόνο και "κερδίσαμε!". Αστεία πράγματα. Βέβαια δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποκλειστεί και το ενδεχόμενο το κυβερνών κόμμα απλώς να βρίσκεται σε φάση εύσχημης αποχώρησης από την εξουσία. Υλοποιεί το κυβερνητικό έργο, έως ότου οι συνθήκες επιτρέψουν την προσφυγή στις κάλπες - το Φθινόπωρο ή αργότερα - το ΠΑΣΟΚ βρεθεί στην εξουσία και επί τέλους δεν θα έλθει και το τέλος του κόσμου! Η αναζήτηση πολιτικής υστεροφημίας ίσως αποτελεί τον τρέχοντα στόχο της ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας έτσι όπως έχουν διαμορφθεί οι συσχετισμοί ισχύος.

Ποιο από τα παραπάνω θα επικρατήσει τελικά; Δεν γνωρίζουμε ακόμη. Τα μηνύματα από τη Νέα Δημοκρατία είναι αντιφατικά σε ό,τι αφορά στην προκήρυξη ή μη πρόωρων εκλογών. Από τη μια η προσφυγή στις κάλπες, υπό τις παρούσες συνθήκες και επιλογές, φαίνεται "αυτοκτονική" από την άλλη το πολιτικό σύστημα δείχνει ότι αρχίζει να προετοιμάζεται για μια εκλογική αναμέτρηση. Οπωσδήποτε αναμένουμε μια κίνηση επικοινωνιακού χαρακτήρα από την πλευρά Καραμανλή. Αυτή θα στιγματίσει και θα καθορίσει τις επόμενες εξελίξεις. Μέχρι στιγμής τα φώτα συγκεντρώνει η ΔΕΘ, για συμβολικούς και ουσιαστικούς λόγους. Μηνύματα σχετικά με τη διαμόρφωση του επικοινωνιακού περιβάλλοντος υπό το οποίο πρόκειται να εμφανισθούν οι πολιτικοί αρχηγοί στη Θεσαλλονίκη δεν έχουν ακόμη σχηματοποιηθεί. Αναμένουμε.

ΥΓ. Σε πολύ σύντομο χρόνο μετά το άρθρο μας για το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, καταδείχθηκε από την επικαιτότητα για μια ακόμη φορά ο ιδιαίτερα έντονος πολιτικός του χαρακτήρας. 

Προετοιμαστείτε! Έρχεται η "Πράσινη" Νέα Δημοκρατία!

Αν αναλύσει κανείς σοβαρά τις πολιτικές εξελίξεις από τις Ευρωεκλογές και μετά, θα διαπιστώσει ότι οι ζυμώσεις στο εκλογικό σώμα ελάχιστο αντίκτυπο είχαν στο πραγματικό πολιτικό σκηνικό. Πέραν της συζήτησης που έχει αναπτυχθεί γύρω από διάφορα ζητήματα, την πρόκληση πρόωρων εκλογών από το ΠΑΣΟΚ επ' αφορμή της εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας, τον υποτίθεται επικείμενο ή αναμενόμενο ανασχηματισμό, μια ελαφρά "κινητικότητα" στο θέμα των παράνομων μεταναστών και της δημόσιας τάξης ή την προκύψασα ...γρίπη(!) οι πραγματικές πολιτικές κινήσεις και εξελίξεις ήταν ελάχιστες έως μηδενικές. Ακόμη και στο χώρο της ανανεωτικής αριστεράς και παρά το εκλογικό "σοκ" που υπέστη στην πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση, ουδέν το αξιοσημείωτο, πέραν των ρητορικών αντεγκλήσεων. Όλα αναβάλλονται ή προγραμματίζονται για το εγγύς ή απώτερο μέλλον. Βρισκόμαστε στην καρδιά του καλοκαιριού, θα αντιτείνει κάποιος και είναι συνήθης για τα ελληνικά δεδομένα η αδράνεια των πραγμάτων, πολιτικών και μη.

Βέβαια, μια σειρά κινήσεων της Κυβέρνησης θα μπορούσε να παραπέμψει σε σενάρια εκλογών - όπως για παράδειγμα η εσπευσμένη ψήφιση νόμου για τις δημοσκοπήσεις - εντούτοις η ακινησία της πολιτικής αρένας μας επιτρέπει να διατυπώσουμε δύο εκτιμήσεις:
Πρώτον, πόσο πιθανή είναι η πρόωρη προσφυγή στις κάλπες το Φθινόπωρο, με το ίδιο Κυβερνητικό σχήμα χωρίς κάποιες έστω και υποτυπώδεις μεταβολές ώστε να δικαιολογηθεί μια έστω και κατ' επίφαση αλλαγή πολιτικής εκ μέρους του κυβερνώντος κόμματος; Χωρίς καμία αλλαγή στο κόμμα της Νέας Δημοκρατίας; Η ίδια διάταξη δυνάμεων που δεν κατάφερε να κερδίσει στις Ευρωεκλογές ή έστω να χάσει με μικρή διαφορά από το ΠΑΣΟΚ, είναι δυνατόν να έχει καλύτερα αποτελέσματα σε τρεις μήνες από τώρα, με δεδομένη την μεσολάβηση μιας "αδρανούς" επικοινωνιακά θερινής περιόδου; Πολύ δύσκολο, εκτός κι αν μεσολαβήσει κάποιο απρόβλεπτο γεγονός.
Δεύτερον, αν υποθέσουμε ότι ο Πρωθυπουργός προχωρά σε ένα συνήθη -αλλά ήδη προεξοφλημένο επικοινωνιακά από την κοινή γνώμη-ανασχηματισμό, προκειμένου να εξομαλύνει ενδοκομματικές τριβές, διατίθεται ο απαραίτητος πολιτικός χρόνος ώστε να "τρέξει" το νέο κυβερνητικό σχήμα να πράξει αποτελέσματα και με αυτά να πάει σε πρόωρες εκλογές; Μάλλον βεβιασμένη κίνηση άνευ ουσίας.

Επιπλέον, η "αιφνιδιαστική" προκήρυξη πρόωρων εκλογών εν μέσω θέρους ήδη χρησιμοποιήθηκε τον Αύγουστο του 2007, το ΠΑΣΟΚ δύσκολα θα αιφνιδιαστεί δεύτερη φορά και επιπλέον προέρχεται από μια εκλογική επιτυχία, με όλες τις ακόλουθες δημοσκοπήσεις να του δίνουν το προβάδισμα και κατά συνέπεια να ακυρώνεται η οποιαδήποτε προσπάθεια επανάληψης ενός τέτοιου σεναρίου. Για τα σενάρια μιας "παρένθεσης ΠΑΣΟΚ" με προσδοκία για μια δεύτερη ευκαιρία το Μάρτιο του 2010- στην περίπτωση ήττας του κ. Καραμανλή σε ενδεχόμενες πρόωρες εκλογές- έχουμε ήδη αναφερθεί σε προηγούμενο άρθρο μας εδώ.

Αν εμβαθύνουμε ωστόσο στα εκλογικά δεδομένα, θα διαπιστώσουμε ορισμένα χαρακτηριστικά στοιχεία που ενδεχομένως προοιωνίζουν εξελίξεις.

Θα διαπιστώσουμε ότι το εκλογικό σώμα διακρίνεται πλέον από αυξημένη κινητικότητα και τάση έκφρασης της "ψήφου διαμαρτυρίας" σε "θεματική ψήφο". Οι πολίτες εμφανίζονται να απομακρύνονται με μεγαλύτερη ευκολία από την "παραδοσιακή" κομματική ψήφο και εδώ ας συγκρατηθεί το "απομακρύνονται" σε αντιδιαστολή με το "επιλέγουν". Παράλληλα, τόσο η αύξηση των ποσοστών του ΛΑΟΣ όσο και η παρουσία των ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ κάνουν αισθητή μια τάση "θεματικοποίησης" της ψήφου, υπό την έννοια ότι μέρος του εκλογικού σώματος έκανε τις επιλογές του με βάση συγκεκριμένα προβλήματα (περιβάλλον, δημόσια ασφάλεια, λαθρομετανάστευση) που απαιτεί να του επιλύσει το  "δικομματικό" σύστημα εξουσίας. Συνοψίζοντας, υπολογίσιμο τμήμα του εκλογικού σώματος είτε απείχε είτε ψήφισε με τέτοιο τρόπο ώστε να προβάλλει συγκεκριμένα ζητήματα. Σε κάθε περίπτωση δεν ψήφισε "δημοψηφισματικά" ή στενά κομματικά.

Ο συγκερασμός των παραπάνω με ορισμένες από τις κινήσεις που ακολούθησαν από πλευράς Κυβέρνησης (νομοσχέδιο για περιβαλλοντικά τέλη κυκλοφορίας και το αυτοκίνητο αλλά και την "ακαριαία" - ασυνήθης για τα δεδομένα της Νέας Δημοκρατίας(!)- αντίδραση σε ζητήματα λαθρομετανάστευσης και δημόσιας ασφάλειας που ακολούθησε αμέσως μετά τις Ευρωεκλογές) μπορεί να μας οδηγήσει στη στρατηγική που ίσως ακολουθήσει το κυβερνών κόμμα.

Η προσέλκυση της "θεματικής" ψήφου θα προσέδιδε στη Νέα Δημοκρατία εκλογικό πλεονέκτημα για δύο λόγους: Πρώτον, θα της επιτρέψει να διαφοροποιηθεί σημαντικά από τη μέχρι τώρα αρνητική της εικόνα. Ο εμπλουτισμός με έντονα τα  στοιχεία εκείνων των πολιτικών που οι πολίτες προέκριναν και θεωρούν ότι πρέπει να επιλυθούν ή έστω να απασχολήσουν το κυβερνητικό έργο, θα επανασυνδέσει τη Νέα Δημοκρατία με τον παλμό του εκλογικού σώματος, ο οποίος από το Φθινόπωρο του 2008 είχε διακοπεί με αποτέλεσμα τα ποσοστά του κόμματος να υστερούν μόνιμα του ΠΑΣΟΚ. Δεύτερον, θα κεφαλαιοποιήσει εκλογικά τον παράγοντα "κυβερνησιμότητα", εξαναγκάζοντας το ΠΑΣΟΚ να μεταθέσει την επιχειρηματολογία του  και την αντιπολιτευτική τακτική του από τη "σκανδαλολογία" και την "προεδρολογία" στην πραγματική πολιτική, αναδεικνύοντας ή εξειδικεύοντας προγραμματικές του θέσεις τις οποίες θα κληθεί να υπερασπιστεί ως "όλον ΠΑΣΟΚ".
Επίσης, η υιοθέτηση από την πλευρά του κυβερνώντος κόμματος όχι φυσικά του προγράμματος ή της ατζέντας των κομμάτων της ελάσσονας αντιπολίτευσης, αλλά της ατζέντας που διαμόρφωσε η "περιφέρεια" του εκλογικού αποτελέσματος θα ακύρωνε τόσο την επιχειρηματολογία του ΛΑΟΣ περί "συνιδιοκτησίας της πολυκατοικίας" - ή την εμφάνισή του ως θεματοφύλακα της "δεξιάς ψήφου"- ενώ θα απομάκρυνε  και το ενδεχόμενο μιας ευρύτερης "πράσινης συμμαχίας" ΠΑΣΟΚ-ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ στην περίπτωση υλοποίησης σεναρίων "μη-αυτοδυναμίας" του ΠΑΣΟΚ σε επερχόμενες εθνικές εκλογές.

Μετά την πολιτική "αχρηστία" του μεσαίου χώρου,  για τον οποίο εκτιμούμε ότι έχει εξαντληθεί η χρησιμότητά του  εξαιτίας της μακράς δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας, ίσως θα ήταν χρήσιμη η αξιποίηση της θεματικής ψήφου από τα μεγάλα κόμματα, όπως αυτή εκφράσθηκε στην πρόσφατη εκλογική αναμέτρηση, προκειμένου να ξανατεθεί σε κίνηση η πολιτική σκηνή.
Ιδιαίτερα όμως για τη Νέα Δημοκρατία -και εφόσον δεν μείνουμε στο "ανιαρό" σενάριο της διαφαινόμενης εκλογικής ήττας - ίσως αποτελεί και μονόδρομο. Η συγκρότηση μιας κυβέρνησης -σε επικείμενο ανασχηματισμό- με εμφανή τα χαρακτηριστικά της περιβαλλοντικης ευαισθησίας, αξιοποιώντας και τη δημιουργία του προαναγγελθέντος Υπουργείου Περιβάλλοντος, της έμφασης στη δημόσια τάξη ή στη διαφάνεια με ενδεχόμενη αξιοποίηση πολιτικού προσωπικού ακόμη και του ευρύτερου πολιτικού σκηνικού σε "ουδέτερες" θέσεις, επικοινωνιακά αποτελεί μια συνιστώμενη συνταγή. Λέτε να δούμε την "Πράσινη" Νέα Δημοκρατία;

Νέο Μουσείο Ακρόπολης: Σύμβολα και Σημεία Πολιτικής Επικοινωνίας

Θα στο ξεκαθαρίσω ευθύς εξαρχής: ούτε αρχαιολόγος είμαι ούτε ιστορικός τέχνης. Μια επίσκεψη πήγα στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης και από επαγγελματική διαστροφή κάθισα να σκεφτώ και να γράψω δυο λόγια για τα ίχνη που χάραξε στο δικό μου πεδίο ενδιαφέροντος: την πολιτική επικοινωνία.
Κάθε μνημείο και κατασκευή ανθρώπινη έχουν αναπόφευκτα και την πολιτική τους πλευρά. Επικοινωνείται πέρα από την αισθητική, λειτουργική, θρησκευτική ή άλλη  αντίληψη και η πολιτική συνιστώσα της ιστορικής συγκυρίας από την οποία  προέρχεται το κάθε μνημείο. Η ίδια η Ακρόπολη, ο Παρθενώνας, τα άλλα μνημεία μικρά και μεγάλα, τα ευρήματα, τα αγάλματα προέκυψαν σε μια ορισμένη ιστορική και πολιτική πραγματικότητα και από ιστορικό καπρίτσιο κάποια από αυτά εξακολουθούν να παίζουν το ρόλο τους στη ροή του πολιτικού χρόνου ακόμη και σήμερα. Ο Έλγιν, η Βρετανία, η Μελίνα Μερκούρη, μπλέκονται σε ένα ιστορικό γαϊτανάκι που περιλαμβάνει και σχέσεις κρατών και μικροκομματικά παιχνίδια και ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία και πρωτόκολλα εθιμοτυπίας, ποιον καλέσαμε, ποιον αφήσαμε απέξω, τι είπε ο Σαμαράς και πως τον κοίταζε η Ντόρα. Όλα μαζί μπλεγμένα γύρω από ένα μνημείο, γύρω από πολλά μνημεία στην πραγματικότητα, που ανήκουν και στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά αλλά και οριοθετούνται από την ημέτερη πολιτική διαχείριση του χώρου και του χρόνου. Ζητάμε τα μάρμαρα από τη Βρετανία ώστε να τα ενώσουμε με τον τόπο τους, τον χώρο τους δηλαδή και το φυσικό αισθητικό τους περιβάλλον. Απέναντι όμως από την κοιτίδα τους. Σε δυο διαφορετικούς χωρικούς ορίζοντες. Αντικριστά.  Έτσι αποφασίσαμε, έτσι κάναμε. Οι Καρυάτιδες στεγασμένες και οι κολώνες του Παρθενώνα ημιυπαίθριες. Νάτη η νεοελληνική αντίληψη για την αρχιτεκτονική του ιστορικού τοπίου. Από την άλλη, τα μάρμαρα τα ζητούσαμε πάντοτε πίσω, με διαφορετική ένταση βέβαια, αλλά τώρα με το Νέο Μουσείο βρήκαμε άλλο ένα επιχείρημα. Έτσι διαχειριζόμαστε εμείς το χρόνο του μνημείου. Τώρα το χτίσαμε, τώρα θέλουμε πιο πολύ τα μάρμαρα. Λες κι ο χρόνος που πέρασε ήταν δικός μας κι όχι του Παρθενώνα. Με αρκετή πολιτική αντιπαράθεση, με μπόλικη ελληνική ραθυμία, με έντονη την οσμή ενός ιδιότυπου αρχαιο-ιστορικού εθνικού "τάματος" το Μουσείο ορθώθηκε μετά από καιρό και μαζί του ορθώθηκε και μια νέα επιχειρηματολογία για την επιστροφή των κλεμμένων. Χώρος και χρόνος λοιπόν διαμορφώθηκαν και διαμόρφωσαν μια νέα αισθητική πραγματικότητα, σμιλεμένη από τη νεοελληνική πολιτική. Δεν κρίνω το αποτέλεσμα, δεν είμαι ειδικός. Αποτυπώνω το γεγονός ότι οι πολιτικές μας επιλογές, ή οι καλώς -και ίσως και κακώς - νοούμενες πολιτικές σκοπιμότητες αναδιάταξαν τον ιστορικό και τον καλλιτεχνικό χώρο του μνημείου.

Το βλέμμα ξεχειλίζει από το κτίριο. Δεν το χωρά ολόκληρο. Είναι large. Μόνο ανθρώπινα μέτρα δεν συναιρίζεται. Μπαίνοντας στο χώρο, αγχωμένες ελίτσες, φυτωρίου, πάνω σε γκαζόν συμπυκνώνουν συμβολικά τη νεοελληνική αντίληψη στη διακοσμητική κήπων. Νεοελληνική "λεβεντιά" που δεν ανέχεται πέτρες και λιοπύρι αφού θέλει το μάτι να το ξεκουράζει στο ξενόφερτο - και υδροβόρο- γκαζόν. Αισθητική αυθαίρετης μαιζονέτας. Πουθενά στο χώρο φυτά της ελληνικής υπαίθρου, πουθενά λευκό και γαλάζιο. Μόνο γκρίζο και λαδί. Γκρίζος γρανίτης, σκούρο τζάμι, λαδένιες ελιές παρατεταγμένες. Μην απογοητεύεσε γιατί τα χρώματα των ευρημάτων μέσα στο Μουσείο διαψεύδουν την εικαστική αδυναμία της περιβόλου. Η μαρμάρινη κουκουβάγια -αποκομένη από τα αδέρφια της που ξαπλώνουν στο εσωτερικό του Μουσείου- στέκει στωικά να κοιτάζει τη μικρή ουρά που σχηματίζεται από τουρίστες κι επισκέπτες. Να σκεφτώ ότι τη βάλαν εκεί για δείγμα; Για να ξέρει κανείς τι πρόκειται να "αγοράσει" και σε ποιο "μαγαζί" μπαίνει; Αν κοιτάξεις κάτω, το μάτι αλαφραίνει στις καφετιές πέτρες της ανασκαφής, στα αλλοτινά ψηφιδωτά πατώματα, φωνές από μια άλλη αισθητική που η νομοτέλεια την πέρασε κάτω από τα πόδια μας και την έβγαλε από τη ματιά μας. Κάτω λοιπόν τα σπουδαία πάνω τα μοντέρνα και προχωράμε. Γκισέ ταμείων μπροστά σου, πωλητήριο αναμνηστικών πίσω σου και μουσειακός χώρος αριστερά σου. Όλα στο οπτικό σου πεδίο. Παιδεύεται το μάτι και το μυαλό να προσανατολιστεί να βάλει προτεραιότητες να συνταχτεί. Ένα χώρισμα θα βοηθούσε. Και θα κατέλυε την προσμονή για το χώρο. Τώρα βγάζεις το εισητήριο και ρίχνεις κλεφτές ματιές στα πρώτα εκθέματα. Δε θα σου μιλήσω για τα εκθέματα. Να πας να τα δεις και να τα αφουγκραστείς. Το κτίριο που θα έπρεπε να αγκαλιάζει την τέχνη του μέτρου,  το ίδιο ορίζει την υπερβολή. Μεγάλοι χώροι που απαιτούν να περιφέρεσαι από εποχή σε εποχή, από μνημείο σε μνημείο. Σκληρές κάθετες γραμμές τσιμεντένιες, μεγάλες γυάλινες επιφάνειες, διακόσμηση στο υπόβαθρο με βιομηχανικά στοιχεία εντελώς ανίκανα να στηρίξουν κλασσική τέχνη. Το κτίριο δε διαφοροποιείται για να υπηρετήσει τον προορισμό του. Θα μπορούσε κάλλιστα να είναι κτίριο γραφείων εταιρείας, βιβλιοθήκη πανεπιστημίου ή μουσείο σύγχρονης τέχνης. Πουθενά δεν αυτοπεριορίζεται για να αναδείξει την πολύ ιδιαίτερη  χρήση του.

Η κάθετη αντίληψη που το χαρακτηρίζει -ανεβαίνεις διαρκώς για να καταλήξεις στον εξώστη και να δεις την Ακρόπολη - είναι προσόν.  Η εναλλαγή της έντασης του φυσικού φωτισμού μειονέκτημα. Όμως κι εδώ η κατακλείδα είναι άλλο ένα πωλητήριο αναμνηστικών και...η καφετέρια. Κάθεσαι λοιπόν να διαλεχθείς με τον Παρθενώνα απολαμβάνοντας ένα φρέντο! Οι επιλογές της διακόσμησης φτωχές. Φωτιστικά στοιχεία που ήδη έχουν αρχίσει να φθείρονται, μεταλλική "πέργκολα" -για να καλύψει τα υπαίθρια τραπεζάκια - και πολύς κόσμος να περιμένει για μια θέση. Όχι, δεν είσαι στο roof garden ενός -μέτριου- ξενοδοχείου αλλά στο Νέο Μουσείο της Ακρόπολης! Για τα πωλητήρια αναμνηστικών τι να σου πω! Τα ελάχιστα καλά βιβλία καλύπτονται από...κατακκόκινα φουλάρια. Ναι, φουλάρια! Τώρα αν εσύ περίμενες να βρεις αγαλματάκια, περίτεχνα αντίγραφα και τα συναφή...έχασες!

Συνολικά, η αίσθηση που σου απομένει είναι μια μαρμάρινη βοή. Οι Καρυάτιδες χάνονται στον κόσμο, τα επί μέρους ευρήματα αναμειγνύονται μεταξύ τους, χαίρεσαι όταν ανακαλύπτεις μικρο-αριστουργήματα πίσω από δομικά στοιχεία του κτιρίου αλλά νιώθεις ότι όλα μαζί σου φωνάζουν -σαν χαμένα- "που είμαστε; που πρέπει να πάμε τώρα;" Η συνολική τοποθέτηση των ευρημάτων δεν είναι ομοιόμορφη. Αλλού τα μάρμαρα που ήταν τοποθετημένα ψηλά στον Παρθενώνα είναι επίσης τοποθετημένα ψηλά και στο Μουσείο, ενώ άλλα το αντίστροφο. Η εσωτερική συμβολική επικοινωνία με τον επισκέπτη χάνεται, διασπάται διαρκώς. Βοή και οχλαγωγή αγαλμάτινη.

Νεοέλληνά μου, είτε το θέλεις είτε όχι ο αρχαιολόγος του μέλλοντος θα ανασκάψει δυο μνημεία. Θα ξέρει - ή θα εικάσει εύλογα!- ότι το ένα χτίστικε για να συμπληρώσει το άλλο. Το νεώτερο κατασκευάστηκε ώστε να λειτουργήσει ως προθήκη, ως συμπλήρωμα ως κάτι άλλο τέλος πάντων αλλά πάντα σε αδιάσπαστη σχέση με το αρχαιότερο. Ωστόσο, θα συμπεράνει ο μελλοντικός αρχαιολόγος ότι κάθε ένα από τα δύο μνημεία δεν είναι παρά το αποκύημα της  δικής του εποχής. Ο Πελοπονησσιακός Πόλεμος, η αρχαία Αθήνα, οι τρομερές πολιτικές συγκρούσεις της εποχής παρήγαγαν Παρθενώνα και μνημεία ανεπανάληπτα. Η νεοελληνική πραγματικότητα παρήγαγε άλλης ποιότητας κι αισθητικής κτίριο-Μουσείο, που όπως σου είπα δεν είμαι ειδικός να το κριτικάρω, όμως μπορώ να πω ότι δεν χαρακτηρίζει και δεν συνοψίζει μια αισθητική άποψη συνέχειας και συνεκτικότητας με το αρχικό μνημείο, τα μέλη του οποίου κλήθηκε το νεώτερο να διαφυλάξει. Ούτε με το γύρω περιβάλλοντα χώρο έχει σχέση το κτίριο. Μπορεί να αποκτήσει στο μέλλον βέβαια. Άλλες πολιτικές μπορεί να διαμορφώσουν ένα άλλο αστικό τοπίο. Το Μουσείο όμως ενσωματώνει πλήρως κάθε νεοελληνική ευπρέπεια ή απρέπεια αισθητική ή αρχιτεκτονική. Τελικά βέβαια και πολιτική.

Ο Αποσυμβολισμός του Πολιτικού Σκηνικού και η Ορθολογική Εξέλιξη των Πραγμάτων

                   Οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις ουδέν προσέθεσαν σε ό,τι γνωρίζαμε σχετικά με τα εξωτερικά χαρακτηριστικά της πολιτικής μας σκηνής, μετά το ορόσημο των Ευρωεκλογών. Ίσως η αναδυόμενη ενίσχυση της "καταλληλότητας" του κ. Παπανδρέου να αποτελέσει σημείο αναφοράς στη δημόσια συζήτηση αλλά πέραν τούτου ουδέν. Αξίζει λοιπόν να ασχοληθούμε ενδελεχέστερα με τις εσωτερικές συμβολικές και εξόχως ενδιαφέρουσες διεργασίες στο εκλογικό σώμα και ίσως καταλήξουμε σε μερικά ενδιαφέροντα συμπεράσματα που ίσως σηματοδοτήσουν τις επερχόμενες εξελίξεις.
                   Αν εξετάσουμε σε ευρύ χρονικό πεδίο το βαθμό κινητικότητας του εκλογικού σώματος και μακριά από τις κατ' επίφασιν ιδεοληψίες, θα καταγράψουμε τη θεαματική ενίσχυση του συγκεκριμένου δείκτη. Η απότομη δημοσκοπική άνοδος και κάθοδος του ΣΥΡΙΖΑ, η εκλογική ενίσχυση του ΛΑΟΣ, η σχετική άνοδος των εξω-συστημικών κομμάτων, παλαιών και νέων, (ΔΡΑΣΗ, ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ κλπ), καταδεικνύουν ότι η συμπεριφορά του εκλογικού σώματος παρακολουθεί σε ολοένα και μεγαλύτερο ποσοστό ένα μοντέλο εκλογικής κινητικότητας ή ρευστότητας - από την άποψη της "ποσοτικής" παραμέτρου - ενώ η ταχύτητα με την οποία μετακινούνται οι ψηφοφόροι καταδεικνύει ότι το συγκεκριμένο νεοπαγές χαρακτηριστικό δεν εδράζεται σε ιδεολογική βάση -κάθε άλλο- αλλά συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά μιας έντονης "διαμαρτυρικής" εκλογικής πράξης.
                   Επιπλέον, η  "θεματική ψήφος" (issue vote) , η ψήφος εκείνης που προσανατολίζεται σε μονοθεματικού χαρακτήρα πολιτικές επιλογές -ΟΙΚΟΛΟΓΟΙ, ΚΥΝΗΓΟΙ κλπ -δεν διαφαίνεται ως η κυρίαρχη προτίμηση των μετακινούμενων ψηφοφόρων, ενώ εμφανίζεται να λειτουργεί απλώς ως συμπλήρωμα του κεντρικού ρεύματος διαμαρτυρίας, όπως φαίνεται από τα ποσοστά που τάχιστα εμφανίζονταν να συγκεντρώνουν -δημοσκοπικά- αλλά και να χάνουν - εκλογικά- τα συγκεκριμένα κόμματα που εκπροσωπούν αυτό το είδος της πολιτικής πρότασης.
                    Αν θέλουμε να ερμηνεύσουμε τα παραπάνω χαρακτηριστικά θα πρέπει να ανατρέξουμε πίσω στην προεκλογική περίοδο του 2004 - εξαιρετικά κρίσιμο  χρονικό σημείο από πολιτική άποψη - καθώς και στα επόμενα κεντρικά πολιτικά γεγονότα που ακολούθησαν. Θα παρατηρήσουμε ότι τα δύο μεγάλα κόμματα εξουσίας απομακρύνθηκαν από τις σκληρές ιδεολογικές τους ταυτότητες και με συγκεκριμένα "σήματα" προς το εκλογικό σώμα, τοποθετήθηκαν ή προσπάθησαν να τοποθετηθούν σε πολιτικές συντεταγμένες ουδέτερες ιδεολογικά στοχεύοντας σε περιοχές ψηφοφόρων πολιτικά μετριοπαθών έως και αποστασιοποιημένων, με τη Νέα Δημοκρατία να αντιλαμβάνεται νωρίτερα -με το ιδεολόγημα του "μεσαίου χώρου"- το νέο π. Θα ήταν περιττό να αναφέρουμε εδώ παραδείγματα τέτοιων κινήσεων, απλά για λόγους πληρότητας θα υπενθυμίσουμε την ένταξη στα ψηφοδέλτια του ΠΑΣΟΚ των κ. Ανδιανόπουλου και Μάνου, την επιλογή του νυν Προέδορυ της Δημοκρατίας από τον κ. Καραμανλή καθώς και η όψιμη θετική αναφορά του στον κ. Σημίτη, αλλά ο κατάλογος θα ήταν εξαιρετικά μεγάλος.
                    Η απο-ιδεολογικοποίηση της πολιτικής οντότητας των δύο μεγάλων κομμάτων, ενώ αρχικά λειτούργησε ενισχυτικά - ως προς την εκλογική δύναμη της Νέας Δημοκρατίας , αλλά και ως προς τη συγκράτηση των δυνάμεων του ΠΑΣΟΚ με αποτέλεσμα τη διάσωση του δικομματισμού παρά τις περί του αντιθέτου "προφητείες" - στη συνέχεια παρήγαγε δύο σημαντικά πολιτικά προβλήματα: Το πρώτο το περιγράψαμε ήδη και αφορά στην απελευθέρωση εκλογικών δυνάμεων προς άλλες κατευθύνσεις με εντυπωσιακή κινητικότητα για τα ελληνικά πολιτικά πράγματα. Το δεύτερο πρόβλημα αφορά στην εισροή εντός της πολιτικής σκηνής ποικίλων  εξω-πολιτικών και υπερ-ιδεολογικών μορφωμάτων που στην παρούσα φάση γίνονται ορατά με τη μορφή μιας άκρατης σκανδαλοθηρικού τύπου άσκησης πολιτικής και αντιπολίτευσης. Εφόσον οι πολιτικές δεν ορίζονται από ιδεολογίες, το κενό συμπληρώνεται από "μη-πολιτικές". Αρκεί μια "γκρίζα" φωτογραφία ενός πολιτικού, ένας "περίεργος" διάλογος, μια αμφιβόλου "ηθικής" κίνηση για να αρχίσει μια άνευ προηγουμένου - και βεβαίως καθόλου πολιτική - "συζήτηση".
                   Μια επιπλέον παρεπόμενη συνέπεια αυτών των επιλογών αφορά στα μικρότερα κόμματα. Η απότομη εκλογική τους ενίσχυση και η ακόλουθη -κατά περίπτωση - πτώση, τα υποβάλλει σε μια πολιτική δοκιμασία που "τεστάρει" τις αντοχές τους. Τα φορτώνει με ευθύνες και τα τοποθετεί σε ρόλους για τους οποίους δεν έχουν απαραίτητα "εκπαιδευθεί" να αναλαμβάνουν. Χαρακτηριστικά θα αναφέρουμε τόσο το ΣΥΡΙΖΑ όπου ήδη έχει οδηγηθεί σε μια αμφίβολης κατάληξης πορεία εξαιτίας ακριβώς των διλημμάτων στα οποία κλήθηκε να  ανταποκριθεί και είτε δεν απάντησε είτε απάντησε με "λάθος" τρόπο καθώς και το ΛΑΟΣ, όπου στο ορατό μέλλον διακινδυνεύει είτε να "χρεωθεί" ενδεχόμενη ήττα της κεντροδεξιάς είτε να κατηγορηθεί -πολιτικά-  για σύμπραξη με τις "φθαρμένες δυνάμεις" της "πολυκατοικίας". Φυσικά, δεν προδικάζουμε τις εξελίξεις απλά καταγράφουμε το φαινόμενο.
                   Στο παραπάνω πλαίσιο αναφοράς, θα ήταν φυσιολογικό και αναμενόμενο το ποσοστό αποχής των ψηφοφόρων από την εκλογική διαδικασία - και για να προλάβουμε σχόλια διευκρινίζουμε για πολλοστή φορά ότι το εκλογικό σώμα της "αποχής" έχει την ίδια κατανομή ποσοστών με την "ορατή" ψήφο - να είναι αυξημένο, όπερ και εγένετο. Η λειτουργία των δύο μεγάλων κομμάτων ως διαχειριστές κυβερνητικής εξουσίας και άρα εκ των πραγμάτων διαχειριστές και των ζητημάτων που απασχολούν το κοινωνικό σύνολο, αμφισβητήθηκε από το εκλογικό σώμα και συναφώς μεγάλο μέρος αυτού απείχε της εκλογικής διαδικασίας εφόσον τα κόμματα εξουσίας δεν παρουσίασαν διαφοροποιημένα "πολιτικά πακέτα" που να προσφέρουν λύσεις αλλά ανταγωνίσθηκαν σε ένα εξω-πολιτικό πεδίο. Σε αυτόν τον τομέα το ΠΑΣΟΚ βρήκε ένα πρόσφορο πεδίο με πολλά πλεονεκτήματα αφού δεν αναγκάσθηκε να παρουσιάσει πολιτικές θέσεις που στο παρελθόν το έβαλαν σε δοκιμασία (θυμίζω το άρθρο 16 κατά την αναθεώρηση του Συντάγματος αλλά και την πρόδηλη απουσία οικονομικής αντι-πρότασης) ενώ η άσκηση εξουσίας από την Κυβέρνηση θα ήταν πολύ δύσκολο να εμφανισθεί απαλλαγμένη  σκανδάλων ή "σκανδάλων" απέναντι σε ένα εκλογικό σώμα "έτοιμο" να ανταποκριθεί σε μη-πολιτικά - "γκρίζα" αν θέλετε- ζητήματα.
                    Ποια η ορθολογική εξέλιξη των πραγμάτων; Η Κυβέρνηση είναι αλήθεια δεν έχει πολλές επιλογές. Κάθε τακτική κίνηση έχει προεξοφληθεί από το εκλογικό σώμα, συμπεριλαμβανομένων βεβαίως των πρόωρων εκλογών αλλά και του "συνήθους" ανασχηματισμού. Επιπλέον, ο πολιτικός χρόνος είναι ανεπαρκής εφόσον κάθε κίνηση απαιτεί τουλάχιστον ένα τρίμηνο για να επεξεργασθεί και να "απορροφηθεί" από την κοινή γνώμη και ως συνήθως σενάρια περί "πράσινης παρένθεσης" και "διαχειρίσιμης ήττας" κάνουν την εμφάνισή τους. Τίποτα από αυτά δεν υπάρχει στην πραγματικότητα. Από τη στιγμή που το ΠΑΣΟΚ αναλάβει την εξουσία αυτομάτως οι συσχετισμοί μεταβάλλονται άρδην και κανείς δεν μπορεί να προβλέψει με βεβαιότητα τα επέκεινα. Αντίθετα, κατά τη γνώμη μας, η μοναδική ορθολογική εξέλιξη από πλευράς Πρωθυπουργού θα ήταν η επιτάχυνση της διαδικασίας απο-ιδεολογικοποίησης προς νέες περιοχές πολιτικής έκφρασης. Συγκεκριμένα, η συγκρότηση - μέσω ανασχηματισμού - Κυβέρνησης που θα συμπεριελάμβανε πρόσωπα εκτός του πολτικού χώρου της Νέας Δημοκρατίας σε συγκεκριμένους θεματικούς, και όχι πολιτικά "σκληρούς", τομείς - όπως ο Πολιτισμός ή το Περιβάλλον - θα ενίσχυε την εικόνα ενός ηγέτη που κινείται στο χώρο της "επίλυσης προβλημάτων" και όχι στο χώρο της "παραδοσιακής" περιχαρακωμένης πολιτικής. Ακόμη, θα διαφοροποιούσε σημαντικά το προσφερόμενο "πολιτικο πακέτο" της Νέας Δημοκρατίας και θα είχε σοβαρές πιθανότητες να αφαιρέσει από το ΠΑΣΟΚ το πλεονέκτημα των "ηθικών" επιθέσεων, εφόσον αυτές θα στοχοποιούσαν - ενδεχομένως - και το δικό του πολιτικό χώρο.
                   Στο προηγούμενο άρθρο μας κάναμε λόγο για μια "ιδιότυπη αντιπολίτευση" που άσκησε -σε επικοινωνιακό επίπεδο φυσικά- ο Πρωθυπουργός στη Νέα Δημοκρατία, ακυρώνοντας θέσεις, απόψεις και παγιωμένες αντιλήψεις τις οποίες είχε διακηρύξει και προβάλλει στο παρελθόν. Δεν θα ήταν ασύμβατη με το συγκεκριμένο μοντέλο πολιτικών επιλογών μια εξέλιξη προς την κατεύθυνση της συγκρότησης μιας "υπερ-κομματικής" Κυβέρνησης - τηρουμένων βεβαίως των αναλογιών- ενώ η ισχνή πλειοψηφία των 151 βουλευτών θα επικρέμετο απειλιτικά επί των βουλευτών που θα αμφισβητούσαν ενεργά παρόμοια απόφαση. Αυτομάτως οι αμφισβητίες θα προσέφεραν την - καλοδεχούμενη για τον Πρωθυπουργό - "ηρωική" έξοδο και θα αναλάμβαναν το πολιτικό κόστος της πτώσης της Κυβέρνησης. Θα μας δικαιώσουν οι εξελίξεις; Είδομεν!


                    
                                       

Κυβέρνηση...φέεετα!

Τώρα που είμαστε κοντά στο μήνα μετά τις Ευρωεκλογές, οι θερμοκρασίες ανεβαίνουν και χαλαρώνουμε στο ελληνικό θέρος, θα στα πω κι εγώ πιο απλά αγαπημένε μου αναγνώστη.

Απόψεις διάφορες ακούγονται και γράφονται, αναλύσεις και άρθρα γιατί έχασε η Νέα Δημοκρατία, που κέρδισε το ΠΑΣΟΚ, αν θα πάμε για εκλογές και άλλα τέτοια βαρύγδουπα. Θα ξεκινήσω τη σκέψη μου με μια παρατήρηση, όπου τώρα μετά τις εκλογές μπορώ να τη διατυπώσω πιο άνετα: Δε σου φάνηκε κι εσένα ωσάν ο Καραμανλής να αντιπολιτεύτηκε από τη ΔΕΘ και δώθε το κόμμα του; Τι εννοώ;
Δώσε βάση. Θα ξεκινήσω ανάποδα, από τα γεγονότα που έχεις και πιο πρόσφατα και θα σε πάω και πιο πίσω.
- Απομακρύνθηκε από τη βασική του θέση -όταν ήταν στην αντιπολίτευση ο ίδιος - περί της στάσης του κ. Σημίτη σε ζητήματα διαφθοράς. Δικαιολόγησε ως λεκτικές ακρότητες  τις εμβληματικές του εκφράσεις για εκείνη την περίοδο διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, σοκάροντας μεγάλη μερίδα ψηφοφόρων αλλά και στελεχών της Νέας Δημοκρατίας, που χρησιμοποίησαν τις ίδιες ακριβώς φράσεις για να κάνουν αντιπολίτευση από το καφενείο ως τη Βουλή και από τα τηλε-παράθυρα ως τις συγκεντρώσεις σε χωριά και πλατείες. Το έκανε δημόσια και επίσημα σε προεκλογική του συνέντευξη.
- Έκλεισε τη Βουλή με τη δικαιολογία -χωρίς καμιά επικοινωνιακή υποστήριξη και προετοιμασία- της διεξαγωγής της προεκλογικής εκστρατείας με πολιτικούς όρους κι όχι με όρους σκανδαλολογίας, επέτρεψε όμως στον κυβερνητικό του εκπρόσωπο να αναρωτιέται για το ρόλο του κ. Παπακωνσταντίνου στο ΔΣ του ΟΤΕ. Η πλήρης επικοινωνιακή αντίφαση.
- Πηγαίνοντας πιο πίσω, επέτρεψε να περιφέρονται δηλώσεις αποδιδόμενες στον ίδιο, περί "κουρασμένου" Πρωθυπουργού χωρίς να τις διαψεύσει και βεβαίως χωρίς ο ίδιος να "όφειλε" να τις κάνει σε συνέντευξη ή δημόσια αντιπαράθεσή του. "Αυθορμήτως" πρόσθεσε μια ανούσια και επικοινωνιακά επιζήμια επικοινωνιακή παράμετρο σε μια κρίσιμη για το εκλογικό αποτέλεσμα περίοδο.
-Ενώ ο ίδιος, παλαιότερα, είχε εδραιώσει την πεποίθηση ότι οποιοσδήποτε κρατικός ή κυβερνητικός λειτουργός θα απομακρυνόταν σχεδόν πάραυτα με την εμπλοκή του σε "γκρίζες" καταστάσεις -θυμίζω εδώ τις περιπτώσεις Τσιτουρίδη, Μαγγίνα κλπ-στη συνέχεια ανέχθηκε υποθέσεις που επικοινωνιακά ήταν πολύ πιο επιζήμιες. Προτίμησε είτε την αδράνεια- βλέπε περιπτώσεις "Δεκεμβριανών" όπου ουδείς πολιτικός ή υπηρεσιακός παράγων απομακρύνθηκε- είτε την παλινωδία ,με χαρακτηριστικό παράδειγμα την απουσία της κοινοβουλευτικής ομάδας της Νέας Δημοκρατίας από ψηφοφορίες στη Βουλή για Εξεταστικές ή προανακριτικές επιτροπές. Μη με ρωτάς "και τι να έκανε με 151 βουλευτές". Πολιτική σημαίνει επιλογές κι όχι εγκλωβιστικές τακτικές.

Θα μπορούσε κανείς να γεμίσει σελίδες επί σελίδων με παρόμοια παραδείγματα της "ιδιόμορφης" επικοινωνιακής τακτικής του κ. Καραμανλή. Ας θυμηθούμε λίγο και τις επόμενες των εκλογών ημέρες. Δεν γνωρίζω αν η Κυβέρνηση είχε προσχεδιάσει την ενασχόληση με το θέμα των λαθρομεταναστών την επομένη των εκλογών. Αλλά όταν αυτή η επιλογή υιοθετείται την επομένη μιας αναμέτρησης με το ΛΑΟΣ να αναδεικνύεται τρίτο κόμμα τότε η Κυβέρνηση εμφανίζεται συρόμενη και όχι ελέγχουσα τις εξελίξεις. Επίσης, όταν εκείνο που εμφανίζεται να λαμβάνεται ως μήνυμα  από την ήττα της 7ης Ιουνίου είναι η "επιτάχυνση του κυβερνητικού έργου" τότε ακυρώνεται έστω και η υπόνοια ότι θα μπορούσε να υπάρξει ουσιώδης αλλαγή στο κυβερνών κόμμα ή στην Κυβέρνηση. Η ανάδειξη του αυτονόητου ως μήνυμα από μια εκλογική ήττα προδικάζει ότι το κυβερνών κόμμα ούτε το αυτονόητο ακολουθούσε πριν αλλά ούτε και το δυναμικό έχει για να το πράξει αμέσως μετά.

Τι συμπέρασμα βγάζεις από όλα αυτά; Θα σου το δικό και κρίνεις ανάλογα:

Δυο πράγματα είναι δυνατόν να συμβαίνουν. Το πρώτο είναι το αυτονότητο: Ο κ. Καραμανλής με μια σειρά εσφαλμένων επικοινωνιακών επιλογών απλά οδηγεί σε ήττα -αργά ή γρήγορα - τη Νέα Δημοκρατία. Χαίρω πολύ θα μου πεις και με το δίκιο σου. Το άλλο όμως που μπορεί να συμβαίνει είναι πιο μπελαλίδικο. Άκου.
Ο Καραμανλής επιδίωξε και εν πολλοίς κατάφερε- εφόσον η τακτική που περιγράψαμε παραπάνω ήταν εκούσια ακολουθούμενη- δύο σημαντικούς στρατηγικούς στόχους:
Πρώτον, με την τακτική του στα "Δεκεμβριανά" να συρρικνωθεί εκλογικά ο ΣΥΡΙΖΑ και να εξαφανίσει τον κίνδυνο της συγκρότησης μιας Κυβέρνησης συνεργασίας ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ. Το ΠΑΣΟΚ πρέπει να επιδιώξει την αυτοδυναμία ακόμη και δια διαδοχικών εκλογικών αναμετρήσεων ή να παραμείνει ακόμη μια τετραετία στην αντιπολίτευση με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την εσωτερική του ηρεμία.
Δεύτερον, οδήγησε την εκλογική του βάση είτε στην αποχή είτε στο ΛΑΟΣ. Ο Πρωθυπουργός διέγνωσε ότι το κυρίαρχο ρεύμα στο εκλογικό σώμα δεν ήταν η αναζήτηση απαραίτητα νέου κυβερνητικού σχήματος αλλά η συγκρότηση ενός ρεύματος διαμαρτυρίας. Αυτή τη "διαμαρτυρική" ψήφο δεν την έχασε, απλά δεν την εισέπραξε. Εν δυνάμει μπορεί να την επαναδιεκδικήσει.

Ξέρεις τι λείπει από τον παραπάνω συλλογισμό; Η δυνατότητα επαναδιεκδίκησης. Η Νέα Δημοκρατία - ως κόμμα - αδυνατεί να ανακτήσει το εκλογικό της δυναμικό όπως γράφαμε και στο προηγούμενο άρθρο. Ο κ. Καραμανλής όμως μπορεί. Απουσιάζει από το τοπίο το γεγονός εκείνο που θα μεταστρέψει αποφασιστικά τη ροή των κεντροδεξιών ψηφοφόρων -γιατί κεντροδεξιά "παίζεται" το παιχνίδι υπό την έννοια ότι αυτού του φάσματος ψηφοφόροι μετατέθηκαν είτε στο ΛΑΟΣ είτε στην αποχή αναδεικνύοντας νικητή το ΠΑΣΟΚ- και πάλι προς τη Νέα Δημοκρατία. Μια δυνατότητα θα ήταν η "αυθόρμητη" επιστροφή στο "μαντρί" του κ. Καρατζαφέρη, απαλάσσοντας τον Πρωθυπουργό από την "υποχρέωση" να "συνεργαστεί με τα άκρα", ενώ ενδοκομματικά θα του προσέφερε σημαντικά οφέλη η αντι-Μητσοτακική ρητορική του αρχηγού του ΛΑΟΣ. Πολύ καλο για να είναι αληθινό. Ευρύτερα, μια εξέλιξη σε άλλο πεδίο (υπόθεση "Siemens" ή κάπου αλλού) θα μπορούσε υπό προϋποθέσεις να λειτουργήσει προς αυτήν την κατεύθυνση.

Σε κάθε άλλη περίπτωση, θα μιλάμε για Κυβέρνηση "ολκληρωμένης ωρίμανσης" και τοιουτρόπως....φέεεεετα μέχρι την ήττα!