Γιώργο Μπλέξαμε!

Δεν θα πάψω να επαναλαμβάνω ότι σε καμιά περίπτωση δεν υποτιμώ την πολιτική αξία και τις πατριωτικές προθέσεις του κ. Παπανδρέου και της Κυβέρνησής του. Από την άλλη όμως, η σωρεία λανθασμένων επιλογών και κινήσεων στο οικονομικό - και συνακόλουθα στο πολιτικό - τομέα με προκαλούν να αναρωτηθώ - όπως και στην περίπτωση της προκήρυξης των πρόωρων εκλογών από τον κ. Καραμανλή τον Οκτώβριο - μήπως "κάτι ξέρει" ο Πρωθυπουργός κι έχει απλά αναλάβει, εκ καθήκοντος και μόνο, τη διεκπεραίωση μιας ήδη επί τα χείρω προδιαγεγραμμένης πορείας της χώρας, με τους καλύτερους - για τις περιστάσεις-  δυνατούς όρους. Ήδη σε προηγούμενα άρθρα μας είχαμε επισημάνει ό,τι σήμερα πολλοί παρατηρητές έρχονται να αναδείξουν. Σε αυτό το άρθρο και μετά την - επικοινωνιακά "ύποπτη" - "δραματοποίηση" του σκηνικού με τις διαδοχικές συναντήσεις του Πρωθυπουργού με τους πολιτικούς αρχηγούς και το μήνυμα που απηύθυνε κατόπιν προς τους πολίτες, θα αναφέρουμε επιπλέον όσων έχουμε πει σε προηγούμενα σχετικά άρθρα μας,  τρία σημεία που θα διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στο επόμενο διάστημα:

• Οι κύριοι "παίκτες" που αλληλεπιδρούν στο τρέχον οικονομικό σκηνικό που αφορά στη χώρα μας είναι τρεις: Όσοι "στοιχηματίζουν" επενδυτικά ότι η Ελλάδα πρόκειται με κάποιο τρόπο να "πτωχεύσει" είτε ουσιαστικά είτε τεχνικά και "πουλάνε" μανιωδώς την οικονομική "αξία" που λέγεται Ελλάδα και μεταξύ αυτών βρίσκονται και οι περίφημες πια "αγορές" ή οι "κερδοσκόποι" (ναι, αυτοί που ανεβάζουν τα spreads). Όσοι "στοιχηματίζουν" ότι η Ελλάδα δεν πτωχεύει με κανένα τρόπο και "αγοράζουν" Ελλάδα και εδώ - ας μη φανεί παράξενο - είναι όσοι εξακολουθούν, εντός και εκτός χώρας, να συμπεριφέρονται οικονομικά όπως πάντοτε μη εξαιρουμένων και των κοινωνικών ομάδων που είτε διεκδικούν είτε είναι έτοιμες να διεκδικήσουν τα οικονομικά τους αιτήματα δηλαδή ανάμεσά τους και οι αγρότες ή όποιοι άλλοι. Επισημαίνω εδώ  προς άρση παρεξηγήσεων, ότι από οικονομική άποψη οι αγρότες ή οι εφοριακοί ή άλλη ομάδα όταν διεκδικεί ρευστότητα από τα κρατικά ταμεία - όπως κι αν αυτή ονομάζεται (επιδότηση, επίδομα κλπ) - απλά θεωρεί ουσιαστικά ότι η Ελλάδα δεν διατρέχει πραγματικό κίνδυνο πτώχευσης και μπορεί να δανειστεί για να παράσχει την απαιτούμενη ρευστότητα, οπότε εντάσσονται στην κατηγορία των "αισιόδοξων επενδυτών". Τέλος, ο τρίτος "παίκτης" είναι η Κυβέρνηση που εμφανίζεται να κινείται μεταξύ των δύο παραπάνω κατηγοριών, άλλοτε "αισιόδοξη" αφού βρίσκει -πανάκριβη μεν αλλά τη βρίσκει - ρευστότητα και διατυμπανίζει ότι δεν πτωχεύει η Ελλάς σε καμιά περίπτωση, ενώ άλλοτε επικαλείται περίπου εθνικό κίνδυνο ώστε να ζητήσει τη συστράτευση των Ελλήνων προς λήψη επώδυνων μέτρων. Διακρίνετε κι εσείς ποιος "παίκτης" παίζει πιο "αδέξια" κι από τους τρεις; Πάντως ανεξάρτητα τι απαντήσατε, σε κάθε περίπτωση αποκλείεται να δικαιωθούν και οι τρεις τελικά. Κάποιοι θα χάσουν. Ή οι "απαισιόδοξοι" που πούλησαν μια αξία θεωρώντας ότι η χώρα θα πτωχεύσει, ή οι "αισιόδοξοι" εμμένοντας στην άντληση ρευστότητας από μια χώρα που τελικά πτωχεύσει, ή η Κυβέρνηση -πολιτικά βέβαια αυτή - αν πάρει σκληρά μέτρα και δεν τα καταφέρει ή αδρανήσει και δεν τα καταφέρει ή - το χειρότερο- δεν μπορέσει τελικά να πάρει τα μέτρα για να τα καταφέρει.
  
• Το επόμενο σημείο που επισημαίνουμε είναι η στρατηγική χειρισμού της κρίσης από τον κ. Παπανδρέου. Είναι σαφές ότι η τρέχουσα οικονομική κρίση εμπεριέχει μια πολύ ισχυρή γεωπολιτική διάσταση. Εξάλλου έχουμε κι εμείς - εδώ και καιρό - αφιερώσει σειρά άρθρων επί του θέματος, δηλαδή την ανταγωνιστική σχέση Δολλαρίου-Ευρώ και τη συγκρουσιακή πορεία Γαλλο-γερμανών, Αγγλοσαξώνων  και Κινέζων καθώς και τη θέση της Ελλάδας σε αυτή τη νέα αρχιτεκτονική που  αρχίζει να δημιουργείται. Σε καμιά περίπτωση όμως η επίλυση του τρέχοντος οικονομικού προβλήματος δεν μπορεί να περάσει μέσα από διαπιστώσεις και καταγγελίες, όπως αυτές στις οποίες έχει επιδοθεί η Ελληνική Κυβέρνηση εναντίον συμφερόντων, κερδοσκόπων και άλλων υποτιθέμενων "ενόχων".  Το χειρότερο μάλιστα είναι οι "ένοχοι" αυτοί να εμφανίζονται και κάθε φορά διαφορετικοί. Πότε είναι οι "αγορές" πότε οι "κερδοσκόποι" πότε οι "τράπεζες" και πότε οι "αγρότες" ή οι "δημόσιοι υπάλληλοι". Είναι άλλο πράγμα να γνωρίζεις και εντελώς άλλο - αλληλένδετο μεν αλλά ριζικά διαφορετικό - το να πράττεις ορθά, ειδικά στο οικονομικό πεδίο. Δεν μπορεί να πνίγεσαι στα δάνεια και να επικαλείσαι στην τράπεζα που χρωστάς την πτώση του δείκτη στη Νέα Υόρκη, που δεν σε αφήνει να πληρώσεις τη δόση σου, για παράδειγμα. Εδώ μάλλον ειπεισέρχεται η προσωπική παράμετρος του κ. Παπανδρέου  ο οποίος μετά από πολυετή παρουσία στο Υπουργείο Εξωτερικών - την οποία και εξακολουθεί διατηρώντας ακόμη και τώρα το συγκεκριμένο υπουργικό χαρτοφυλάκιο - προτιμά να διαχειρίζεται την κρίση με διπλωματικούς όρους αντί οικονομικούς. Καταγγέλλει συχνά, εμφανίζεται - με επικοινωνιακή επιτυχία ομολογουμένως - σε πλήθος συνεντεύξεων σε διεθνή ΜΜΕ, συχνά εμπλουτίζει το δημόσιο λόγο του με αναφορές σε διάσημους οικονομολόγους, σε ειδικούς ή σε συναδέλφους του άλλων χωρών με τους οποίους συνομιλεί. Όλα αυτά είναι καλά κι ωραία αλλά η επίδρασή τους στο πραγματικό πεδίο των αγορών είναι ελάχιστη, προσωρινή και η επανάληψή τους χωρίς μέτρο - και μέτρα! - κινδυνεύουν να φέρουν αντίθετα αποτελέσματα.
• Τέλος, ο κ. Παπανδρέου εμφανίζεται συχνά - το έκανε και στο διάγγελμά του - να "επιλέγει" πολιτικές ή προτεινόμενες μεθόδους δράσης αντί να συνθέτει, ακυρώνοντας με αρκετή ευκολία προηγούμενες δηλώσεις, δεσμεύσεις ή προϋποθέσεις που είτε ο ίδιος είτε - και κυρίως - οι Υπουργοί του είχαν θέσει. Με αυτή τη μέθοδο αποσταθεροποιεί την ενότητα της Κυβέρνησής του, με κίνδυνο να προκαλέσει παραιτήσεις ή έστω εσωτερικές αλλά εμφανείς διαστάσεις. Αναφέρομαι, ως παράδειγμα, στο θέμα των ορίων ηλικίας των συντάξεων, όπου προκαλεί εξαιρετικά δυσμενείς αντιδράσεις στην κοινή γνώμη, ενδέχεται να προκαλέσει "κύμα φυγής" από τις υπηρεσίες τους χιλιάδων εργαζομένων επιβαρύνοντας περαιτέρω τα ήδη προβληματικά ασφαλιστικά ταμεία, έχοντας παράλληλα "αδειάσει" τον Υπουργό του που την ίδια ημέρα το πρωί δήλωνε πως δεν θα αλλάξουν τα όρια ηλικίας ενώ ανάλογες δηλώσεις είχε κάνει και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός παλαιότερα. Αν ο στόχος είναι να κατευναστούν οι "αγορές" τότε υποτιμούμε τη νοημοσύνη των αγορών. Δεν είναι κακό, αλλά είναι οπωσδήποτε μη ρεαλιστικό. Αν ο στόχος πάλι είναι να θέτουμε ψηλότερα τον πήχη για να τον κατεβάσουμε αργότερα τότε θα χάσουμε την αξιοπιστία στην κοινωνία, εξαιρετικά απαραίτητη στην παρούσα φάση αλλά και εσαεί. Αυτή η διαρκής "επιλογή" από διάφορες προτάσεις που "πέφτουν" κάθε φορά στο τραπέζι, προκαλούν ανασφάλεια, σύγχυση, επιτείνουν το κλίμα αβεβαιότητας και ενισχύουν την πεποίθηση περί έλλειψης σχεδίου, ανοίγοντας κι άλλο την πόρτα σε πιο "επιθετικά" επενδυτικά κεφάλαια. Με απλά λόγια τα ομόλογά μας θα τα αγοράζουν όλο και πιο ριψοκίνδυνοι επενδυτές, που σημαίνει ότι θα τα διακρατούν για λιγότερο χρόνο -θα τα πουλάνε δηλαδή πολύ σύντομα - απαιτώντας διαρκώς μεγαλύτερο επιτόκιο και τελικά αυξάνοντας το κόστος χρήματος για το Κράτος, τις Τράπεζες και εν τέλει τον δύστυχο καταναλωτή. 

Συμπερασματικά, η αντιθετική συμπεριφορά των "παικτών", η εμμονή του κ. Παπανδρέου στην άσκηση οικονομικής διπλωματίας αντί πραγματικής οικονομικής πολιτικής και η επιπόλαιη και άκριτη υιοθέτηση ανεφάρμοστων ή ωραιοποιημένων προτάσεων τείνουν να ωθήσουν το σημείο ισορροπίας της ελληνικής οικονομίας ακόμη πιο κάτω και ακόμη πιο μακριά. Το δυσάρεστο είναι ότι ενώ θα αυτοεπαινούμεθα για το θάρρος και την ικανότητά μας να "παίρνουμε σκληρά μέτρα", οι αγορές μάλλον θα μας συνετίσουν για μια ακόμη φορά, φωνάζοντας ακόμα πιο δυνατά για την ανάγκη κατάστρωσης αξιόπιστου σχεδίου.

ΥΓ: Προκειμένου να αποφύγω καταιγισμό σχολίων του τύπου "είσαι κι εσύ απ' αυτούς που θέλουν να κρυφτεί η αλήθεια" για την ατυχή, κατά την άποψή μου, επιλογή του χρόνου συγκρότησης των εξεταστικών επιτροπών επί ποικίλων ζητημάτων που απασχόλησαν στο παρελθόν την κοινή γνώμη και ορισμένα εξ΄αυτών απασχολούν ακόμη, απλά θα επισημάνω τα εξής: Ή θα οδηγηθούμε σε ένοχα πολιτικά πρόσωπα και η απαραίτητη πολιτική συναίνεση που απλόχερα δόθηκε θα γίνει καπνός, ή δεν θα μάθουμε τίποτα οπότε θα απολεσθεί εντελώς η ήδη βαρέως τρωθείσα αξιοπιστία του πολιτικού κόσμου και συνακόλουθα θα γίνει καπνός η κοινωνική συναίνεση, ή θα μάθουμε τη μισή αλήθεια με την άλλη μισή να "βγαίνει" όποτε θέλει - ή θέλουν κάποιοι - ώστε να ελέγχονται  οι  εξελίξεις  από κέντρα εκτός πολιτικής ή κοινωνίας.  Βλέπετε εσείς άλλη επιλογή; Πάντως και από τις τρεις επιλογές η οικονομία δεν κερδίζει και πολλά!Εξ' ου και το άστοχον του πράγματος.