Καλύτερη αφορμή από τη δημοσιότητα που δόθηκε στις δηλώσεις του Υπουργού Οικονομίας, περί ενδεχόμενης μετεκλογικής συνεργασίας ΝΔ-ΠΑΣΟΚ σε περίπτωση μη αυτοδυναμίας, δεν θα μπορούσε να υπάρξει για την ανάλυσή μας επί των διαφαινομένων εκλογικών σεναρίων, άρθρο που αναβάλαμε δυο φορές εξαιτίας της επικαιρότητας.
Κατ' αρχάς, θεωρούμε απαραίτητο να περιγράψουμε την ευρύτερη αρχιτεκτονική του πολιτικού μας συστήματος- κατά τη δική μας αντίληψη βεβαίως - ώστε να αντλήσουμε κάποιες σταθερές επί των οποίων στη συνέχεια θα αναπτύξουμε τις σκέψεις μας αναφορικά με τις εκλογικές εξελίξεις.
Χωρίς να αναφερθούμε σε λεπτομέρειες -εξάλλου τα δημοσκοπικά δεδομένα είναι γνωστά και προσβάσιμα στο διαδίκτυο και στα ΜΜΕ - το ελληνικό πολιτικό οικοδόμημα στηρίζεται σε αυτό που -χαριτολογώντας - θα ονομάζαμε "δυόμιση άξονες"! Συγκεκριμένα, βασικοί παίκτες στο πολιτικό παίγνιο αποτελούν οι δύο πόλοι εξουσίας, οι δύο κεντρικοί άξονες και δευτερευόντως - ο..μισός άξονας-, ένα από τα κόμματα της ελάσσονος αντιπολίτευσης.
Διαχρονικά, οι δύο βασικοί παίκτες κυριάρχησαν -εναλλασσόμενοι στην εξουσία - υπό τη μορφή ή την κατηγοριοποίηση σε "κόμμα", "παράταξη" ή "κίνημα" αλλά επίσης διαχρονικά και στους δύο πόλους κυριαρχεί το πρόσωπο-ηγέτης που διαθέτει το προνόμιο της άμεσης επαφής με το εκλογικό σώμα. Το πρωθυπουργοκεντρικό σύστημα διακυβέρνησης προωθεί και ενισχύει αυτό το μοντέλο διαχείρισης των κομματικών πραγμάτων, ενώ η εναλλαγή των δύο παικτών στην εξουσία παρήγαγε αυτό που ονομάζουμε δικομματισμό. Δεν πρόκειται στην ουσία του για δικομματισμό, βεβαίως, αλλά για προσωποκεντρικές προτάσεις εξουσίας προς το εκλογικό σώμα. Βασικό αίτιο που πρακτικώς καμία εναλλακτική πολιτική λύση δεν ευδοκίμησε - συγκρότηση ισχυρού "τρίτου πόλου", βιώσιμη κυβέρνηση συνεργασίας ή άλλη - αποτελεί αυτή ακριβώς η ιδιαιτερότητα της ελληνικής πολιτικής σκηνής: Τα κόμματα εξουσίας δεν είναι παρά τα οχήματα δια των οποίων τα πρόσωπα-ηγέτες διεκδικούν την εξουσία. Η εικόνα αυτή δεν έχει μεταβληθεί και δεν διαφαίνεται ότι κάτι τέτοιο θα γίνει στο άμεσο μέλλον.
Η άλλη πλευρά του λόφου- ο μισός άξονας που αναφέραμε πιο πάνω - αναδεικνύεται ανάλογα με την ιστορική συγκυρία και την εκάστοτε εκλογική αναγκαιότητα. Παλαιότερα το ρόλο αυτό έπαιζε το ΚΚΕ, σήμερα κατά μείζονα λόγο ο ΣΥΡΙΖΑ. Άλλοτε λόγω ιδεολογικού δυναμικού, άλλοτε εξαιτίας εξελίξεων σε εθνικά ζητήματα ή ακόμη και συσσώρευσης λαϊκής δυσαρέσκειας, ο "μισός άξονας" - και ας μην παρεξηγηθεί η έκφραση - δεν ήταν παρά η "σημαία ευκαιρίας" των ψηφοφόρων που δεν καλύπτονταν από τα δύο κυρίαρχα κόμματα.
Τα λοιπά κόμματα που κατά καιρούς δήλωσαν την παρουσία τους στο Κοινοβούλιο, δεν διαδραμάτισαν ουσιαστικό ρόλο στον αγώνα για τη διεκδίκηση της εξουσίας, ούτε διέθεταν το πολιτικό δυναμικό ώστε να κληθούν σε συνεργασία με έναν εκ των δύο μονομάχων. Σε αυτή τη φάση βρίσκεται στην τρέχουσα περίοδο το ΛΑΟΣ. Αντίθετα, η πίεση -ή πιο ορθά η έλξη - των κομμάτων εξουσίας τα εξαφάνισε σε βάθος χρόνου, ενώ ανάλογες συνέπειες υφίστανται ενίοτε και τα "ιστορικά" κόμματα της ελάσσονος αντιπολίτευσης.
Ο "ανήλικος" αναγνώστης μας λοιπόν -θεωρητικό σχήμα για τη διευκόλυνση του συλλογισμού μας - όντας περιπλεγμένος στο τρέχοντα ιστό των ΜΜΕ και αγνοώντας την πολιτική ιστορία αλλά και τις βασικές παραμέτρους του ελληνικού πολιτικού συστήματος, θα θεωρήσει -αφελώς - ότι βρισκόμαστε ένα βήμα πριν τη δημιουργία ενός "πανίσχυρου" τρίτου πόλου που δρέποντας τις ψήφους των απανταχού απογοητευμένων ψηφοφόρων, θα οδηγήσει επιτακτικά τις εξελίξεις προς κυβερνήσεις συνεργασίας (εθνικής ενότητας τις λέγανε παλιά!), οι οποίες και θα διαχειρισθούν με άπειρη σοβαρότητα και απίστευτη αποτελεσματικότητα τα προβλήματα που μας κληρονόμησε το παλαιό σύστημα! Ποσώς! Γι΄αυτό το λόγω και το παρόν άρθρο χαρακτηρίσθηκε ως "Ακατάλληλον Δι' Ανηλίκους".
Ποιες λοιπόν οι πιθανές εκλογικές εξελίξεις;
Αποδεικνύεται εξαιρετικά εύκολα ότι τα κόμματα που βρίσκονται στην εξουσία προχωρούν στην προκήρυξη προώρων εκλογών μόνον στην περίπτωση που έχουν -τουλάχιστον σε επίπεδο δημοσκοπίσεων - εξασφαλίσει προϋποθέσεις νίκης και κατά συνέπεια αυτοδυναμίας. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο στην παρούσα φάση. Επίσης, είναι δεδομένο ότι μια ενδεχόμενη απώλεια αυτοδυναμίας θα προκαλούσε συσπείρωση των ψηφοφόρων των δύο μεγάλων κομμάτων και στις εκλογές που θα ακολουθούσαν, το πιθανότερο σενάριο θα ήταν εκείνο που θα εξασφάλιζε -έστω οριακή - πλειοψηφία για έναν εκ των ΠΑΣΟΚ-ΝΔ.
Επίσης σημαντικό στοιχείο αποτελεί η διεξαγωγή των Ευρωεκλογών του 2009. Πρέπει να συγκρατήσουμε ότι ναι μεν η ψήφος είναι "χαλαρή", εντούτοις το δυναμικό που θα συγκέντρωνε ένα εκ των κομμάτων της ελάσσονος αντιπολίτευσης -ο ΣΥΡΙΖΑ το πιθανότερο- και ιδιαίτερα στην περίπτωση που θα ξεπερνούσε ένα "ψυχολογικό κατώφλι" - ας πούμε συμβολικά ένα 12 με 15 τοις εκατό- πολύ εύκολα θα το συγκρατούσε σε μεγάλο βαθμό και σε επόμενες εθνικές εκλογές. Απλούστερα, αυτό σημαίνει στην πράξη πως όταν ο πολίτης κάνει την "υπέρβαση" και επιλέξει κόμμα που δεν είχε ψηφίσει στο παρελθόν, στη συνέχεια εισπράξει -ενισχυτικά - την "επιτυχία" της επιλογής του (διαπιστώσει ότι μαζί με αυτόν, το ίδιο έπραξε και σεβαστός αριθμός συμπολιτών του) τότε δεν θα είχε πρόβλημα -τουναντίον μάλιστα -να πράξει ανάλογα και υπό δεδομένες συνθήκες και στο μέλλον ακόμη και σε εθνικές εκλογές.
Συμπερασματικά, ο χρόνος των εκλογών θα κριθεί από το δημοσκοπικό ποσοστό του κόμματος εκείνου που θα επηρεάσει την θεωρητική αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας, εφόσον αυτή, δια του Πρωθυπουργού, έχει την προτωβουλία.
Εάν τα εκλογικά ποσοστά του τρίτου κόμματος, στην περίοδο του Φθινοπώρου - μετά και από τις ακόμη άγνωστες συνέπειες της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας αλλά και ενδεχόμενων εξελίξεων σε άλλα μέτωπα (πυρκαϊές, σκάνδαλα κλπ)- είναι τέτοια που να ενισχύουν την πιθανότητα περί θεαματικής και απρόσμενης εκλογικής επιτυχίας του κόμματος αυτού στις επερχόμενες Ευρωεκλογές, τότε ο κ. Καραμανλής δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να "προλάβει" μια τέτοια εξέλιξη και να προχωρήσει στην προκήρυξη εκλογών το Φθινόπωρο ή το Χειμώνα. Αν δεν το κάνει και τα αναφερόμενα ποσοστά εμφανισθούν στις Ευρωεκλογές, τότε θα επιτρέψει την παγιοποίηση μιας τάσης που θα καταστήσει για ικανό χρονικό διάστημα, το τρίτο κόμμα που θα προκύψει, συνομιλητή και συμπαίκτη του παιγνίου εξουσίας. Επιπλέον, ο ίδιος θα υφίσταται ισχυρή πίεση-εξαιτίας σαφούς δυσαρμονία μεταξύ εκλογικού σώματος και Κοινοβουλίου- να προχωρήσει σε εθνικές εκλογές, χάνοντας την πρωτοβουλία των κινήσεων.
Στην περίπτωση που προκηρύξει εκλογές πριν το τέλος του 2008, είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα καταφέρει να εκλεγεί αυτοδύναμη Κυβέρνηση και ως εκ τούτου θα οδηγηθεί η χώρα σε διπλές εκλογές το 2009, όπου με τη βοήθεια και του νέου εκλογικού νόμου -αλλά και των επιπτώσεων της "ακυβερνησίας" που θα προκύψει- κάποιο εκ των δύο μεγάλων κομμάτων θα σχηματίσει αυτοδύναμη Κυβέρνηση. Είναι σαφές ότι αμφότεροι - ΝΔ και ΠΑΣΟΚ- θα κρατούν ως εναλλακτικό σχέδιο την Προεδρική Εκλογή του 2010, όπου υπάρχει η δυνατότητα της δεύτερης εκλογικής ευκαιρίας, δια της μη κοινής αποδοχής υποψηφίου Προέδρου της Δημοκρατίας.
Αντίθετα, εφόσον η δημοσκοπική εικόνα των πολιτικών κομμάτων περιέλθει σε πιο οικεία επίπεδα (κάμψη ποσοστών ΣΥΡΙΖΑ, ενδεχόμενη άνοδος των ποσοστών του ΠΑΣΟΚ χωρίς όμως να αλλάξουν οι συσχετισμοί), τότε ο Πρωθυπουργός δεν έχει κανένα λόγο να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές, αλλά αντίθετα να εκμεταλλευθεί τον ενδιάμεσο πολιτικό χρόνο μέχρι το 2010, συνεπικουρούμενος και από εκλογική υπεροχή στις Ευρωεκλογές, ώστε να διεκδικήσει εντολή αυτοδύναμης Κυβέρνησης.
Κατ' αρχάς, θεωρούμε απαραίτητο να περιγράψουμε την ευρύτερη αρχιτεκτονική του πολιτικού μας συστήματος- κατά τη δική μας αντίληψη βεβαίως - ώστε να αντλήσουμε κάποιες σταθερές επί των οποίων στη συνέχεια θα αναπτύξουμε τις σκέψεις μας αναφορικά με τις εκλογικές εξελίξεις.
Χωρίς να αναφερθούμε σε λεπτομέρειες -εξάλλου τα δημοσκοπικά δεδομένα είναι γνωστά και προσβάσιμα στο διαδίκτυο και στα ΜΜΕ - το ελληνικό πολιτικό οικοδόμημα στηρίζεται σε αυτό που -χαριτολογώντας - θα ονομάζαμε "δυόμιση άξονες"! Συγκεκριμένα, βασικοί παίκτες στο πολιτικό παίγνιο αποτελούν οι δύο πόλοι εξουσίας, οι δύο κεντρικοί άξονες και δευτερευόντως - ο..μισός άξονας-, ένα από τα κόμματα της ελάσσονος αντιπολίτευσης.
Διαχρονικά, οι δύο βασικοί παίκτες κυριάρχησαν -εναλλασσόμενοι στην εξουσία - υπό τη μορφή ή την κατηγοριοποίηση σε "κόμμα", "παράταξη" ή "κίνημα" αλλά επίσης διαχρονικά και στους δύο πόλους κυριαρχεί το πρόσωπο-ηγέτης που διαθέτει το προνόμιο της άμεσης επαφής με το εκλογικό σώμα. Το πρωθυπουργοκεντρικό σύστημα διακυβέρνησης προωθεί και ενισχύει αυτό το μοντέλο διαχείρισης των κομματικών πραγμάτων, ενώ η εναλλαγή των δύο παικτών στην εξουσία παρήγαγε αυτό που ονομάζουμε δικομματισμό. Δεν πρόκειται στην ουσία του για δικομματισμό, βεβαίως, αλλά για προσωποκεντρικές προτάσεις εξουσίας προς το εκλογικό σώμα. Βασικό αίτιο που πρακτικώς καμία εναλλακτική πολιτική λύση δεν ευδοκίμησε - συγκρότηση ισχυρού "τρίτου πόλου", βιώσιμη κυβέρνηση συνεργασίας ή άλλη - αποτελεί αυτή ακριβώς η ιδιαιτερότητα της ελληνικής πολιτικής σκηνής: Τα κόμματα εξουσίας δεν είναι παρά τα οχήματα δια των οποίων τα πρόσωπα-ηγέτες διεκδικούν την εξουσία. Η εικόνα αυτή δεν έχει μεταβληθεί και δεν διαφαίνεται ότι κάτι τέτοιο θα γίνει στο άμεσο μέλλον.
Η άλλη πλευρά του λόφου- ο μισός άξονας που αναφέραμε πιο πάνω - αναδεικνύεται ανάλογα με την ιστορική συγκυρία και την εκάστοτε εκλογική αναγκαιότητα. Παλαιότερα το ρόλο αυτό έπαιζε το ΚΚΕ, σήμερα κατά μείζονα λόγο ο ΣΥΡΙΖΑ. Άλλοτε λόγω ιδεολογικού δυναμικού, άλλοτε εξαιτίας εξελίξεων σε εθνικά ζητήματα ή ακόμη και συσσώρευσης λαϊκής δυσαρέσκειας, ο "μισός άξονας" - και ας μην παρεξηγηθεί η έκφραση - δεν ήταν παρά η "σημαία ευκαιρίας" των ψηφοφόρων που δεν καλύπτονταν από τα δύο κυρίαρχα κόμματα.
Τα λοιπά κόμματα που κατά καιρούς δήλωσαν την παρουσία τους στο Κοινοβούλιο, δεν διαδραμάτισαν ουσιαστικό ρόλο στον αγώνα για τη διεκδίκηση της εξουσίας, ούτε διέθεταν το πολιτικό δυναμικό ώστε να κληθούν σε συνεργασία με έναν εκ των δύο μονομάχων. Σε αυτή τη φάση βρίσκεται στην τρέχουσα περίοδο το ΛΑΟΣ. Αντίθετα, η πίεση -ή πιο ορθά η έλξη - των κομμάτων εξουσίας τα εξαφάνισε σε βάθος χρόνου, ενώ ανάλογες συνέπειες υφίστανται ενίοτε και τα "ιστορικά" κόμματα της ελάσσονος αντιπολίτευσης.
Ο "ανήλικος" αναγνώστης μας λοιπόν -θεωρητικό σχήμα για τη διευκόλυνση του συλλογισμού μας - όντας περιπλεγμένος στο τρέχοντα ιστό των ΜΜΕ και αγνοώντας την πολιτική ιστορία αλλά και τις βασικές παραμέτρους του ελληνικού πολιτικού συστήματος, θα θεωρήσει -αφελώς - ότι βρισκόμαστε ένα βήμα πριν τη δημιουργία ενός "πανίσχυρου" τρίτου πόλου που δρέποντας τις ψήφους των απανταχού απογοητευμένων ψηφοφόρων, θα οδηγήσει επιτακτικά τις εξελίξεις προς κυβερνήσεις συνεργασίας (εθνικής ενότητας τις λέγανε παλιά!), οι οποίες και θα διαχειρισθούν με άπειρη σοβαρότητα και απίστευτη αποτελεσματικότητα τα προβλήματα που μας κληρονόμησε το παλαιό σύστημα! Ποσώς! Γι΄αυτό το λόγω και το παρόν άρθρο χαρακτηρίσθηκε ως "Ακατάλληλον Δι' Ανηλίκους".
Ποιες λοιπόν οι πιθανές εκλογικές εξελίξεις;
Αποδεικνύεται εξαιρετικά εύκολα ότι τα κόμματα που βρίσκονται στην εξουσία προχωρούν στην προκήρυξη προώρων εκλογών μόνον στην περίπτωση που έχουν -τουλάχιστον σε επίπεδο δημοσκοπίσεων - εξασφαλίσει προϋποθέσεις νίκης και κατά συνέπεια αυτοδυναμίας. Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο στην παρούσα φάση. Επίσης, είναι δεδομένο ότι μια ενδεχόμενη απώλεια αυτοδυναμίας θα προκαλούσε συσπείρωση των ψηφοφόρων των δύο μεγάλων κομμάτων και στις εκλογές που θα ακολουθούσαν, το πιθανότερο σενάριο θα ήταν εκείνο που θα εξασφάλιζε -έστω οριακή - πλειοψηφία για έναν εκ των ΠΑΣΟΚ-ΝΔ.
Επίσης σημαντικό στοιχείο αποτελεί η διεξαγωγή των Ευρωεκλογών του 2009. Πρέπει να συγκρατήσουμε ότι ναι μεν η ψήφος είναι "χαλαρή", εντούτοις το δυναμικό που θα συγκέντρωνε ένα εκ των κομμάτων της ελάσσονος αντιπολίτευσης -ο ΣΥΡΙΖΑ το πιθανότερο- και ιδιαίτερα στην περίπτωση που θα ξεπερνούσε ένα "ψυχολογικό κατώφλι" - ας πούμε συμβολικά ένα 12 με 15 τοις εκατό- πολύ εύκολα θα το συγκρατούσε σε μεγάλο βαθμό και σε επόμενες εθνικές εκλογές. Απλούστερα, αυτό σημαίνει στην πράξη πως όταν ο πολίτης κάνει την "υπέρβαση" και επιλέξει κόμμα που δεν είχε ψηφίσει στο παρελθόν, στη συνέχεια εισπράξει -ενισχυτικά - την "επιτυχία" της επιλογής του (διαπιστώσει ότι μαζί με αυτόν, το ίδιο έπραξε και σεβαστός αριθμός συμπολιτών του) τότε δεν θα είχε πρόβλημα -τουναντίον μάλιστα -να πράξει ανάλογα και υπό δεδομένες συνθήκες και στο μέλλον ακόμη και σε εθνικές εκλογές.
Συμπερασματικά, ο χρόνος των εκλογών θα κριθεί από το δημοσκοπικό ποσοστό του κόμματος εκείνου που θα επηρεάσει την θεωρητική αυτοδυναμία της Νέας Δημοκρατίας, εφόσον αυτή, δια του Πρωθυπουργού, έχει την προτωβουλία.
Εάν τα εκλογικά ποσοστά του τρίτου κόμματος, στην περίοδο του Φθινοπώρου - μετά και από τις ακόμη άγνωστες συνέπειες της δυσμενούς οικονομικής συγκυρίας αλλά και ενδεχόμενων εξελίξεων σε άλλα μέτωπα (πυρκαϊές, σκάνδαλα κλπ)- είναι τέτοια που να ενισχύουν την πιθανότητα περί θεαματικής και απρόσμενης εκλογικής επιτυχίας του κόμματος αυτού στις επερχόμενες Ευρωεκλογές, τότε ο κ. Καραμανλής δεν θα έχει άλλη επιλογή από το να "προλάβει" μια τέτοια εξέλιξη και να προχωρήσει στην προκήρυξη εκλογών το Φθινόπωρο ή το Χειμώνα. Αν δεν το κάνει και τα αναφερόμενα ποσοστά εμφανισθούν στις Ευρωεκλογές, τότε θα επιτρέψει την παγιοποίηση μιας τάσης που θα καταστήσει για ικανό χρονικό διάστημα, το τρίτο κόμμα που θα προκύψει, συνομιλητή και συμπαίκτη του παιγνίου εξουσίας. Επιπλέον, ο ίδιος θα υφίσταται ισχυρή πίεση-εξαιτίας σαφούς δυσαρμονία μεταξύ εκλογικού σώματος και Κοινοβουλίου- να προχωρήσει σε εθνικές εκλογές, χάνοντας την πρωτοβουλία των κινήσεων.
Στην περίπτωση που προκηρύξει εκλογές πριν το τέλος του 2008, είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν θα καταφέρει να εκλεγεί αυτοδύναμη Κυβέρνηση και ως εκ τούτου θα οδηγηθεί η χώρα σε διπλές εκλογές το 2009, όπου με τη βοήθεια και του νέου εκλογικού νόμου -αλλά και των επιπτώσεων της "ακυβερνησίας" που θα προκύψει- κάποιο εκ των δύο μεγάλων κομμάτων θα σχηματίσει αυτοδύναμη Κυβέρνηση. Είναι σαφές ότι αμφότεροι - ΝΔ και ΠΑΣΟΚ- θα κρατούν ως εναλλακτικό σχέδιο την Προεδρική Εκλογή του 2010, όπου υπάρχει η δυνατότητα της δεύτερης εκλογικής ευκαιρίας, δια της μη κοινής αποδοχής υποψηφίου Προέδρου της Δημοκρατίας.
Αντίθετα, εφόσον η δημοσκοπική εικόνα των πολιτικών κομμάτων περιέλθει σε πιο οικεία επίπεδα (κάμψη ποσοστών ΣΥΡΙΖΑ, ενδεχόμενη άνοδος των ποσοστών του ΠΑΣΟΚ χωρίς όμως να αλλάξουν οι συσχετισμοί), τότε ο Πρωθυπουργός δεν έχει κανένα λόγο να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές, αλλά αντίθετα να εκμεταλλευθεί τον ενδιάμεσο πολιτικό χρόνο μέχρι το 2010, συνεπικουρούμενος και από εκλογική υπεροχή στις Ευρωεκλογές, ώστε να διεκδικήσει εντολή αυτοδύναμης Κυβέρνησης.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου