Θέλεις Αφορολόγητο; Φώναξε Υδραυλικό!

Στην αρχή νόμιζα ότι είχε σχέδιο. Εξάλλου ήξερε ότι "λεφτά υπάρχουν". Κάπου που εμείς δεν υποψιαζόμασταν. Μετά υποψιάστηκα ότι οι όποιες σοσιαλιστικές του καταβολές του υπαγόρευαν να αντιπαρατεθεί στις ευθείες "βολές" των αγορών και δεν μπορούσε να υπηρετήσει άλλα μοντέλα παρά εκείνο με το πιο λαϊκό πρόσωπο. Κατόπιν πείστηκα ότι  θα ακολουθούσε έναν ήπιο κοινωνικό οικονομικό δρόμο, μέχρι τα σκληρά μέτρα είτε να τα ακυρώσει η πραγματικότητα με το ξεπέρασμα της κρίσης είτε να του τα επιβάλλουν οι Βρυξέλλες.
Γελάστηκα. Σε όλα. Κατάλαβα ότι όχι μόνο δεν είχε κανένα σχέδιο, όχι μόνο δεν ακολουθούσε ένα δρόμο έστω και μόνο ιδεολογικά συνεπή, αλλά επιτρέπει να διακινδυνεύονται πειραματισμοί  στην καθημαγμένη οικονομία μας.

• Σε μια οικονομία που πολίτες, επιχειρήσεις και εισπρακτικός μηχανισμός συμπράττουν αρμονικά για δεκαετίες στην άλλοτε νόμιμη και άλλοτε όχι τόσο νόμιμη "διαπραγμάτευση" των μεταξύ τους οφειλών, όποιος θεωρεί ότι το σύστημα αυτό μπορεί να αλλάξει κατεύθυνση σε χρόνο μικρότερο από αυτόν που δαπανήθηκε για να "χτιστεί", απλά δεν έχει σχέση ούτε με την αγορά ούτε με την πραγματικότητα. Καλά δεν γνωρίζουν ότι το "ελληνικό μοντέλο" δεν περιγράφεται σε κανένα οικονομικό εγχειρίδιο;
  
• Σε μια οικονομία όπου φοροαπαλλαγές, προνόμια και άλλα φαιδρά θεσπίστηκαν στη βάση αφενός της αδυναμίας του Κράτους να ενισχύσει ομάδες πολιτών με πραγματικό εισόδημα και ως υποκατάστατο αυτής της αδυναμίας παρείχε αυτές τις απαλλαγές και αφετέρου στην  συνδιαλλαγή  μεταξύ πολιτών και πολιτικών, ας προσδιοριστεί πρώτα ποιος παράγοντας από τους παραπάνω εξέλιπε ώστε να καταστεί δυνατή η συνολική αναθεώρηση του συστήματος. Πιο απλά, η κατάργηση φοροαπαλλαγών για κάποια εισοδήματα σημαίνει μείωση της αγοραστικής τους δύναμης, ενώ για κάποια άλλα αφετηρία για νέα διαπραγμάτευση. Έχουμε δηλαδή το παράδοξο φαινόμενο - και θα ήταν κωμικό αν δεν αναφερόμασταν στο ανθρώπινο στοιχείο - εν καιρώ κρίσης να μειώνεται η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών, μέσω της φορολόγησης, για παροχή εκ μέρους του Κράτους των ίδιων ή και πιο χαμηλών υπηρεσιών- πάλι εξαιτίας της κρίσης, εφόσον μειώνονται οι κρατικές δαπάνες - και με τον κίνδυνο να διαμορφωθεί εκ νέου ένα παρόμοιο σύστημα με το προηγούμενο. Δείτε τον κύκλο: το Κράτος δεν έχει έσοδα και μειώνει τις δαπάνες του (διάβαζε τις υπηρεσίες του προς τους πολίτες) ενώ αυξάνει τη φορολογία δυσχεραίνοντας το αφορολόγητο, μειώνει έτσι την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Υπό την νέα αυτή πίεση τα νοικοκυριά θα πιέσουν εκ νέου το πολιτικό σύστημα για νέα προνόμια απαλλαγών προκειμένου να επανέλθουν στα πρότερα κεκτημένα. Κι όμως αυτό τον φαύλο κύκλο τον ονομάζουμε "δίκαιο φορολογικό σύστημα" και μάλιστα υπό διαβούλευση! Το πιο απίθανο απ' όλα; Καταλήγουμε στο μοναδικό και απίστευτο συμπέρασμα: Θέλεις αφορολόγητο; Να καλείς τον υδραυλικό σου πιο συχνά! Σοβαρότης; Μηδέν!
  
• Σε μια οικονομία που ομολογουμένως το τραπεζικό της σύστημα δεν προσεβλήθη από τον ορυμαγδό των "τοξικών" επενδυτικών προϊόντων και θα έπρεπε να το "διαφυλάξουμε" ως κόρην οφθαλμού  τι προτείνει; Την "μόλυνσή" του πιστωτικού συστήματος με αμφιβόλου επίδρασης στην αξιοπιστία του, και κατά συνέπεια στην πιστοληπτική του ικανότητα με πιθανό αρνητικό αποτέλεσμα στα επιτόκια δανεισμού των επιχειρήσεων και των καταναλωτών, μέτρα που ονομάζονται -κι εδώ είναι το τραγικό, αν δεν ήταν αστείο - "προστασίας των δανειοληπτών"! Βέβαια, για να ολοκληρωθεί η κωμωδία, στη συνέχεια διαρρέουμε και την πρόθεση για αποκρατικοποίηση τραπεζών- αφού πρώτα τις βάλουμε να "βοηθήσουν" τους περίφημους δανειολήπτες! - άραγε σε πια χρηματιστηριακή τιμή και με ποιο σοβαρό ενδιαφερόμενο μετά από αυτές τις  αλχημείες; Τον κίνδυνο να έχουμε επανάληψη της δραματικής ιστορίας της Ολυμπιακής, στην τραπεζική της βερσιόν, από ιδρύσεως μέχρι πωλήσεως δεν το βλέπει κανείς; Θεαματικός ερασιτεχνισμός ή σοσιαλιστική "μαγεία"; Θα μας πει ποτέ κανείς  με συγκεκριμένα κοστολόγια πόσο θα κοστίσουν στο τραπεζικό σύστημα - κόστος που θα πληρώσουμε τόσο οι πολίτες ως δανειολήπτες όσο και το κράτος ως μέτοχος τραπεζών - οι "κοινωνικές ευαισθησίες" του Κινήματος;

Τα παραπάνω είναι μόνο ελάχιστα από τον κωμικό πλέον κύκλο "μεγαλόστομες εξαγγελίες - κοινωνική (ως ακοστολόγητη) ψευτοευαισθησία - υποκριτική διαβούλευση - κωμικοτραγικό αποτέλεσμα". Στα σοβαρά πιστεύει κανείς  -μη όψιμος σοσιαλιστής βεβαίως - ότι μια χώρα με συνολικό χρέος περί τα 300δις Ευρώ, με ετήσιο δανεισμό άνω των 55δις Ευρώ και με τις δεδομένες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές αγκυλώσεις, θα διασωθεί από τις αποδείξεις που θα μαζεύει - επίμονα φρονώ! - η κυρα-Κούλα των 400 ευρώ το μήνα (τα βερεσέ φάρμακα μετράνε στο σύστημα;), ο μισθωτός των 1200 (τα φροντιστήρια θα τα βάλει κανείς στο σύνολο του αφορολόγητου;) ή ο ελεύθερος επαγγελματίας, που πολύ πιθανόν να του χρωστά μεν το Δημόσιο κάποιες χιλιάδες ευρώ ενώ το ίδιο το Δημόσιο δεν του δίνει φορολογική ενημερότητα για κάποιες εκατοντάδες ευρώ; Πρόκειται για την ίδια κρατική μηχανή που ναι μεν δέχεται να διατηρείς ζημιογόνα επιχείρηση, δεν εξετάζει όμως πόθεν έσχες για να πληρώσεις το ασφαλιστικό σου ταμείο, τις οφειλές του οποίου δεν μπορείς να αποφύγεις ανεξάρτητα αν κερδίζεις από τη δραστηριότητά σου ή όχι! Εν κατακλείδι, μέσα σε ένα πολύπλοκο πλέγμα οργανωτικού παραλογισμού μέχρι ντελιρίου, η συλλογή αποδείξεων φαντάζει ευχάριστο χόμπυ για πολύ ακριβά γούστα! Με τις υγείες μας!

Γουι Γουις Γιου...

                   Κατ' αρχάς, χρόνια πολλά αγαπητέ μου αναγνώστη. Βλέπεις δεν σε προκαλώ με ευχές τύπου "Καλά Χριστούγεννα" και τέτοια πασέ, γιατί ως ορθός πολιτικά αρθρογράφος σέβομαι μέχρι το μεδούλι τις ηθικές επιταγές της νέας εποχής. Δεν σε ξέρω, δεν θέλω να προσβάλλω τα θρησκευτικά σου φρονήματα - όπως παλιότερα τα πολιτικά, θυμάσαι ε; - και αντί να σου ευχηθώ σε θρησκευτική βάση, σου "περνάω" ένα ελαφρύ εορταστικό αεράκι, έτσι χάριν της εποχής, όπως θα σου "περνούσα" το αλάτι ας πούμε αν ήμασταν ομοτράπεζοι σε χριστουγεννιάτικο - ωχ! μου ξέφυγε - φιλανθρωπικό γεύμα. Χρόνια πολλά λοιπόν γιατί και μέσα στο πολιτικό πνεύμα των ημερών είμαι, αφού νίκησαν οι "δημοκρατικές δυνάμεις" - βλέπεις θα 'σκαγα αν δεν το 'γραφα! - και ο Γιώργος όπου νά 'ναι θα δώσει και ψήφο στους μετανάστες, πρώτης γενιάς δεύτερης θα σε γελάσω, και δεν είναι πρέπον να καταπιέζουμε το "διευρυμένο" εκλογικό σώμα με ευχές που δεν το εκφράζουν στο σύνολό του, διότι το "διευρυμένο" αυτό σώμα θα γίνει αργότερα και η "διευρυμένη" φορολογική μας βάση και θα μας βγάλει κι από την κρίση. Μη γελιόμαστε. Ο μετανάστης πρώτα θα ψηφίσει και μετά θα φορολογηθεί - μήπως θα διορισθεί κιόλας; δεν ξέρω!- και πρέπει να τον προσέχουμε. Αλλά και οικονομία σου κάνω. Γιατί αν βγεις - ας πούμε - δήμαρχος ή περιφερειάρχης, γιατί ο Γιώργος και τρίτο και τέταρτο κι όσους γουστάρεις βαθμούς αυτοδιοίκησης θα θεσπίσει, σε συμφέρει καλύτερα να φτιάξεις με λαμπιόνια ένα "Χρόνια Πολλά" και να το κοτσάρεις στη μόστρα του δήμου σου σε όλες τις κινητές κι ακίνητες γιορτές και αργίες, παρά να τρέχεις να πληρώνεις πότε το "Χριστός Ανέστη" και πότε το "Καλά Χριστούγεννα" και να σε τρέχουνε μετά οι ψηφοφόροι σου - οι "διευρυμένοι" ντε - στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια για προσβολή του θρησκευτικού τους "γίγνεσθαι".
                   Τώρα που είπα θρησκευτικού, ο Γιώργος έκανε φάουλ. Ναι, ναι. Μπορεί να μη το πιστεύεις αλλά τον βρήκα οφ. Μα είναι δυνατόν να καλεί τον Αρχιεπίσκοπο σε συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου και να μην φωνάζει κι από δίπλα ένα μουφτή, ένα ραβίνο ή ένα βουδιστή σαολίν ή έστω ένα σαμάνο βρε αδελφέ, τόσους και τόσους φιλοξενούμε από τη φίλη Αφρική; Δηλαδή αυτοί δε δικαιούνται ολίγη υπουργικοσυμβουλική αίγλη; Το έβγαλαν που το έβγαλαν  οι  κυβερνώντες εκείνο το "εθνικής" από το Υπουργείο Παιδείας, το "Θρησκευμάτων" που αράζει παρά δίπλα δεν το πρόσεξαν λιγουλάκι παραπάνω; Θα μου πεις πόσα να προλάβει κι ο Γιώργος με ένα λαπτοπ χειμώνα καλοκαίρι; Γιατί οι άλλοι δεν έχουν λάπτοπ, όοοοοχι. Είχανε γράψει βέβαια του Αη-Βασίλη να τους φέρει, αλλά η Πρωτοχρονιά έρχεται οσονούπω. Που να τα προκάμει και όλα ένας άγιος; Βλέπεις δεν φτούρησε και το μικρό κι ευέλικτο κυβερνητικό σχήμα. Ψιλομεγάλο μας βγήκε και πάλι, αλλά δε βαριέσαι. Πέντε πάνω, πέντε κάτω, τ' είναι ο κάβουρας τι το ζουμί του. Καλά παροιμίες είναι αυτές; Μες στη μιζέρια παροιμίες έχουμε στην Ελλάδα. Να, αυτή είναι παροιμία: Δεν ωφελεί να κλαις πάνω από το χυμένο γάλα! Γκλάμουρους! Αγγλοσαξωνική. Με γάλατα κάτω χυμένα, με απ' όλα. Μπορείς μετά να αρνηθείς στον πειρασμό να ακούς τις ομιλίες του Γιώργου, που το "εμείς" το κολλάει παντού όπως το γουί το αγγλικό; "Εμείς μπορούμε", "εμείς θέλουμε" κι εμείς σαλτάρουμε! Ναι ρε συ Γιώργο, το "εμείς" το έχει μέσα το ρήμα το ρημάδι! Το can δεν το χει γι' αυτό του κοτσάρεις το we. Γκοτ ιτ;
                   Πάντως, εκείνο που δεν μπορεί κανείς να αρνηθεί στο Γιώργο, είναι η μαγκιά. Το περίμενες εσύ; Εγώ όχι. Γιατί σου λέω η μαγκιά; Παιδί μου, ο Γιώργος κάνει ό,τι θέλει! Από την εποχή που τάπωσε τον Μπένι, μιλάμε δεν έχει σταματήσει τις τάπες. Εκλογές θες; Τους πήρε τις ταυτότητες! (την ήξερες την έκφραση; εγώ όχι την άκουσα πρόσφατα). Υπουργούς θες; Έκανε τον Πάγκαλο αντιπρόεδρο της Κυβέρνησής του! (Και μόνο αυτό το αντι- μπροστά από τίτλο που κατέχει ο Θεόδωρος είναι ικανό να τον κάνει τούρμπο, για να μη θυμηθώ τι άλλο έχει δηλώσει ο αντι- για τον Πρόεδρο Γιώργο) Οικονομική κρίση θες; Τους έχει τρελάνει όλους και μέσα και έξω! Μια βγαίνει και λέει ότι είμαστε στην εντατική και κινδυνεύει η εθνική μας κυριαρχία και καταβαραθρώνονται τα ομόλογά μας και θεριεύουν τα spreads και μας κυνηγάνε οι πιστωτές και την άλλη άνετος μας καλεί ήσυχα και όμορφα να συστρατευθούμε στην πράσινη ανάπτυξη και τα πράγματα δεν είναι και τόσο άσχημα και δεν είμαστε δα και στο χείλος του γκρεμού και έχουμε και χρόνο να πολεμήσουμε και τη διαφθορά και να βγούμε και για πικνικ άμα δεν έχεις να κάνεις τίποτα την Κυριακή! Τη μια μας κόβει τους μισθούς και την άλλη μας τραβάει μια καλοπληρωμένη εθελούσια να γουστάρουμε! Και έτσι και γιουβέτσι. Και Κατσέλη και Παπακωνσταντίνου. Και οι διεθνείς οίκοι μπλεχτήκανε. Ο ένας μας υποβαθμίζει στα βάραθρα ο άλλος μας γαργαλάει τις πατούσες. Και οι Ευρωπαίοι τα 'χουνε χαμένα. Θα πτωχεύσει τη μια και δεν πτωχεύει με τίποτα από την άλλη. Χρόνια και ζαμάνια τεχνοκράτες οι άνθρωποι δεν μπορούν να σταυρώσουν δήλωση και να πέσουν μέσα! Κι ο Γιώργος; Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς αλλά και πλάνα με τον Ιερώνυμο στο Υπουργικό. Μαγκιά φίλε μου λέγεται αυτό. Μαγκιά και τίποτ' άλλο.
                  Τελικά, όσοι λένε ότι ο εκάστοτε ηγέτης αντανακλά και συνοψίζει το λαϊκό αίσθημα έχουνε δίκιο. Το 2004 ευχαριστήσαμε το "λογιστή" - που μας  ήταν απαραίτητος για να μπούμε στην ΟΝΕ - και εκλέξαμε τον "κιμπάρη" (άμα δεν ξέρεις τι σημαίνει γκούγκλαρε να μην πλατειάζω) ηγέτη της ανάπτυξης και τον Ολυμπιακών Αγώνων. Όταν το φυσάς που λένε το χρήμα, ε! θες έναν άνθρωπο να το "διανέμει" απλόχερα! Τώρα με την κρίση τι να τον κάνεις τον γαλαντόμο. Θες έναν μάγκα να τους φέρνει βόλτα. Και τους μέσα και τους έξω. Να τους τρελαίνει ρε παιδί μου, να μην μπορούν να τον πιάσουν από πουθενά. Χέλι.
                   Είπα χέλι και θυμήθηκα την παλιά δήλωση του Μητσοτάκη senior. "Δεν κάνει το παιδί...". Τι δεν κάνει που ο Γιώργος είναι τώρα Πρωθυπουργός, ο Κυριάκος σκιώδης και η Ντόρα...τίποτα! Γι' αυτό σου λέω. Δεν υπάρχουν ευθείες στην πολιτική. Τεθλασμένες μόνο κι αν μπορείς τις ακολουθείς. Έγραφα κι εγώ ότι ναι μεν θα βγει ο Σαμαράς αλλά με μικρή προσέλευση. Που πας ρε καραμήτρο Τυχαίε; Πάρε ένα εφτακοσάρι χιλιάδες βαμμένους Σαμαρικούς να συνωστίζονται στα εκλογικά τμήματα της Νέας Δημοκρατίας σαν τους Σμυρνιώτες της Ρεπούση. Και τώρα τι να σου πω; Ότι η Ντόρα θα κάνει κόμμα; Ότι ο Γιώργος αναζητά παντού συναινέσεις για να προλάβει να ηγηθεί ενός ευρύτερου κυβερνητικού σχηματισμού για να μην τον προλάβουν οι εξελίξεις; Θα με πιστέψεις; Όχι, μέρες που είναι. Αλλά όπως κατάλαβες εγώ θα στα πω σε επόμενο άρθρο! Προς το παρόν υγεία και χαρά σε όλους!

Το Μεγάλο Παιχνίδι 2: Πόσο Κοστίζει η Ελλάδα;

Το τελευταίο άρθρο μας "Το Μεγάλο Παιχνίδι" έγινε αντικείμενο πολλαπλών σχολίων, κάποια εκ των οποίων αποτέλεσαν την αφορμή για την συγγραφή του παρόντος. Δύο είναι τα κεντρικά - και άκρως ενδιαφέροντα - ερωτήματα που θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε αυτό το άρθρο:

• Πρώτον, είναι δυνατόν ενδεχόμενη πτώχευση της Ελλάδας να προκαλέσει σημαντικούς τριγμούς στην ευρωζώνη - διάβαζε γαλλογερμανικό οικονομικό άξονα - δεδομένου ότι το ΑΕΠ της χώρας μας κινείται πλησίον του ελάχιστου 3% του ΑΕΠ της ζώνης του Ευρώ; Με άλλα λόγια η κατάρρευση μιας μικροσκοπικής, σε σχέση με εκείνη της ευρωζώνης, οικονομίας -όπως η ελληνική - μπορεί να συγκλονίσει τα θεμέλια της ευρωπαϊκής οικονομίας;
  
• Σε ποιο βαθμό τα πολιτικά και κοινωνικά φαινόμενα που σημειώνονται στη χώρα μας αποτελούν παράγωγα της σύγκρουσης του γαλλο-γερμανικού άξονα με τον αγγλοσαξωνικό - διάβαζε αγγλοαμερικανικό - και συνακόλουθα σε ποιο βαθμό η ίδια σύγκρουση αποτελεί αίτιο "τριβών" στη νοτιοανατολική Μεσόγειο ή αν θέλετε πως "μεταφράζεται" στη γεωπολιτική γειτονιά μας η αντιπαράθεση των γαλλογερμανών με τους αγγλοαμερικανούς;

Θα μπορούσε κανείς να το απαντήσει επικαλούμενος σειρά δημοσιευμάτων και αναλύσεων, με τελευταίο αυτό των Sunday Times της 20ης Δεκεμβρίου, μια ημέρα μετά τη δημοσίευση του δικού μας άρθρου, όπου χαρακτηριστικά αναφέρεται: "fears grew that Greece might default on its £270 billion debt and trigger another global financial crisis". Δεν θα επικαλεστούμε όμως τίποτε από όλα αυτά, γιατί κατά τη γνώμη μας αλλού εδράζεται το ενδεχόμενο κρίσης της ευρωζώνης εξαιτίας του ελληνικού ζητήματος:

• Η γεωγραφική θέση της χώρας μας προσδιορίστηκε - από τη συμφωνία της Γιάλτας ακόμη - ως μέρος της ζώνης διαμετακομιστικού εμπορίου, ως κομβικός σταθμός σε έναν κυρίαρχο και εξαιρετικής σημασίας εμπορικό άξονα. Εκείνον που ξεκινά από τις χώρες παραγωγής της ενέργειας, Μέση Ανατολή και Χώρες του Κόλπου, περνά από τη γειτονιά μας, όπου η διαμετακομιζόμενη ενέργεια δεν μπορεί να καταναλωθεί αφού ούτε βαριά βιομηχανία υπάρχει ούτε και το κλίμα ευνοεί, και καταλήγει στις Βόρειες Ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ, όπου οι κλιματικές συνθήκες, οι τεράστιοι αυτοκινητόδρομοι και η βαριά βιομηχανία τις καθιστούν κατεξοχήν καταναλώτριες ενέργειας. Η συγκεκριμένη δομή είναι εκείνη που καθόρισε μεταπολεμικά και το οικονομικό πρόσωπο της Ελλάδας. Απλά θυμηθείτε την ελληνική ναυτιλία και αμέσως θα έχετε την εικόνα της "Ελλάδας- διαμετακομιστή". Αυτός ο ρόλος της ανατέθηκε - από τους συσχετισμούς ισχύος και από τη γεωγραφία - και αυτόν ανέλαβε να παίξει.
  

• Αυτό λοιπόν το "σταθμό" αγόρασαν οι Ευρωπαίοι εταίροι μας και σε αυτό επένδυσαν ένα τεράστιο - για τις δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας όχι για τις δικές τους - ποσό, είτε μέσω δανείων είτε μέσω επιδοτήσεων με τους όρους που αναφέραμε στο προηγούμενο άρθρο  μας. Οι γαλλογερμανοί λοιπόν "αγόρασαν" από τους Άγγλους - μέσω του ευρώ - το "ελληνικό οικόπεδο" έχτισαν δρόμους και αεροδρόμια αλλά δεν κατόρθωσαν να "προστατεύσουν" την επένδυσή τους. Απλοποιημένο το σχήμα, αλλά κάπως έτσι λειτούργησε. Επιπλέον, οι Ευρωπαίοι δεν κατανόησαν αυτό που διδάσκει η ιστορία ανά τους αιώνες, οι Αμερικανοί, οι Άγγλοι ακόμα και οι Ελβετοί το γνωρίζουν πολύ καλά: Καμιά οικονομική δύναμη δεν μπορεί να μακροημερεύσει αν ο πυλώνας της ασφάλειας δεν στηθεί για να στηρίξει το οικοδόμημα. Έτσι λοιπόν κι ενώ οι Ευρωπαίοι επέμειναν στη γραφειοκρατεία τους, οι "επενδύσεις" τους σε Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία και Πορτογαλία - οι γνωστοί PIGS από τα αρχικά των ονομάτων των χωρών - άρχισαν να δέχονται "επιθέσεις". Σε κάποια σημεία μάλιστα οι "επιθέσεις" μοιάζουν, όπως στο οξύ πρόβλημα της λαθρομετανάστευσης ή εκείνο της δημοσιονομικής αστάθειας. Η Ελλάδα - για λόγους που ήδη έχουμε αναφέρει - αποτελεί τον πιο αδύναμο κρίκο, σε μια αδύναμη αλυσίδα.

Ήδη προδιαγράψαμε τους κινδύνους μιας ελληνικής χρεωκοπίας για την ευρωζώνη:

• Γεωπολιτική αστάθεια. Το έλλειμμα και συνακόλουθα η δημοσιονομική κρίση δεν περιορίζεται σε έναν τομέα. Εξαπλώνεται από την Υγεία μέχρι την Παιδεία και από την Άμυνα και την Ασφάλεια μέχρι τον Πολιτισμό και τη Δημόσια Διοίκηση. Στην περίπτωση που η Ελλάδα πτωχεύσει, τότε ο "διαμετακομιστικός κόμβος" που έχει αγοράσει η Ευρώπη θα χρειαστεί πολύ περισσότερα κεφάλαια από το ονομαστικό της χρέος ώστε να μην διαρρεύσει το πρόβλημα στον πυρήνα της Ένωσης. Μην ξεχνάμε πως η Ελλάδα συνορεύει με χώρες εκτός Ευρωζώνης ή ΕΕ ενώ η Ιρλανδία όχι. Παράδειγμα; Το κύμα λαθρομετανάστευσης που δεν θα μπορεί η χώρα μας να αναχαιτίσει ούτε να περιορίσει- εφόσον είπαμε η ποιότητα όλων των τομέων υπό καθεστώς πτώχευσης "πέφτει" - που θα οδηγηθεί; Φρονώ προς την Ευρώπη, με πολύ συγκεκριμένα επακόλουθα για τις ευρωπαϊκές χώρες υποδοχής. Αυτό είναι μόνο μία παράμετρος του γεωπολιτικού ζητήματος. Για να προχωρήσουμε πιο πέρα, θα δαπανήσει ή όχι η Ευρώπη πολιτικό και οικονομικό κεφάλαιο ώστε να αντιπαρατεθεί στις τουρκικές "ορέξεις" κατά μιας πτωχευμένης Ελλάδας; Προσθέστε στη σκέψη σας επ' αυτού και την "πίεση" που ασκείται από το αγγλοσαξωνικό "λόμπυ" για την είσοδο της Τουρκίας στην ΕΕ και αναρωτηθείτε. Μην ξεχνάμε ότι το νόμισμα - το ευρώ εν προκειμένω - ενσωματώνει όχι μόνο οικονομική ισχύ αλλά και πολιτική και καμιά φορά και στρατιωτική. Θέλετε κι άλλα; Αν τρίτες χώρες εμφανισθούν προκειμένου, με τα ρευστά διαθέσιμά τους, προσφερθούν να "εξαγοράσουν" το ελληνικό χρέος μέσω της εξαγοράς ελληνικών ΔΕΚΟ (του φυσικού αερίου ας πούμε) ή εξαγοράς εκτάσεων, νησίδων ή υποδομών, η Ευρώπη θα εφησυχάσει; Ποια θα είναι η φυσιογνωμία της ευρωπαϊκής αγοράς ενέργειας, τηλεπικοινωνιών, τραπεζικών ή άλλων κρίσιμων τομέων αν πλειοψηφικά πακέτα μετοχών ελληνικών ΔΕΚΟ καταλήξουν σε εκτός ΕΕ funds;
  

• Νομισματική αστάθεια. Ήδη κάποιοι ψιθυρίζουν για το λεγόμενο "moral hazard" που μπορεί να προκύψει είτε από την παροχή οικονομικής βοήθειας προς την Ελλάδα, ώστε να μην πτωχεύσει, είτε από τη μη παροχή καμιάς βοήθειας ώστε να αφεθεί στην τύχη της. Και στις δύο περιπτώσεις, το πρόβλημα δεν είναι η Ελλάδα αλλά το μοντέλο που μπορεί να προκύψει από τη δράση που θα αναληφθεί από τις Βρυξέλλες. Αν βοηθηθεί η Ελλάδα, το ίδιο δε θα ζητήσει και η Ιρλανδία στη βάση του απλού ερωτήματος "γιατί ο Ιρλανδός Ευρωπαίος να δέχεται μείωση του μισθού του ενώ ο Έλληνας Ευρωπαίος να κάνει χρήση των γαλλογερμανικών κονδυλίων"; Και με τις "μικρές" οικονομίες εντάξει. Με τις μεγαλύτερες; Θα "σπάσει" και πάλι ο ευρωπαϊκός κουμπαράς; Αντίστοιχα στην περίπτωση που η Ευρώπη αποφασίσει να μην βοηθήσει, το μήνυμα προς τις αγορές θα είναι:"ΟΚ, έχουμε κοινό νόμισμα αλλά δεν ξέρουμε πόσοι θα είμαστε ακόμη μαζί ούτε για πόσον καιρό". Οι αγορές προεξοφλούν και οι αγορές περιμένουν προσεκτικά να δουν ποια θα είναι η αντίδραση των Ευρωπαίων απέναντι σε ένα πρόβλημα που το νόμισμα αντιμετωπίζει για πρώτη φορά. Βλέπετε το ευρώ είναι σχετικά νέο νόμισμα και δεν  ενσωματώνει "εμπειρία".

• Πολιτική αστάθεια. Η πτώχευση μιας ευρωπαϊκής χώρας δε θα συμβάλλει και στην δημιουργία του καλύτερου κλίματος στα ευρωπαϊκά και άλλα fora. Μην ξεχνάμε ότι η Ελλάδα και μετά την ενδεχόμενη πτώχευσή της θα εξακολουθεί να "κουβαλά" στην ΕΕ, στο ΝΑΤΟ και όπου αλλού συμμετέχει, τα "ζητήματά" της (πχ Σκόπια, Τουρκική αδιαλλαξία, κλπ) όντας όμως πολύ πιο ευάλωτη πολιτικά και συνακόλουθα θα "κουβαλά" εκεί και την πολιτική της αστάθεια. Άλλοι θα την "εκμεταλλευτούν" για να επιβραδύνουν αποφάσεις και πολιτικές κι άλλοι για να την "πιέσουν" ώστε να αποσπάσουν πιο εύκολα την ελληνική συγκατάβαση.
  

Συμπερασματικά λοιπόν, ναι μια ενδεχόμενη πτώχευση της Ελλάδας θα αποτελέσει σοβαρό πρόβλημα της Ευρωζώνης. Όχι τόσο για λόγους λογιστικούς. Στο τέλος-τέλος θα μπορούσε μια μεγάλη οικονομία να την "αγοράσει"! Μόνο το 3% του ευρω-ΑΕΠ κοστίζει θεωρητικά. Όμως, η προστιθέμενη αξία της θέσης της πολλαπλασιάζει το ενεργό της εκτόπισμα στην Ευρώπη και κατά συνέπεια γίνεται πολύ πιο "ακριβή" αν θέλει κανείς να την "αποκτήσει".
Από την άλλη, και για να απαντήσω στο δεύτερο ερώτημα που ετέθη αρχικά, θεωρώ πως η κοινωνία καθορίζει ή "παράγει" αν θέλετε την πολιτική και όχι το αντίθετο. Είναι σαφές ότι η συγκεκριμένη κοινωνία , η ελληνική εν προκειμένω, στην ιστορική, γεωγραφική, γεωπολιτική και οικονομική πραγματικότητα κινείται προς την όποια κατεύθυνση  ενώ η πολιτική - και οι πολιτικοί - καλούνται να προσωποποιήσουν και να ενσαρκώσουν τις κοινωνικές απαιτήσεις και τα κοινωνικά προστάγματα. Το πολιτικό προσωπικό της χώρας, αθροιστικά, λειτουργεί όπως όλες οι κοινωνικές ομάδες ως συνισταμένη, με θετικές και αρνητικές συνιστώσες. Ακόμη και ηγετικές μορφές - συνολικά στην ιστορία - απλώς διαχειρίστηκαν και εξέφρασαν τη συνολική κοινωνική βούληση ή αν προτιμάτε το δυναμικό  με το οποίο μπορούσε να τον τροφοδοτήσει η κοινωνία στη δεδομένη ιστορική και άλλη συγκυρία. Κατά συνέπεια - και για να μιλήσουμε ξεκάθαρα - ναι η "πράσινη ανάπτυξη" διασυνδέει σε κάποιο βαθμό, όχι ενσυνείδητα αλλά νομοτελειακά κατά κάποιον τρόπο, την αμερικανική πολιτική με τα ελληνικά πράγματα και ναι η συμφωνία με τους Κινέζους ή τους Ρώσους καθώς και η εισροή αραβικών κεφαλαίων στη χώρα μας αποτελεί έκφανση μιας σύγκρουσης συμφερόντων που η εγχώρια πολιτική σκηνή αλλά και η περιφερειακή, παρακολουθεί χωρίς να είναι σε θέση να αντιδράσει. Απλώς διαχειρίζεται τις συνέπειές της. Στο ίδιο μοτίβο, θα ήταν λάθος και άδικο να αποδώσουμε στους Έλληνες πολιτικούς, ως σύνολο την ευθύνη και για την τρέχουσα οικονομική δυσπραγία. Παράδειγμα; Αναρωτηθήκατε γιατί δεν αξιολογούν τα ελληνικά ομόλογα Ευρωπαϊκοί οίκοι αξιολόγησης; Όχι τράπεζες, κρατικά όργανα ή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα αλλά ευρωπαϊκοί οίκοι αξιολόγησης. Απλούστατα δεν υπάρχουν!

Το Μεγάλο Παιχνίδι

                   Αν πάψουμε για λίγο να παρατηρούμε τα πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά φαινόμενα στη χώρα μας από τη μικροκλίμακα της καθημερινότητας αλλά προσπαθήσουμε έστω και για λίγο να τα προβάλλουμε σε ένα μεγαλύτερο καμβά, θα εκπλαγούμε από το αποτέλεσμα.
                   Η Ελλάδα κατά την πρόσφατη ιστορία της διήλθε από δύο μεγάλα κανάλια εσωτερικής αναδιανομής  του πλούτου, και αναφέρομαι στην χρηματιστηριακή "φούσκα" στα τέλη της δεκαετίας του '90 και στη διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Ταυτόχρονα, οι μεγάλες εισροές χρήματος προήλθαν από δύο κύριες πηγές: τα κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον εξωτερικό δανεισμό. Σε αυτούς τους δύο μεγάλους στρατηγικούς πυλώνες διανομής και εισροής χρήματος δομήθηκε ολόκληρο το σύγχρονο ελληνικό σύστημα. Από τη μια μεριά εισερχόταν χρήμα - δανεισμένο ή ευρωπαϊκό - κι από την άλλη διανεμόταν μέσω "πολιτικής" εποπτείας και ευθύνης σε δύο κύριους αποδέκτες: το Κράτος και τους ιδιώτες. Το Κράτος "απολάμβανε" το δανεισμένο χρήμα ενώ ο ιδιωτικός τομέας - στην πλειοψηφία του - "απορροφούσε" το "υγιές" ευρωπαϊκό. Συνοψίζοντας, στην Ελλάδα διοχετεύθηκε δυσανάλογα μεγάλη ρευστότητα για τις πραγματικές δυνατότητες της οικονομίας της, και όντως η χώρα εμφάνισε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης σε εποχές "παχέων αγελάδων", η ρευστότητα όμως αυτή - κυρίως μέσω Χρηματιστηρίου και Ολυμπιακών - παροχετεύτηκε κατά μείζονα λόγο σε ορατές και αόρατες "μαύρες τρύπες". Το αποτέλεσμα είναι ορατό: ένα υπερδανεισμένο Κράτος, κι ένας ιδιωτικός τομέας που αναπτύχθηκε συμβιώνοντας με την πολιτική εποπτεία προκειμένου να εξασφαλίζει, για το δικό του όφελος, την ομαλή ροή ευρωπαϊκού χρήματος.
                   Γεωπολιτικά, δανεισμός σε ευρώ σημαίνει πολύ απλά στενή προσκόλληση και εξάρτηση από τον γαλλο-γερμανικό άξονα, του οποίου το κύριο χρηματοοικονομικό εργαλείο είναι το κοινό νόμισμα. Τριγμοί στον γαλλο-γερμανικό άξονα, προκαλούν σεισμικές δονήσεις στην περιφέρεια μέρος της οποίας αποτελεί και η χώρα μας. Αποτελέσματα της γεωπολιτικής αστάθειας, η οποία επικουρείται σημαντικά από την οικονομική κρίση, τα βλέπουμε πολύ έντονα στη γειτονιά μας, μέσω του ζητήματος των Σκοπίων, της επανάκαμψης της τουρκικής επιθετικότητας και της έκρηξης της λαθρομετανάστευσης, τουλάχιστον σε ό,τι μας αφορά. Η ευρωζώνη αδυνατεί να "προστατεύσει" τις επενδύσεις της γιατί ας μην λησμονούμε ότι η υπερδανεισμένη Ελλάδα δεν είναι παρά μια επένδυση σε ευρώ, από οικονομική άποψη.
                 Με το παραπάνω πρίσμα, δεν πρέπει να μας εντυπωσιάζει το γεγονός ότι οι τρεις οίκοι αξιολόγησης (Fitch, S&P, Moody's)- μέρος του αγγλοσαξωνικού, διάβαζε ΗΠΑ και Μ. Βρετανία, οικονομικού κατεστημένου - "επιτίθενται" στο ευρώ, στους γαλλο-γερμανούς δηλαδή, απαξιώνοντας τον πιο "αδύναμο κρίκο" του άξονα, την ελληνική οικονομία και μέσω αυτού τον πυρήνα του πιο φιλόδοξου γεωπολιτικού πειράματος του 20ου αιώνα: την ενωμένη Ευρώπη. Ίσως έτσι εξηγείται και η θέση Ευρωπαίων παραγόντων που θέλει να μην τίθεται θέμα πτώχευσης της Ελλάδας, η οποία αποτελεί και μόνο το 3% του Ευρωπαϊκού ΑΕΠ.
                 Κι αν με το "μοντέλο της Ιρλανδίας" η "επίθεση" στο ευρώ δεν είχε πολύ μεγάλη επιτυχία, ακριβώς γιατί οι Ιρλανδοί ευθυγραμμίστηκαν με τις μονεταριστικές επιταγές της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας, η περίπτωση της Ελλάδας είναι πολύ διαφορετική. Όπως προαναφέραμε Κράτος και ιδιώτες - κατά το ελληνικό μοντέλο - βρίσκονται σε στενότατη σχέση μεταξύ τους και όλοι μαζί εξαρτώνται άμεσα από την εισαγόμενη - δανεισμένη ή υγιή -  ρευστότητα. Δεν υπάρχει ο ισχυρός μοχλός ώστε όταν ο ένας από τους δύο πόλους - Κρατικός και ιδιωτικός τομέας - υποφέρει ο άλλος να τον ενισχύσει. Συνεπώς, έχουν δημιουργηθεί τουλάχιστον οι προϋποθέσεις μιας "ελληνικής οικονομικής φούσκας" όπου μια οικονομία - μικρού μεγέθους στο ευρωπαϊκό περιβάλλον - υπερδανείσθηκε και υπερχρηματοδοτήθηκε, με "ενέχυρο" τους θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης για μια περίοδο, στην πραγματικότητα όμως δανειζόμενος και χρηματοδοτούμενος ήταν ταυτόσημοι και ωσαύτως το υγιές χρήμα "κάηκε" στην τρύπα του δανεισμού. Με πιο απλά λόγια, ο ίδιος άνθρωπος - η Ευρώπη - δάνειζε τον πατέρα, το ελληνικό Κράτος, και χρηματοδοτούσε το γιο, τις ελληνικές επιχειρήσεις αλλά και τα δύο ποσά κατέληγαν σε κοινό - ελλειμματικό εν προκειμένω-  ταμείο. Με τον τρόπο όμως που τα μοίραζαν τα χρήματα πατέρας και γιος - μέσω της  "παράξενης" αναδιανομής που λέγαμε πριν - πάντοτε κατέληγαν στην "άσωτη ζωή"!
                  Αν η παραπάνω θεώρηση των πραγμάτων είναι ορθή, τότε η ευρύτερη εικόνα προβαλλόμενη στο μέλλον για τη χώρα μας μάλλον διαγράφεται ακόμη πιο ομιχλώδης. Αν όντως η Ελλάδα βρέθηκε στη δίνη ενός μεγάλου γεωπολιτικού παιχνιδιού, με οικονομικές προεκτάσεις, και όχι το ανάποδο, τότε το "σκιώδες" εναλλακτικό πολιτικό σύστημα που τελεί σε αναμονή στην παρούσα φάση  και συνοψίζεται στα πρόσωπα των κ. Μπακογιάννη, Βενιζέλου και ίσως και του κ. Αλαβάνου, να κληθεί να βγει από την εφεδρεία στο ορατό μέλλον και να αναλάβει τη διαχείριση των πραγμάτων, υπό συνθήκες δυσμενέστερες των τρεχόντων. Είναι εντυπωσιακό πάντως, σε κάθε περίπτωση, πόσο "συμμετρικά" εξελίχθηκαν τα γεγονότα και στα δύο μεγάλα κόμματα ώστε να παραχθούν παρόμοια πολιτικά φαινόμενα με κατοπτρική ομοιότητα. Ελπίζουμε η κατοπτρικότητα να μην παρακολουθήσει άλλες παλαιότερες και όχι τόσο ευχάριστες στιγμές της ιστορίας μας.

Η Πολιτική Οικονομία Υπεράνω της Οικονομικής Πολιτικής; Η Περίπτωση Παπανδρέου.

                   Ο "πυρηνικός αντιδραστήρας" που δίνει ενέργεια και κίνηση στο πολιτικό μας σκηνικό και ευθύνεται για το μείζον των πολιτικών εξελίξεων βρίσκεται η οικονομία και εν προκειμένω η σοβούσα κρίση. Αν θέλαμε να το θέσουμε εντελώς παραστατικά, ποιος θα νοιαζόταν για σκάνδαλα, εσωκομματικές εξελίξεις και ποιος θα προκήρυττε πρόωρες εκλογές αν ήταν σε θέση να διπλασιάσει τους μισθούς και να μηδενίσει την ανεργία; Για όσο χρόνο λοιπόν η οικονομική κρίση "αλωνίζει" στη χώρα, κόμματα, πολιτικοί, κοινωνικές ομάδες και άλλοι παράγοντες θα βρίσκονται σε "τρομώδη" κίνηση. Αν θέλουμε όμως να προβλέψουμε τις πολιτικές εξελίξεις δεν έχουμε παρά να εξετάσουμε την εξέλιξη της κρίσης και να συνάγουμε τα ορθά συμπεράσματα.
                   Ο κ. Παπανδρέου λοιπόν πρακτικά δεν ανέφερε κανένα ουσιαστικό μέτρο προκειμένου να αντιμετωπιστεί μια έκτακτη - κατά τον ίδιο τον Πρωθυπουργό σε παλαιότερες αναφορές του - οικονομική κατάσταση. Δεν σχολιάζω τις προθέσεις του  οι οποίες μπορεί να είναι  αγνές μπορεί και όχι. Σε κάθε περίπτωση όμως και - για να αναφέρω λίγους από τους λόγους αποτυχίας - με δεδομένο τον κρατικό και γραφειοκρατικό μηχανισμό που θα κληθεί να υλοποιήσει τις συγκεκριμένες εξαγγελίες, την κατεστημένη νοοτροπία στο σύνολο σχεδόν της κοινωνίας και με σαφή την οριοθέτηση ακόμη και μέσα στην Κυβέρνηση αλλά και ευρύτερα στο πολιτικό φάσμα δύο τάσεων, των "ήπιων" και των "σκληρών", η επίδραση των εξαγγελιών του κ. Παπανδρέου θα παραμείνει ελάχιστη. Γιατί όμως;
                   Δεν μετέχω της λογικής περί "άγνοιας" που θέλει κάθε πολιτικό να μην γνωρίζει την ελληνική πραγματικότητα, αυτό που εσύ κι εγώ γνωρίζουμε πολύ καλά, ενώ επίσης θεωρώ ότι όλοι οι πολιτικοί και άλλοι παράγοντες -στο εξωτερικό και στο εξωτερικό - γνώριζαν και εξακολουθούν να γνωρίζουν τα της οικονομικής, πολιτικής και κοινωνικής κατάστασης της χώρας. Συνεπώς ο κ. Παπανδρέου ενσυνείδητα επέλεξε να "παγώσει" ουσιαστικά τις κυβερνητικές πρωτοβουλίες στον οικονομικό τομέα κατά την εκτίμησή μας για τους παρακάτω λόγους:

• Καμία ελληνική Κυβέρνηση - από το '81 και μετά - ανεξάρτητα της εκλογικής της ισχύος, δεν μπορεί να ασκήσει ουσιαστική οικονομική πολιτική χωρίς πολιτικό και κοινωνικό κόστος. Αυτό το κόστος δεν επιθυμεί να αναλάβει ο κ. Παπανδρέου στην παρούσα φάση, ενώ είναι ενδεχόμενο να στοχεύει στην άντληση "νομιμοποίησης" λήψης ουσιαστικότερων μέτρων εφόσον η οικονομική συγκυρία καταστεί δυσμενέστερη, επικαλούμενος καλές προθέσεις μεν έκτακτη ανάγκη δε. Είναι το γνωστό: "Γνωρίζετε ότι εμείς δεν είχαμε σκοπό να πάρουμε αντικοινωνικά μέτρα, αλλά ξέρετε η κατάσταση...". Ορθά πράττει. Δεν έχει κανένα λόγο να προτρέξει των εξελίξεων, αφού αν η κρίση γίνει βαθύτερη μπορεί να γίνει "αντικοινωνικός" έτσι κι αλλιώς χωρίς να χρειάζεται να το ανακοινώσει από τώρα ενώ αν η κρίση καμφθεί θα κεφαλαιοποιήσει τεράστια πολιτικά οφέλη, αφού θα καταστεί ο ηγέτης που ενώ όλοι του έλεγαν να γίνει σκληρός αυτός παρέμεινε φιλολαϊκός.
  

• Σοβαρότερα από τα παραπάνω είναι τα πολιτικά αίτια της πρωθυπουργικής αδράνειας. Απλά ο κ. Παπανδρέου δεν επιθυμεί στην παρούσα φάση - και με δεδομένη την όποια πιθανότητα εκλογών το Μάρτιο - να επιταχύνει τις πολιτικές εξελίξεις με όχημα τις οικονομικές. Ήδη στη Νέα Δημοκρατία τα ρήγματα έχουν αρχίσει να γίνονται ορατά, στο ΠΑΣΟΚ το ρήγμα υπάρχει από την επανεκλογή του κ. Παπανδρέου στην ηγεσία του κινήματος και αν εξαιρέσουμε το ΚΚΕ, η ελάσσονα αντιπολίτευση δεν στερείται σημαντικών κραδασμών. Η εκλογή Σαμαρά επαναφέρει τα ερωτηματικά για το μέλλον του ΛΑΟΣ, ενώ στον ΣΥΡΙΖΑ δεν έχουμε δει ακόμη την ολοκλήρωση των εσωτερικών εξελίξεων, μετά και την ανάδειξη του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία. Από όλα τα παραπάνω, η πολιτική εικόνα καθίσταται εξαιρετικά ευαίσθητη, δεδομένης και της μεταβλητότητας του εκλογικού σώματος. Επί του πρακτέου, το σενάριο λήψης σκληρών οικονομικών μέτρων θα πυροδοτούσε πιθανώς σημαντικές εξελίξεις στην πολιτική μας ζωή, φανταστείτε μόνο το απίθανο: να ζητούσε συναίνεση για λήψη σκληρών μέτρων ο κ. Παπανδρέου από τη Νέα Δημοκρατία και να του την παρείχε η κ. Μπακογιάννη και όχι ο κ. Σαμαράς! Τα υπόλοιπα τα αφήνω στην πολιτική σας φαντασία.

Τελικά, ο κ. Παπανδρέου είχε δίκιο μόνο σε ένα πράγμα: η εθνική κυριαρχία, μέρος της οποίας είναι και η ελεύθερη επιλογή των πολιτών να επιλέγουν Κυβέρνηση, πιθανόν να βρίσκεται σε αμφισβήτηση εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Στην περίπτωσή μας  μπορεί να χρειαστεί οι αγορές να "επικυρώσουν" ή να "αμφισβητήσουν" τη λαϊκή εντολή.

                   

Ας Σοβαρευτούμε κ. Παπανδρέου.

Οι αγορές δεν είναι ένας απόμακρος μηχανισμός που κάθε πρωί αποφασίζει πετώντας βελάκια στον παγκόσμιο χάρτη πια χώρα θα "γονατίσει". Οι αγορές είμαστε εσύ κι εγώ που κάθε μέρα ψάχνουμε τη φθηνότερη και καλύτερη ντομάτα, το φθηνότερο και καλύτερο αυτοκίνητο, σπίτι, μετοχή ή ομόλογο. Κανείς αριστερός, δεξιός, φιλελεύθερος ή σοσιαλιστής δεν βγαίνει στη λαϊκή για να αγοράσει σάπια πορτοκάλια από τον συμπαθέστερο όμως των πωλητών. Παρομοίως και κανείς επενδυτικός οίκος δεν βγαίνει στην αγορά με σκοπό να βοηθήσει συμπαθητικές χώρες ή να καταβαραθρώσει χώρες που "του κάθονται στο λαιμό". Απλώς προσπαθεί να επενδύσει σωστά. Όπως εσύ κι εγώ. Αυτές είναι οι αγορές και λένε πάντα την αλήθεια. Και η αλήθεια στην περίπτωση της Ελλάδας - που στη διαδρομή έγινε το "ελληνικό ζήτημα" - είναι σκληρή.
Η χώρα μας κουβαλάει στην πλάτη της δύο πολύ βαριά φορτία, τα οποία κάθε φορά που η οικονομική συγκυρία δυσκολεύει γίνονται ακόμη βαρύτερα. Τα βάρη αυτά η χώρα τα κληρονόμησε μέσα από την ιστορική της διαδρομή, εξυπηρέτησαν συγκεκριμένες ανάγκες ενώ εξελίχθηκαν τελικά σε πλατφόρμες συνδιαλλαγής και διαφθοράς: Αναφέρομαι στη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων και στο περίφημο πανεπιστημιακό άσυλο. Και τα δυο καθιερώθηκαν εξαιτίας της παραδοσιακής δυσπιστίας και του φόβου που - δικαιολογημένα σε άλλες εποχές - έτρεφαν οι πολίτες απέναντι στην εκάστοτε πολιτική εξουσία. Στην πορεία του χρόνου όμως η μεν μονιμότητα οδήγησε σε ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα, ο πολίτης πλέον δυσπιστεί και φοβάται ή και συναλλάσσεται ύποπτα με την κρατική εξουσία που εκπροσωπεί ο αμετακίνητος δημόσιος υπάλληλος, ενώ το πανεπιστημιακό άσυλο μετέτρεψε τους χώρους καλλιέργειας του υπέρτατου κεφαλαίου  - εκείνου της Παιδείας - σε χώρους πνευματικής αδράνειας και ακινησίας. Κάθε χώρα όταν βρεθεί αγκαλιά με την οικονομική κρίση, πολύ απλά επενδύει σε έρευνα, σε νέες τεχνολογίες, στην Παιδεία. Τα πανεπιστήμια θα τροφοδοτήσουν το σύστημα με νέους επιστήμονες, νέα στελέχη αλλά και καινοτομίες ώστε πραγματικά να "επανεκκινήσει" η οικονομία και να παραχθεί νέος πλούτος. Επιδόματα φτώχειας, λαϊκά ομόλογα, κουπόνια για ανέργους και άλλα φαιδρά δεν σχετίζονται με την πραγματική οικονομία αλλά με πολιτικάντικη αμετροέπεια. Από την άλλη πλευρά, καταντά ανέκδοτο να ανακοινώνεται από μια Κυβέρνηση η οποία καλείται να διαχειριστεί αυτό που ονομάστηκε "η μεγαλύτερη οικονομική κρίση μεταπολεμικά" πως θα συλλάβει τη φοροδιαφυγή και θα συμμαζέψει τις δαπάνες, χρησιμοποιώντας τους ίδιους αμετακίνητους, μόνιμους υπαλλήλους του απίστευτα γραφειοκρατικού δημοσίου, χωρίς καν να μπορεί να απολύσει ή να ελέγξει όσους δεν "προστρέξουν" στο ανακοινωθέν συμμάζεμα. Τους ίδιους υπαλλήλους που - για κάποιο λόγο που δεν εξηγείται ποτέ επαρκώς - δεν έκαναν το ίδιο, δηλαδή απλώς τη δουλειά τους, με την προηγούμενη αλλά και την πριν απ' αυτήν Κυβέρνηση με κάποιο περίεργο και μαγικό τρόπο θα πείσει η παρούσα να το πράξουν.
Από τα μέχρι σήμερα ομιχλώδη μηνύματα που εξέπεμψε η Κυβέρνηση, οι αγορές κατάλαβαν ότι για άλλη μια φορά θα κόψουμε για λίγο τους μισθούς, θα περιορίσουμε για λίγο - για πολύ λίγο όμως - κάποιες δαπάνες και βεβαίως θα "πειράξουμε" και λίγο τα λογιστικά βιβλία μας (βλέπε χρέη των Δημόσιων Νοσοκομείων) προσπαθώντας να τους πείσουμε όλους πόσο εύκολο ήταν τελικά να βγούμε από την κρίση.  Αλλά μάλλον αυτό που κατάλαβαν δεν τους άρεσε. Είναι προφανές ότι δεν υπάρχει κανένα συγκροτημένο σχέδιο επαρκές και ικανό να ανταποκριθεί στοιχειωδώς στις απαιτήσεις των καιρών. Αν υπήρχε, πολύ απλά θα το ξέραμε. Αν υπήρχε, πολύ απλά θα το ήξεραν και οι αγορές. Όσο όμως διατηρούμε τις ίδιες αγκυλώσεις, δεν υπάρχει κανένας λόγος να μετακινηθούμε από την κατεύθυνση που και εμείς και οι δανειστές μας έχουμε πάρει. Ας σοβαρευτούμε λοιπόν κύριε Παπανδρέου: για όσο θα τρέφουμε - με δανεικά - την παχιά αγελάδα της ακριβοπληρωμένης και μόνιμης(!) γραφειοκρατίας μας και για όσο με επιμονή και περισσή επιμέλεια θα διατηρούμε την Ανώτατη Παιδεία μας "παγωμένη" ωσάν το φραπεδάκι των "συντρόφων" θα ζούμε μόνιμα σε μια χώρα υπό πτώχευση. Αυτό όμως είναι χειρότερο κι από την πτώχευση την ίδια.