29 Οκτ 2008

Για το Γιώργο...(όχι τον κ. Παπανδρέου! Τον Αναγνώστη του Ιστολογίου μας!)

Τα ενδιαφέροντα ερωτήματα ίσως παράγουν ενδιαφέρουσες θεωρήσεις ενός τόσο πολύπλοκου και συναρπαστικού αντικειμένου, όπως η πολιτική επικοινωνία. Προσπαθούμε λοιπόν να απαντήσουμε στα σχόλια - τα βλέπετε παρακάτω με έντονη γραμματοσειρά-ενός αναγνώστη, σχετικά με το ΣΥΡΙΖΑ και την κατά την άποψή μας, προοπτική του.

"Η διατήρηση των ποσοστών του σε διψήφια νούμερα κάθε άλλο παρά απογοητευτική είναι και ούτε τίθεται πιστεύω θέμα ηγεσίας".

Η πρόταση ακούγεται ορθή. Τα δημοσκοπικά ποσοστά του πολιτικού σχήματος εμφανίζονται υψηλότερα από ποτέ και συνεπώς δεν νοείται να τεθεί ευθέως θέμα ηγεσίας. Εγώ θα προσθέσω ότι και η παρούσα συγκυρία, συνοψιζόμενη στην κρίση αξιοπιστίας, σε δημοσκοπικό επίπεδο πάντοτε, του λεγόμενου δικομματισμού καθώς και η προβληματική ενατένιση της κοινωνίας σε ζητήματα όπως η οικολογία ή η ιδιωτική ανώτατη παιδεία, τοποθετούν τα κατ' εξοχήν θέματα της πολιτικής ατζέντας του ΣΥΡΙΖΑ στο επίκεντρο. Ανακύπτουν όμως δύο θέματα -σοβαρά κατά τη γνώμη μας επί των ανωτέρω:

Πρώτον: Η συσχέτιση μέσα στην ίδια πρόταση, φίλε Γιώργο, των εννοιών "ποσοστό" -προφανώς εκλογικό- και "ηγεσίας" είναι όντως ο πυρήνας του ζητήματος. Η εκρηκτική άνοδος των αριθμών προέκυψε -ή τουλάχιστον συνέπεσε χρονικά - όταν στην ηγεσία του "Συνασπισμού της Αριστεράς, των Κινημάτων και της Οικολογίας" αναδείχθηκε ο κ. Τσίπρας. Είναι σαφές ότι οι ευρύτερες εξελίξεις και συγκυρίες στο χώρο της κεντροαριστεράς , αλλά και στην ευρύτερη πολιτική σκηνή, τροφοδότησαν με δυναμική αυτό το πολιτικό σχήμα. Όμως, η επικοινωνιακή δύναμη ενός νέου προσώπου οδήγησε στην αποτύπωση και σε επίπεδο αριθμών αυτής της δυναμικής. Για να γίνει κατανοητή η θέση μας, αρκεί να αντιστρέψουμε - με ολίγη δόση σοφιστείας! - την ουσία του σχολίου σου: Άλλο πρόσωπο στην ηγεσία θα οδηγούσε στα ίδια ποσοστά και με την ίδια ταχύτητα ανόδου; Το ίδιο πρόσωπο υπό διαφορετική συγκυρία θα προσέλκυε την ίδια δυναμική;
Εκτίμησή μας είναι πως όχι. Ο κ. Τσίπρας αποδείχθηκε, πραγματικά, ο "κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση ΑΛΛΑ την κατάλληλη στιγμή". Το τελευταίο σκέλος της φράσης είναι που τον κάνει πολιτικά ευάλωτο. Βεβαίως, σε καμιά περίπτωση δεν επιθυμούμε εδώ να υποβαθμίσουμε την ιδεολογικοπολιτική βαρύτητα του Συνασπισμού. Επικοινωνιακά όμως, ο κ. Τσίπρας-ως πρόσωπο και lifestyle αλλά όχι ως πολιτική προσωπικότητα- έπαιξε το ρόλο booster για τα εκλογικά ποσοστά του πολιτικού του φορέα και όχι η απήχηση των προτάσεων του ΣΥΡΙΖΑ στο εκλογικό σώμα. Διαβάζοντας όμως "ανάποδα" τα δεδομένα και τις εκτιμήσεις μας, πτώση των ποσοστών οδηγεί σε κρίση ηγεσίας, επειδή ακριβώς η "θεαματική" άνοδος του κ. Τσίπρα στην ηγεσία του Συνασπισμού δεν συνοδεύτηκε από τις αναγκαίες ζυμώσεις στο πολιτικό πεδίο. αλλά μόνο στο δημοσκοπικό. Δεν συγκρούστηκε ο κ. Τσίπρας, δεν συμμάχησε, δεν απέκτησε "πολιτικό εκτόπισμα" στο εσωτερικό του δικού του πολιτικού σχήματος. Σαφώς όλα αυτά είναι σε εξέλιξη. Όμως, βραχυχρόνια, δεν μπορούν να κατατεθούν -εφόσον δεν υφίστανται εισέτι- ως πολιτικό κεφάλαιο σε μια ενδεχόμενη κρίση. Στηρίζεται ο Πρόεδρος του Συνασπισμού από τα "διψήφια νούμερα" αλλά όχι και από τον "συμψηφισμό πολιτικών βιωμάτων".

Δεύτερον: Ποιοι απαρτίζουν τα "διψήφια νούμερα"; Είπαμε παραπάνω ότι ο κ. Τσίπρας "απογείωσε" τα δημοσκοπικά εκλογικά ποσοστά του Συνασπισμού. Αν εξετάσουμε από μια άλλη οπτική αυτούς τους "νεο -Συνασπιστές" (!) και αναρωτηθούμε αν προτιμούν "Τσίπρα οπουδήποτε", "Τσίπρα με Συνασπισμό" ή "Συνασπισμό ακόμη και άνευ Τσίπρα", ομολογώ ότι δεν είμαι απολύτως σίγουρος για τα ποσοστά των απαντήσεων. Η επιλογή των ψηφοφόρων, με άλλα λόγια, καθορίζεται από τις λύσεις που παρέχει ο ΣΥΡΙΖΑ ή απλώς από τα ζητήματα που προβάλλει; Η έντονη διαμαρτυρία για την κατάσταση επί παραδείγματι στην Παιδεία ελκύει, ή η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την Παιδεία; Αν επιχειρήσω μια εκτίμηση, θα έλεγα ότι μάλλον το "συνολικό πακέτο" είναι εκείνο που εμφανίζεται ως ελκυστικότερο στο εκλογικό σώμα. Οι λόγοι έχουν να κάνουν κυρίως με προσλαμβάνουσες και κοινωνικά στερεότυπα (νέος αρχηγός/νέες ιδέες/διαμαρτυρόμενη αριστερά κλπ). Πρακτικά και εάν η εκτίμησή μου έχει βάση -δεν έχω υπόψη μου σχετικά δημοσκοπικά δεδομένα- αυτό σημαίνει ότι ούτε ο κ. Τσίπρας αποτελεί από μόνος του αυτόνομη πολιτική παρουσία ( όπως αποτελούν ο κ. Παπανδρέου, ο κ. Καραμανλής ή και ακόμη ο κ. Καρατζαφέρης ή ο κ. Αλαβάνος) ούτε ο Συνασπισμός αποτελεί - χωρίς τον κ. Τσίπρα - το κόμμα του 10+%. Αλληλοσυμπληρώνεται η εικόνα ώστε να παρουσιασθεί και να "καταναλωθεί" ένα πολύ ελκυστικό πολιτικό προϊόν. Εδώ όμως έρχεται ο -ισοπεδωτικός- νόμος της "οριακής χρησιμότητας" για τα προϊόντα, των πολιτικών συμπεριλαμβανομένων!

"Η υπάρχουσα δυαρχία Αλαβάνου/Τσίπρα μάλλον αποτελεί μέρος της στρατηγικής ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ με την προβολή λίγο περισσότερο ή λίγο λιγότερο του ενός ή του άλλου, ανάλογα με τις περιστάσεις"

Εδώ τα πράγματα δεν είναι απολύτως ξεκάθαρα, πάντοτε κατά την άποψή μου. Η δυαρχία προϋποθέτει ισοδύναμους συνεργάτες. Αντιμετωπίζουμε όμως όντως περίπτωση δυαρχίας; Επικοινωνιακά, οι δύο πολιτικοί άνδρες απευθύνονται σε διαφορετικά target group. Τόσο λόγω διαφορετικού παρουσιαστικού και διαφορετικής ηλικιακής ομάδας, όσο και λόγω πολιτικής διαδρομής. Επιπλέον, η ενεργός -και ενίοτε επιτυχημένη γενικά - παρουσία του κ. Αλαβάνου στα δρώμενα, εφόσον δεν αποστασιοποιήθηκε μετά την εκλογή του κ. Τσίπρα, επικοινωνιακά λειτουργεί σε δύο επίπεδα: Εν πρώτοις, δεν επιτρέπει στο νέο αρχηγό να ασκήσει την πολιτική που ο ίδιος θα ήθελε να επικοινωνήσει σε ολόκληρο το εύρος της παρουσίας του Συνασπισμού, εντός (διά πληθώρας στελεχών και όχι μόνο δια του κ. Αλαβάνου) και εκτός Βουλής (από τον ίδιο τον κ. Τσίπρα φυσικά). Δεν λέμε ότι δεν υπάρχει ομοθυμία ως προς τις επιλογές. Όμως το μήνυμα πολύ συχνά "επικοινωνείται" μόνο από τον κ. Αλαβάνο, ο οποίος δεν έχει περάσει στο ρόλο του "πρώην", στερώντας επικοινωνιακό χώρο - αναγκαστικά αφού το επικοινωνιακό πεδίο δεν είναι απεριόριστο -από τον κ. Τσίπρα. Εναλλακτικά, θα μπορούσε να λειτουργεί ο ΣΥΡΙΖΑ και με άλλα πρόσωπα, ενισχύοντας έτσι το αρχηγικό προφίλ του κ. Τσίπρα, υλοποιώντας το επικοινωνιακό δίπολο "Αρχηγός-Στελέχη" αντί του ισχυρά αντιθετικού "Αρχηγός-Πρώην Αρχηγός". Κατά δεύτερον και σε συνάφεια με τα παραπάνω, η εικόνα - όχι η πολιτική φυσικά αλλά η επικοινωνιακή - που παράγεται, τείνει στο αρχετυπικό πρότυπο του διπόλου "πατέρα-υιού", γεγονός που βαρύνει μάλλον υπέρ του κ. Αλαβάνου και όντας πράγμα παράδοξο για ένα κόμμα, με ένα νέο αρχηγό ,που λογικά θα ήθελε να "απο-επικοινωνήσει" των "πρώην" εις όφελος του "νυν".
Αν πρόκειται περί στρατηγικής, κινείται σε λάθος κατέυθυνση. Το ερώτημα θα προκύψει από τη στιγμή που θα υποψιαστεί κανείς ότι πρόκειται περί αναγκαιότητος.

"Πέρα όμως από τέτοιους προβληματισμούς, για να εκφράσουμε κάποιες απόψεις με περισσότερη αυτοπεποίθηση ίσως θα έπρεπε να περιμένουμε την καταγραφή των δυνάμεων του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ σε μία εκλογική αναμέτρηση, είτε στις ευρωεκλογές, είτε στις βουλευτικές όποτε και αν προκύψουν πρόωρα"

Η καταγραφή δυνάμεων σε εκλογικές αναμετρήσεις οπωσδήποτε αποτελεί σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο για κάθε νέο αρχηγό. Όχι όμως και αποφασιστικό παράγοντα πολιτικής βιωσιμότητας (τετριμμένα τα παραδείγματα των παλαιότερων ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος υπάρχει και εξελλίσεται, του ΔΗΚΚΙ, της ΔΗΑΝΑ και της Πολιτικής Άνοιξης, που έχουν εξαφανισθεί από τον πολιτικό χάρτη αλλά και του ΚΕΠ του κ. Αβραμόπουλου, με τον τελευταίο να επιβιώνει έναντι του κόμματος που ίδρυσε). Στα τρέχοντα δεδομένα, το εκλογικό διακύβευμα για το ΣΥΡΙΖΑ δεν εντοπίζεται τόσο στο εσωτερικό του - μολονότι κατά την άποψή μου πηγάζει από αυτό - αλλά στη σχέση του με το συγγενή του πολιτικό χώρο, το ΠΑΣΟΚ. Ο πολίτης προ της κάλπης θα πρέπει να απαντήσει στο ερώτημα αν επιθυμεί τον κ. Τσίπρα σε υπουργικό θώκο, εφόσον έτσι θα μεταφραστεί πρακτικά η εικαζόμενη συνεργασία ΠΑΣΟΚ/ΣΥΡΙΖΑ. Πιεστικό το δίλλημα, όχι όμως και το μοναδικό. Οι εκλογές καταγράφουν μεν δυνάμεις, εκ των πραγμάτων όμως η κύρια λειτουργία τους είναι η απάντηση διλλημάτων, τα οποία τίθενται -από τα κόμματα εξουσίας κυρίως - πιεστικά και αμείλικτα προς τους πολίτες. Κυβέρνηση ή ακυβερνησία; Καραμανλής ή Παπανδρέου-Τσίπρας; Δεξιά ή κυβέρνηση Κεντρο-αριστεράς; Η οικονομική κρίση διαχειρίζεται αποτελεσματικά-όπως ο πολίτης/εκλογέας το αντιλαμβάνεται-με την πολιτική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ; Με ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ μήπως; Δεν πρόκειται περί ερωτημάτων αλλά περί εκλογικών διλλημάτων! Ως προς τους όρους διαχείρησης των διλλημάτων που ανέφερα, να υπενθυμίσω την πρόταση έξι σημείων για τη συνεργασία ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ που κατέθεσε ο κ. Αλαβάνος, χωρίς όμως να πάρει απάντηση. Το ενδιαφέρον σημείο είναι ότι ούτε ο κ. Τσίπρας τοποθετήθηκε επ' αυτών! Επικοινωνιακή στρατηγική; Δεν αναμένει κανείς από το εκλογικό σώμα να αποφανθεί αναλύοντας περίπλοκα επικοινωνιακά σχήματα. Αντίθετα, το εκλογικό σώμα αναμένει απλές, κατανοητές και ξεκάθαρες προτάσεις. Δυστυχώς, διότι όντως τα δυσεπίλυτα προβλήματα απαιτούν σύνθετες λύσεις. Όμως αυτό είναι ζήτημα της πραγματικής πολιτικής και εδώ αναλύουμε την πολιτική επικοινωνία!

Φιλικά, tyxaios.


28 Οκτ 2008

Οι ... "Μικροί" της Ελληνικής Πολιτικής Σκηνής

              Σε εκλογική δύναμη βεβαίως. Ποια η ανάλυσή μας για την πορεία των μικρότερων κομμάτων, την τρέχουσα περίοδο;
Ας τα δούμε ένα-ένα:

ΚΚΕ

              Γενικά, όπως θα έχετε παρατηρήσει, δεν αναφερόμαστε συχνά στο κόμμα της παραδοσιακής Αριστεράς. Πολιτικά αποτελεί ενδιαφέρουσα περίπτωση - εξάλλου είναι το μοναδικό ελληνικό κόμμα προσηλωμένο σε άκαμπτες ιδεολογικές αρχές - όμως επικοινωνιακά δεν παρουσιάζει ενδιαφέρον. Το ΚΚΕ κρατά "δεσμευμένες" σταθερές εκλογικές δυνάμεις (μην παρεξηγήσετε τον όρο) εφόσον δεν διήλθε μεταβολών σε κανένα δομικό του στοιχείο. Πιθανή αλλαγή της Γ.Γ.  κ. Παπαρήγα καθώς και η διαχείρηση από μέρους του της χρηματοπιστωτικής κρίσης, όταν αυτή περάσει στην πραγματική οικονομία ίσως είναι τα γεγονότα που θα καθορίσουν την εκλογική του εξέλιξη, χωρίς  παρ' όλα αυτά να αναμένονται θεαματικές μεταβολές.

ΣΥΡΙΖΑ
            
              Έχουμε αναφερθεί και πάλι στην ιδιόμορφη επιλογή να διαχωρίσει τη θέση του Προέδρου από εκείνη του αρχηγού της κοινοβουλευτικής ομάδας. Εκ των πραγμάτων η διαφορετικότητα αποτελεί μεν ευελιξία, δεν παύει όμως να θολώνει το μήνυμα προς το εκλογικό σώμα. Κόμμα εξουσίας ή κόμμα διαμαρτυρίας; Όταν δηλώνει κάτι ο κ. Τσίπρας, συμφωνεί ο κ. Αλαβάνος; Αυθόρμητα οι συνειρμοί παράγουν ερωτήματα και με τη σειρά τους αυτά αποδυναμώνουν την ένταση της εικόνας του κόμματος. Συνδυάζονται ή αποκλίνουν; Τα υπόλοιπα στελέχη πως ανταποκρίνονται; Το αιωρούμενο ερώτημα της συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ απαιτεί μεν το κατάλληλο timing αλλά οι εκλογές δεν αναβάλλονται για την αιωνιότητα. Ερωτηματικά που όσο δεν απαντώνται συγκεντρώνουν τη συμπάθεια πιστών οπαδών ή ευκαιριακών φίλων; Αναμένεται αντίστοιχα ταλάντωση των εκλογικών ποσοστών με καθοδική τάση, τόσο επιταχυνόμενη όσο θα διευρύνεται η εκ δεξιών πόλωση, θα εντείνεται η οικονομική κρίση και θα διατηρείται η "διπλή προσωπικότητα" του Συνασπισμού.

ΛΑΟΣ
            
              Ήδη αφιερώσαμε ένα ολόκληρο άρθρο μας στην πορεία καθώς και στην αναμενόμενη κατάληξη του ΛΑΟΣ, την πορεία του οποίου πασχίζει να διορθώσει ο χαρισματικός -επικοινωνιακά πάντοτε - αρχηγός του. Ενδιαφέρον πείραμα, χωρίς προοπτικές. Δημοσκοπικά έχει φθάσει στα όριά του και αναμένεται η κάθοδος.

Υ.Γ. Δεν μας απασχόλησε η παραίτηση του Υπουργού Επικρατείας, ως ήδη προεξοφληθείσα σε επικοινωνιακό επίπεδο από το εκλογικό σώμα. Η όποια ζημία ή κέρδος των κομμάτων ήδη αποτυπώθηκε μετά τη ΔΕΘ στις μετρήσεις. Στο επόμενο άρθρο θα επιχειρήσουμε μια συνολική πρόβλεψη επί των αποτελεσμάτων που έρχονται, μετά το "πακέτο" εξελίξεων που διατρέξαμε πρόσφατα.

21 Οκτ 2008

Εξεταστική VS Προανακριτική: Ένα Στοίχημα Αντιστροφής Τάσης.

              Είχαμε εγκαίρως προδιαγράψει από το παρόν ιστολόγιο τις "χειμερινές" επικοινωνιακές επιλογές της Κυβέρνησης, αναφορικά με το κλίμα πόλωσης καθώς και το "σκληρό προφίλ" που είχε ήδη αρχίσει να διαμορφώνει ο Πρωθυπουργός, από τις αρχές του καλοκαιριού. Ένας κύκλος λοιπόν ολοκληρώθηκε -μετά τη διαγραφή Δαϊλάκη και τις "αυστηρές" εμφανίσεις του κ. Καραμανλή σε κομματικά fora - ενώ υπενθυμίζουμε την επισήμανσή μας περί διατήρησης του ΠΑΣΟΚ στην πρώτη θέση των δημοσκοπήσεων, τουλάχιστον για ένα τρίμηνο, από πρώτης καταγραφής τους, στις αρχές Σεπτεμβρίου.
               Ας δούμε λοιπόν αναλυτικά τις στοχεύσεις και τη στρατηγική εκάστου κοινοβουλευτικού κόμματος, στην τρέχουσα  - και κρίσιμη για τις επόμενες εξελίξεις - περίοδο:

                Νέα Δημοκρατία
               
                Θα επιδιώξει να συσπειρώσει και να επαναφέρει σε ισορροπία το κομματικό της ακροατήριο. Αυτό είναι το μείζον ζήτημα που ταλανίζει το κυβερνών κόμμα. Η οικονομική δυσπραγία και η προβληματική καθημερινότητα καθοδηγούν "κύματα" ψηφοφόρων εκτός εκλογικής βάσης της ΝΔ, γεγονός που δίνει την πρωτοκαθεδρία στο ΠΑΣΟΚ, το οποίο όμως δεν εισπράττει σε πολιτική ισχύ από τη φθορά του κυρίου αντιπάλου της. Η κατάσταση επιταχύνεται στο περιβάλλον που διαμορφώνουν -χωρίς όμως να αποτελούν αποφασιστικό παράγοντα -σειρά ατυχών χειρισμών και φημολογίας σκανδάλων. Η απάντηση στο πρόβλημα, όπως συγκροτείται από το επικοινωνιακό επιτελείο της Κυβέρνησης, δεν είναι άλλη από προβολή της διεθνούς οικονομικής κρίσης, την -επίσης -προβολή σε αυτή της επικοινωνιακής εικόνας του ισχυρού "ηγέτη-πατέρα" Καραμανλή, η πόλωση, η εξαντλητική και επίμονη δηλαδή αντιπαράθεση με τις εναλλακτικές εικόνες ηγεσίας, του κ. Παπανδρέου εν προκειμένω, καθώς και η διάχυση των "σκανδάλων" στο σύνολο της πολιτικής σκηνής ώστε να απαλυνθεί η στόχευση επί των κυβερνητικών χειρισμών.

               Στο βραχυχρόνιο επίπεδο θα επιδιώξει την εντατικότερη πρόκληση του κ. Παπανδρέου, ώστε να προβληθούν δύο ζητήματα: η αδύναμη επικοινωνιακή εικόνα του αρχηγού του ΠΑΣΟΚ σε συνδυασμό με ενδεχόμενα ρήγματα στο εσωτερικό του κόμματός του, τα οποία στην παρούσα φάση δεν γίνονται ορατά λόγω της θετικής δημοσκοπικής συγκυρίας όπου αυτό  βρίσκεται.

                ΠΑΣΟΚ
               
                Είναι προφανές, αν και όχι ορατό, ότι τα εσωκομματικά προβλήματα του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν εξαφανίστηκαν. Απλώς δεν είναι διακριτά τώρα. Ο κ. Παπανδρέου, στρατηγικά, έχει να αντιμετωπίσει δύο προβλήματα: την ενίσχυση της εκλογικής δύναμης του ΠΑΣΟΚ, ώστε να ελέγχει τις εξελίξεις στο κόμμα του και ταυτόχρονα να διατηρεί την ετοιμότητα διαχείρισης εσωκομματικών ζητημάτων. Η "σκανδαλολογία" αποτελεί ένα "ουδέτερο" γήπεδο στο οποίο μπορεί να ελιχθεί χωρίς να υποχρεώνεται σε εσωκομματική αντιπαράθεση, εξ' ου και "σύρεται" σε αυτού του είδους την πολιτική αντιπαράθεση. Γράφουμε "σύρεται" γιατί είναι εμφανής η προσπάθεια του κ. Παπανδρέου να υπερβεί τα κομματικά όρια -παράγοντας πολιτικές προτάσεις - ώστε να κεφαλαιοποιήσει την επιρροή του στον ευρύτερο Κεντροαριστερό χώρο.

             Χωρίς αμφιβολία, η επόμενη περίοδος θα διαμορφώσει εξελίξεις και για τα δύο μεγάλα κόμματα, επηρεάζοντας κυρίως τους εσωκομματικούς συσχετισμούς ισχύος και λιγότερο τις μεταξύ τους αποστάσεις. Βεβαίως η όλη πολιτική αντιμετώπιση των ζητημάτων και των υποθέσεων που προέκυψαν δια της μεθόδου του κοινοβουλευτικού ελέγχου και τοποθετώντας το δίλημμα "εξεταστική ή προανακριτική" δεν αποσκοπεί στην διαλεύκανση αυτών. Αντιθέτως, οι διαδικασίες που δρομολογήθηκαν μάλλον θα λειτουργήσουν ως οχήματα επιτάχυνσης της αποκρυστάλλωσης των εσωκομματικών ισορροπιών, παρά ως "καθαρτήρια". Το στοίχημα και για τα δύο κόμματα εξουσίας δεν είναι άλλο από την αντιστροφή ή μη της τάσης που διαμορφώθηκε με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις. Η αντιστροφή ή μη αυτής της τάσης, μάλλον θα πραγματοποιηθεί δια της μεθόδου των εσωκομματικών διεργασιών παρά δια της αλληλεπίδρασης και αντιπαράθεσης μεταξύ ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.

Συνεχίζεται με τα κόμματα της ελάσσονος αντιπολίτευσης...